Bentheimer Eisenbahn Stations gebouwen "Laarwald"

[Hans Reints]

De “Grafschafter Nachrichten” heeft een bezoek gebracht aan het "Lost Place" van Laarwald



001 Afgesloten en gebarricadeerd om te voorkomen dat vandalen naar binnenkomen. Zo presenteert zich het 115 jaar oude stationsgebouw in Laarwald. In de afgelopen decennia heeft het station zijn belang voor de regio verloren. ^{Foto: Henrik Hille}

Het uit 1910 daterende Stationsgebouw van Laarwald is in de Pruisische stijl opgetrokken en was een belangrijk grensstation tussen Nederland en Nedersaksen. Het stationsgebouw staat nu al jaren leeg wat duidelijk aan zijn staat van onderhoud te zien is. Daar dit het enige originele stationsgebouw van de Bentheimer Kreisbahn aan de baan van Bad Bentheim naar Coevorden is, heeft het een beschermde status in de provincie Bentheim gekregen. Zoals gezegd was aan het begin van de vorige eeuw het grensstation Laarwald een belangrijk station voor de uitwisseling van personen en goederen tussen Duitsland en Nederland. Op het station diende de paspoort en douanecontrole plaats en werden de inklaring verzorgt. Mede om die reden was het station, zeker een voor lokale lijn, fors uitgevoerd. In dit enorme gebouw waren op de begane grond een grote toegangshal met loketten voor de kaartverkoop, een wachtkamer, dienstverblijven en restaurant gehuisvest. Op de 1e verdieping waren verschillende kamers en appartementen, waaronder een personeelsappartement ondergebracht. De aangrenzende goederenloods omvatte een douaneloods met kantoren. Tegenover het stationsgebouw, aan de andere kant van de sporen stond een locomotiefloods met aangebouwde watertoren. In een vroeg stadium was dit stukje depot ook nog van een draaischijf voorzien.

Van 1977 tot 1979 werd op het aangrenzende terrein verschillende silo’s voor opslag van cement gebouwd. Vanaf 1979 reden er dagelijks bloktreinen met cement uit verschillende cementfabrieken in Noordrijn-Westfalen naar de Niedergrafschaft, ook dit tijdperk eindigde in 2007. Sindsdien is het stationsgebouw niet meer gebruikt - en raakte het steeds meer in verval. De volgende foto’s van de GN laten zien hoe het er nu anno 2025 van binnen uitziet.


Station 002 Laarwald was vooral belangrijk voor de uitwisseling van goederen tussen Duitsland en Nederland^{. Foto: Henrik Hille}


003 Voor een blik in het interieur van het oude stationsgebouw opent de BE-de houten schuifpoort voor de GN naar de voormalige goederenloods. ^{Foto: Henrik Hille}


004 In de voormalige goederenloods zijn op veel plaatsen sporen van verval te zien. Het pleisterwerk bladdert van de muren en het afval wordt over de dikke houten planken verspreid. De stoel is waarschijnlijk achtergelaten door een "overgangsbewoner". De meeste ruiten zijn ingegooid en daarom zijn van buitenaf de ramen met houten panelen beschermd tegen ongenode gasten. ^{Foto: Henrik Hille}


005 De spinnen hebben hun webben jarenlang overal in het twee verdiepingen tellende gebouw geweven. ^{Foto: Henrik Hille}


006 Stof, grind, verfemmers, een oud raam en een open, lege kast – hier in de goederenloods heeft al heel lang niemand meer gewerkt. ^{Foto: Henrik Hille}


007 In het hoofdgebouw was ooit het loket voor personenvervoer gevestigd. Daarachter was het kantoor van het spoorwegpersoneel met een gootsteen en een kastje. ^{Foto: Henrik Hille}


008 vroeger had elke medewerker in deze massief houten kast een eigen opbergvak waar ook belangrijke formulieren opgeslagen. Dat is tenminste wat de handgeschreven inscriptie, die nog op sommige inlegvellen is geplakt, suggereert. ^{Foto: Henrik Hille}


009 In het van behang voorziene personeelskantoor was in een  recente verleden in ieder geval een verwarmingssysteem. ^{Foto: Henrik Hille}

010 Station Laarwald heeft ook het PC-tijdperk meegemaakt. De eurocalculator in de vorm van een boekje was nodig vanaf januari 1999, toen de euro als boekhoudkundige vorm werd ingevoerd. Pas drie jaar later, op 1 januari 2001, volgde contant geld. ^{Foto: Henrik Hille}


011 De oude, stabiele houten trap leidt naar de twee bovengelegen verdiepingen, die jarenlang als dienstwoning zijn gebruikt. ^{Foto: Henrik Hille}


012 Het uitzicht van de tweede naar de eerste verdieping. Het opzichtig gedessineerde behang werd op verschillende plaatsen bespoten met graffiti. Foto: Henrik Hille


013 De kamers zijn oud, verweerd en versleten. De deuren zijn solide en zouden na een professionele opknapbeurt zeker hun oude charme in nieuwe pracht verspreiden. ^{Foto: Henrik Hille}


014 De grote ramen met enkel glas kijken uit op het spoor. Het kleine donkere raam lijkt later in het gebouw te zijn geplaatst. ^{Foto: Henrik Hille}


015 "Bezoekers" van het station hebben met spuitverf hun sporen op de muren op de bovenverdieping achtergelaten. ^{Foto: Henrik Hille}


016 Getuige uit die tijd: Een krantennummer van 2 maart 1988. ^{Foto: Henrik Hille}


017 Tientallen jaren geleden waren dit soort tegels ooit in de mode. In die tijd werd de lichtschakelaar geïnstalleerd met behulp van de opbouwmethode. ^{Foto: Henrik Hille}


018 Kom alsjeblieft niet dichterbij, dit toilet wordt sterk afgeraden! Fotograaf Henrik Hille heeft daarom ook besloten om op afstand een foto te maken.


019 Veel delen van het gebouw hebben al patina ontwikkeld. Het stationsgebouw zelf maakt geen deel uit van het programma voor het streekpersonenvervoer per spoor (SPNV) voor de reactivering van de lijn naar Coevorden. Vóór de uitvoering van het regionale spoorvervoersprogramma moest echter worden verduidelijkt of het stationsgebouw in de toekomst moest blijven staan of moest worden gesloopt. Er werd gekozen voor behoud en verbouwing. ^{Foto: Henrik Hille}


020 De plafondconstructie is niet overal te vertrouwen. ^{Henrik Hille}


021 Op station Laarwald wordt het sein voor de volgende fase gegeven: De treinen tussen Neuenhaus in de Niedergrafschaft en Coevorden in Nederland gaan vanaf half december 2026 als "Regiopa" r weer rijden met Laarwald als laatste halte aan Duitse zijde. Helaas zal het restaureren van station Laarwald moeten wachten tot eind 2026 . Het nieuwe station zal vooralsnog bestaan uit een nieuw platform, dat tegen die tijd voltooid moet zijn. ^{Foto: Henrik Hille}


022 Het station Laarwald in zijn huidige staat.


023 Tekening van Laarwald BK


024 Door het aanbrengen van een 16 meter draaischijf moesten er wel wat veranderingen in het railplan aangebracht worden.


025 Zoals de plannen er nu voorstaan

[Hans Reints]

Het blijft de gemoederen bezig houden

Station Laarwald: Restauratie brengt Historische details aan het licht
Op station Laarwald is het nu nog vrij rustig. Aan het eind van 2026, als de personentreinen van de Bentheimer Eisenbahn hier weer halteren en hun reis over de staatsgrens naar Coevorden voortzetten, moet er in en "rondom" het stationsgebouw weer leven en drukte zijn. Momenteel werkt het architectenbureau Potgeter + Wefelshütten uit Nordhorn hard aan het opstellen van plannen voor verbouwing en restauratie. De Bentheimer Eisenbahn is als eigenaar van het Station, druk in onderhandeling met mogelijke huurders om het project tot een succes te maken.
Op het architectenbureau in Nordhorn liggen de originele bouwtekeningen uitgespreid. Hierop kan de architect zien hoe en met wat er in 1905 gebouwd is. Het gebouw zelf is goed bewaard gebleven, maar sommige dingen moeten worden herzien en ook aangepast worden aan de structurele omstandigheden van onze tijd. Uitgangspunt is om het monumentale pand te herstellen naar de originele toestand van 1905. In de vorige reportage was te zien dat de oude boogramen die op zolder werden gevonden opnieuw kunnen worden verwerkt en gebruikt. De kozijnen op de begane grond zijn daarentegen deels verdwenen en moeten opnieuw aangemaakt worden. De originele massieve kamerdeuren zijn nog in een perfecte staat en kunnen zeker hergebruikt worden. Hetzelfde geldt voor de oude houten trap die leidt naar de eerste en tweede verdieping. Het Stationsgebouw krijgt een nieuwe bestemming, 200 vierkante meter op de begane grond en 60 vierkante meter op de bovenverdieping. Alleen voor de zolder zijn er voorlopig geen uitbreidingsplannen.
Op de oorspronkelijke tekeningen is te zien dat sommige ramen aan de spoorzijde in het verleden een nieuwe vorm hebben gekregen. Deze ramen worden in hun oude vorm terug gebouwd en er komen ook weer deuren op de plaatsen waar deze verdwenen zijn. Dakvorm en type blijven behouden. In eerste instantie moet de gevel worden gereinigd en opnieuw gevoegd. Bij het stationsgebouw in Laarwald werd een twaalf in plaats van de gebruikelijke zes centimeter dikke luchtlaag gebruikt voor isolatie.


026 Een voor mij nog onbegrijpelijke stukje geografie.