BNLS - Werkspoor - Het turquoise dilemma

[janw]

Er valt mij nu nog iets op op mijn copie van de foto van de 1302: ik zie op die foto eigenlijk geen verschil tussen de kleur van de ruimte tussen de letters op de frontnummerplaat en het turkoois. Maar ik zie wel verschil tussen het *blauw* van het onder- en boven 'kroontje' van diezelfde plaat en het turkoois. En de kleur op de nummerplaat op de zijkant lijkt mij echt blauw.
Zou de ruimte tussen de letters op de frontnummerplaat soms turkoois
zijn?

[Dpc Fo]

Hallo Jan,

Ik denk het niet, zie de inmiddels bekende foto van de 1302 in zwartwit:
http://www.hetutrechtsarchief.nl/collectie/beeldmateriaal/fotografische_documenten/1950-1960/151551

Duidelijk een verschil in tint, zoom eventueel maar eens in.

groet, Carlo

[Spoors]

Jan,
De kopie bevestigd in ieder geval dat de kleur tussen de biezen donkergrijs tot zwart is ... en dus niet blauw.

Groet,

Jeroen

[janw]

@Dpc: Klopt, wat dat betreft is de zw/w foto heel anders dan die in kleur. Ik kan overigens geen enkel verschuivinkje, hoe klein ook, in het beeld ontdekken tussen de kleur- en de zw/w versie. Ook niet in de koeien links o.i.d., dus het lijkt echt wel om verschillende afdrukken van dezelfde foto te gaan.

Er valt me nog wel iets anders op: op de zwart-wit foto op de site van het U.A. zie ik spiegelingen (van bomen ofzo rechts van het spoor) op de zijwand doorlopen in de tussenruimte tussen de aluminium strippen. Die ruimte vertoont dus 'kleur'variaties. Op de kleurenafdruk is die ruimte echter egaal zwart zonder enige variatie. Op de kleurenafdruk moet de zwarte ruimte door de fotograaf dus later zijn ingekleurd. Dit *kan* betekenen dat de kleur veranderd is, maar anderzijds is er dan dus wel bewust voor zwart gekozen. De nummerplaat op de zijwand lijkt niet herkleurd, en verschijnt als blauw. Het rood van de front-nummerplaat en de bufferbalk is weer wel bijgewerkt (de randen van de vlakken zien er gepenseeld uit, en de vlakken vertonen geen lichtinval-variatie). Ik vermoed dat het bijkleuren diende om sterke kleuren die op de afdruk niet helemaal krachtig genoeg uitvielen, op te halen. Dan zijn rood en zwart dus bewuste toevoegingen om de weergave van de realiteit te versterken, en moeten ze dus wel kloppen.

[Ivo tB]

Nu dacht ik dat we eruit waren en nu gaat de discussie weer over de kleur van de bies. Ik hou het op blauw voor al het materieel, omdat dat het meest logisch is. Enerzijds wordt hier een betoog gehouden over dat foto's niet betrouwbaar zijn qua kleur (helemaal mee eens) en anderzijds worden toch weer foto's aangevoerd als bewijs dat de bies op de 1100 en 1300 zwart zou zijn geweest.

Dan even naar de foto's: Als je een foto neemt van een bepaalde kleur met een sterk contrast ernaast klopt er niets meer van jouw en mijn waarneming. Het bewijs daarvan werd eerder in dit draadje geleverd met de kleurenspiralen. Nu is het aardige van een 1100 en 1300 dat de donkere bies omgeven wordt door aluminium en dus hele lichte strips. Daardoor lijkt die bies uit zichzelf al veel donkerder op een zwart wit of kleuren foto dan de bies op een 1200. Daarbij is er tegenwoordig Photoshop, maar in de tijd van de zwart wit foto's werd er geretoucheerd en ingekleurd bij het leven. Op vele foto's is dat goed te zien, met name op fabrieksfoto's en officiele NS foto's.

Het turquoise materieel was volgens mij:

plan D, als AB, C en RD
plan C
zes deurs stalen D
stalen (vooroorlogse) post rijtuigen
1100
1200
1300

Op vrijwel alle foto's wordt het volgende beeld bevestigd:
Turquoise THS met blauwe biezen met melkwitte of lichtgrijze daken en schorten en achaatgrijze draaistellen.

Al deze kleuren verschoten lekker en vervuilden behoorlijk, als ik goed naar al het beeldmateriaal kijk. Dus vele interpretaties zijn acceptabel.

De kleuren van allerlei details is niet altijd duidelijk en lijkt soms ook verschillend. Het gaat dan om zandstrooikisten, lantaarnijzers, pantograven, bufferhouders etc.

Om nog even olie op het vuur te gooien: in het recent verschenen boek van Albers staan ook foto's van Madurodam. Daarop zie je een blauwe 1100 en 1300 afgebeeld in berlijns blauw. Alleen is de bies veel donkerder. Dus deze zijn vast eerst turquoise geweest met zwarte bies en later is alleen het turquoise overgespoten

mvg,
Ivo

[Peter Wijshake]

Het turquoise materieel was volgens mij:

plan D, als AB, C en RD
plan C
zes deurs stalen D
stalen (vooroorlogse) post rijtuigen
1100
1200
1300

Hoi Ivo,

Weet je zeker dat met de afschaffing van de derde klasse alle turkooizen rijtuigen al blauw waren? Ik dacht dat een enkeling nog turkoois was (dan zou inhouden sommige Plan D's ook als A en B turkoois zijn geweest).

Groet
Peter

[Rick]

En in 2066 hebben we weer deze discussie, maar dan over de kleur rood van de 6400, 1637, mP etc.

[Ivo tB]

Peter,

Dat zou zo maar kunnen. Ik denk ineens aan een foto uit het 1300 boek van een vertrekkende trein uit Amersfoort.

Rick,

Het aardige is dat we nu de kleuren wél vastleggen. Maar je hebt vast gelijk. Immers nu hebben we het al over de juiste kleur NS huisstijlgeel (minstens 2 varianten), we hebben heel lang over het huisstijlgrijs gedaan en zo kan ik nog wel doorgaan

mvg,
Ivo

[Thom]

Of we die discussie straks weer hebben weet ik zo 123 nog niet.
Inmiddels is de techniek tochwel een stuk verder, en zijn er van alle huidige kleuren gewoon kleur nummers...

[sneek]

@ Peter Wijshake: er is in elk geval fotografisch bewijs dat er in 1957 nog een turquoise Plan C-postrijtuig meereed in blauwe Plan E-treinen.

In een boek van Bellingrodt (EK-Verlag) is een turquoise Plan D te zien in een internationale trein op de Linker Rheinstrecke in 1953.
Pak je de loupe er bij dan is de bies donkerblauw...


grtz,
Wim

Door het sterk uitvergroten van het rijtuig in de op afstand zichtbare trein in genoemd boek, wordt de scan er niet beter op...

[Peter Wijshake]

er is in elk geval fotografisch bewijs dat er in 1957 nog een turquoise Plan C-postrijtuig meereed in blauwe Plan E-treinen.

Hoi Wim,

Dat klopt, die kan ik me ook herinneren. Kennelijk kon het de PTT niet zo veel schelen in welke huisstijl de NS rondreed, als de post maar droog en snel vervoerd werd 

Groet
Peter

[Martijn_]

Naar aanleiding van een vorige discussie over de kleur van de band, heb ik een OP DE RAILS uit 1950 gekocht hier in staat over de plan D's: 'De rijtuigen zijn uitwendig turquoise, afgezet met blauwe banden, geschilderd. Het dak en de onderkapping zijn lichtgrijs.'

Martijn

[Ries]

Zo maar even tussendoor, ik zat me even in te leven in de gedachten gang van de NS in de jaren 50.

NS 1950:
We hebben turkoois materieel en we willen daar een bies op.
Een bies? dat wordt dan zwart, want biezen op onze stoomloks zijn zwart.
Prima idee, tussen de twee aluminium strips een zwarte bies!

We hebben een 1200 en die rijtuigen, maar dat zwart als bies staat nu niet echt mooi.
Inderdaad, maar wat past wel bij turkoois en accentueert een bies.
Groen?
Nee, dat komt niet in de buurt van het zwart, accentueert niet genoeg.
Donker blauw, misschien wel Berlijns blauw!
Ja, dat geeft het meeste accent én past ook nog eens "kaal" goed bij het turkoois.


Wat wordt dat turkoois vies!
Ja, alleen die blauwe band ziet er nog goed uit.
Mhhhmm
Zullen we die zooi dan maar helemaal Berlijns blauw schilderen?
Laten we dat doen!



Het is maar een interpretatie van de gedachte gang bij NS en ik sta ook niet spiritueel in contact met onze voorvaderen, maar ik vind het het erg logisch klinken

[Spoors]

Oké, daar gaan we weer ... in de Hobby Bulletin (de opvolger van het al eerder genoemde Handig bekeken) van maart 1960, valt in het artikel "De elektrische lokomotieven serie 1200 van de N.S." van J.H. Wevers het volgende te lezen:

De eerste veertien lokomotieven werden afgeleverd in de destijds bij N.S. voor elektrische lokomotieven en rijtuigen gebruikelijke turquoise-kleur met donkergrijs-groene bies. De resterende 11 stuks werden op voorstel van Werkspor, geschilderd in een fraaie bruinrode tint met oranje-gele bies, welke kleurencombinatie het uitstekend deed. Later toen de N.S. wegens reinigingsproblemen welke tengevolge van de zeer besmettelijke turquoise kleur ontstonden, overging tot de donkerblauwe kleur met zandgele bies voor elektrische lokomotieven en rijtuigen, werden alle lokomotieven van de 1200 serie uniform geschilderd in deze kleuren, die in de praktijk uitstekend voldoen.

Hebbes ... niet blauw, maar donkergrijs-groen zoals ook op de bekende kleurenfoto van de turquoise NS 1212 te zien valt!

Dit draadje wordt steeds leuker:

• De juiste turquoise kleur is bekend
• We weten nu dat de NS 1100 en NS 1300 donkergrijs tot zwarte biezen hadden
• We weten nu dat de NS 1200 een donkergrijs-groene bies had
• We weten dat de Plan D rijtuigen blauwe biezen hadden

Eigenlijk dus veel meer variatie dan we ooit voor mogelijk hadden gedacht! Denk dat de modelspoorfabrikanten nog wel een kleine inhaalslag te maken hebben.

Groet,

Jeroen

[Martijn_]

@ spoors,

Dan klopt er toch iets niet aan dat stukje over de 1200'en.
Daarin lees ik namelijk: 'destijds gebruikelijke turquoise kleur met donkergrijs-groene bies'. Maar daar was niks gebruikelijks aan want zoals het er nu naar uitziet was er dus variatie in de biezen. Zoals het er staat zou je ervan uit kunnen gaan dat al het turquoise materieel dezelfde kleur biezen had.

Martijn