Bouw Groentewagen

[HSB]

Wellicht ook als stimulans van bijna messingbouwers, een korte beschrijving van een kitje van een H0 groentewagen.

Zocht een messing karretje om achter mijn Grote Sik te hangen. Moest een gesloten wagon worden die in de jaren 50 nog rond reed. En dan kom je al snel bij een kit van MK uit. Een CHRD zonder remhuisje (foto op het doosje klopt niet). Het leuke van dat wagonnetje is dat die in veel varianten te bouwen is. Met/zonder remhuis, met zonder remwerk, grijze of bruine kleurstelling, wel of geen bakverstevigingen. Je kan het verregaand naar je eigen hand zetten.



Het etswerk ziet er mooi fijn uit. Er worden verende buffers meegeleverd, gegoten messing W1 glijlagers en RP25 wielen. Er is een uitvoerige bouwbeschrijving die, omdat die voor alle gesloten varianten geldt, niet altijd even duidelijk is. Zelf nadenken dus en als je er niet uit komt even een mailtje naar MK.

Achteraf gezien had ik op zoek moeten gaan naar W2 rollagers, omdat die in de variant die ik heb gebouwd wat meer voor de hand liggen dan de bijgeleverde W1 glijlagers. Niet gedaan, geen ramp, want ik ben niet zo'n purist.

Niets is perfect en dus ook deze kit niet zoals zal blijken. Zolang ik zelf niet in staat ben om überhaupt een kit te ontwerpen en op de markt te zetten, laat staan van deze kwaliteit, moet ik daar niet over zeuren vind ik. Bovendien is dat de leut van het bouwen in messing, zelf nadenken, oplossingen verzinnen, dingen verbeteren/aanpassen.

Ik gebruik basaal gereedschap. Soldeerstation van 50 watt en een goedkope bout van 60 watt. Geen vlammetje dus, dat scheelt in het risico om in Beverwijk te belanden. Vloeimiddel en soldeer van Carr's (188 graden en in uitzonderingsgevallen 145 graden), alles via GM&S.

MK adviseert om enkele onderdelen te lijmen. Daar doe ik niet aan, messing moet je solderen, vind ik.



Het onderstel is een soort origami en vouw je in no-time in elkaar. Zeer slim ontworpen. Eerst even klinknagels drukken en daarna het geheel omzetten en hier en daar aan de binnenzijde solderen. Oh ja.... wel zo handig om eerst de bufferplaten vast te solderen, als alles nog niet is omgezet dus. Ook de wielophanging, scheenplaten en aslagers zijn niet echt moeilijk. Je moet wel vrij veel van de aslagers wegvijlen en vrij diepe gaten boren aan de achterkant van de gegoten W1 lagers. Dat vereist eigenlijk wel een miniboormachientje. Veel passen en nauwkeurig werken is het devies.
 


Zo da's klaar en nu de triangels van het remwerk ........... en die blijken te kort. Triangels verbreden of iets anders bedenken. Eerst maar eens testen of de wielen lekker draaien. En dan blijkt dat de remblokken voor de wielen hangen in plaats van er naast. :-| Dat is geen gezicht vind ik.

Ik heb dat opgelost door de remblokken opnieuw om te zetten langs een profieltje van 1,5 mm. Dan komen de remblokken wel iets hoger te hangen, maar dat valt niet erg op. Omdat ik ze al had omgezet en het messing vrij dun is, braken er dus een paar af bij het opnieuw omzetten. :-| Dat had ik met deze constructie juist willen voorkomen. Herstel is mogelijk, wel veel gepruts. Als ik opnieuw zou beginnen, zou ik ze gelijk afbreken. Gaatjes boren in profieltje en remblok (0,4 mm) en dan met een messing draadje (0,33 mm) aan elkaar vast maken. Eventueel solderen, hoeft niet. Is veel eenvoudiger en beter resultaat. Doe er je voordeel mee.

Hoe dan ook nu passen de triangels wel.


Hier de kant met de gecompenseerde ophanging.


De remblokken hangen nu langs de wiel in plaats van er voor.

Tot zover het frame. Volgende keer de bak.

Herman

[Jojo]

Geweldig, ik ben al tijden op zoek naar zo'n model, maar niet goed genoeg gezocht blijkbaar. Nou hoor ik wel vaker dat de modellen van MK erg compleet zijn, maar zitten er ook opschriften bij ? Zo ja, kun je me [ons] zeggen of dat watertransfers of afwrijfletters zijn, en bij welk tijdperk ze het best horen ?
Much obliged.

[stig]

Kijk even op de site van MK, al je antwoorden worden daar ja, beantwoord dus. Ja opschriften, ja, compleet, je waterslides. Tijdperk kiesbaar, kijk maar op zijn site.

[HSB]

Effe het verhaaltje afmaken. De bak. Die vraagt meer soldeerervaring dan het onderstel.

De bak bestaat uit 2 delen die weer bestaan uit een zijwand en een kopwand. MK adviseert die 2 profesorisch aan elkaar te solderen om te voorkomen dat de kopwand van de zijwand kan afbreken. Het materiaal is namelijk nogal dun. Dat is inderdaad verstandig. Ik kan wel verklappen dat ik soms wat eigenwijs ben, maar toch ook weer geen ezel want niet bij beide wanden de mist in. Als het mis gaat is het overigens goed te repareren. Met het breukvlak uitlijnen, goed haaks op elkaar laten aansluiten en dan op een paar puntjes vastsoderen. Met een hoekprofieltje verstevigen.

De wanden moeten worden voorzien van U profielen. Daar zijn netjes sleufjes voorgeëtst, deels doorgeëtst zodat je ze van de achterkant kan vastzetten. Profieltje globaal op maat knippen, effe reinigen met een glasvezelpotlood en dan vertinnen. Even een vijl er langs, zodat het vertinde deel glad is. Dan op ze'n plaats klemmen met 2 wasknijpers. Van de achterkant weinig flux er op, klein blupje soldeer op de bout en sisss, even doorverwarmen totdat je het soldeer kunt zien vloeien en klaar. Drie solderingen per U-profiel. Neem vooral niet teveel flux en soldeer, anders loop je het risico dat de planknaden vollopen met soldeer. Dat is geen gezicht en waarschijnlijk een hels karwij om weer te herstellen, als dat al mooi lukt.

In de latere uitvoering, zoals ik hem bouw, staan de U-profielen op de kopwand op hun zijkant. Zo zijn ze aanzienlijk smaller dan de geëtste gleuf en ook niet meer in staat om de doorgeëtste plekken helemaal af te dekken. Dat is alleen op te lossen met grover profiel. Dat wilde ik niet. Als het geschilderd is valt het waarschijnlijk niet zo op. Toch jammer.

Na de profielen moeten de roosters worden gesoldeerd. DIe bestaan uit 2 delen, het rooster en een lijst. De lijst licht vertinnen, weer even vlak vijlen, samen vouwen, heel klein beetje flux langs het randje en even de bout er langs. Doet dit voorzichtig en met beleid. Te veel flux of soldeer en het rooster loopt vol. Dat risico loop je ook als je de roosters in het frame soldeert. Uitkijken dus. Tijdens het solderen fixeer ik het rooster weer met een wasknijper.



Ik wilde hem in de roodbruine kleur uitvoeren, dus van na 1954. Uit de beschrijving van MK en wat foto's kon ik opmaken dat veel van die wagens bakverstevigingen hadden. Sommige wagens alleen bij de deuren andere bij de deuren en de hoeken. Ik ging voor de laatste versie.

Voor die bakverstevigingen zijn geen gleuven geëtst. Er is ruim voldoende U-profiel bijgevoegd om ze te maken. Ik heb een kartonnen malletje gemaakt om de plaats waar ze moeten komen af te tekenen. Daar heb ik telkens 2 gaatjes in de wand geboord van 0,5 mm, zodat ik deze ook van de achterzijde kon vast solderen. Die techniek heb ik ook gebruikt bij het T-profiel dat verticaal op de deur is gesoldeerd.



De bakverstevigingen horen eigenlijk tot de hoek van de bak te lopen, maar dan eindigen ze precies op de plaats waar de handgrepen moeten komen. Dan zou je die op de kopwand moeten bevestigen, zoals het dacht ik eigenlijk hoort , maar dan kun je de bijgeleverde geëtste exemplaren niet gebruiken.

De uitvoering van de deursluiting was een gepuzzel. Een mailtje naar MK. Duurde vrij lang voordat ik antwoord kreeg en ik, ongeduldig als ik soms ben, wilde verder dus toen zelf maar alle boeken die ik in mijn bezit heb nagespeurd op verhelderende foto's idem internet. Maar weinig kunnen vinden en vaak te vaag om conclusies te trekken. Toch wat aanknopingspunten gevonden voor de construictie die ik nu heb toegepast. Had beter gekund, zoals ook uit het antwoord van MK bleek. Een oogachtige constructie volstaat en die is simpel uit een van de ets delen te fabriceren.

Voordat je beide wanddelen samenvoegd, even de messing moertjes op hun plek solderen zodat de bak straks op het onderstel geschroefd kan worden. Van die messing moertje moet een klein stukje worden afgevijld om ze goed te laten passen. De techniek die ik gebruikte: schroefje in de vaseline, moertje op zijn plaats en dan vastschroeven. Weinig flux langs het moertje, bloepje soldeer op de bout, sisss en het zit vast. Door de vaseline loopt de soldeer niet in de schroefdraad en kun je het schroefje zo weer los draaien.

Goed, als beide wanddelen klaar zijn, kun je ze aan elkaar solderen. Eerst goed haaks op elkaar uitrichten, controleren, nog eens cotroleren en dan pas solderen. Ik heb ze eerst aan de onderkant en bovenkant vastgezet en daarna met een stukje hoekprofiel in het midden vastgezet.

Nu is het tijd voor plaatsing van de deuren. Heb hiervoor eerst het dak professorisch vastgezet, kennelijk niet voldoende, want de deuren zijn met het vastzetten een fractie verschoven. Dat bleek pas toen ik het dak definitief had vastgezet. Ik heb het maar zo gelaten.

De handgrepen: MK levert geëtste exemplaren mee die er fijn uitzien. Fijner als zelfgebouwde van 0,5 mm draad, daarom heb ik ze gebruikt. Veel liever had ik handgrepen van 0,33 mm messingdraad gebruikt, maar daar zijn de gaten in de wand te groot voor. Persoonlijk had ik liever gezien dat de gaten voor de handgrepen niet waren doorgeëtst.

De houders voor de luchtslangen, 2 per kant lopen achter de rangeerhandgrepen en zijn naast de bufferplaten gesitueerd. Dat gaat niet met de meegeleverde geëtste exemplaren. Deze moet je dan ook eerst openknippen, op hun plek solderen en dan weer dicht solderen. Misschien dat ze op die plaats een normale koppeling niet in de weg zitten. Dat weet ik niet want ik wil de sschroefkoppeling gebruiken. Oh ja, de gaten voor de bevestiging moet je zelf uitmeten en boren. Dat gaat veel eenvoudiger als het frame nog een plat geheel is. Ik heb ze pas gemaakt toen het hele onderstel al klaar was.


Klaar om te stralen.


Gestraald en klaar voor de luchtspuit.

Spuiten is inmiddels gereed, de beschrifting (waterslides) is nog niet aangebracht. Moet zaterdag op de beurs effe bij MK chekken of de bijgeleverde beschriftingset ook bruikbaar is voor mijn versie uit de Europ Pool.

Al met al een erg leuke kit, waar je met wat moeite je eigen uitvoering van kan maken. Ik heb er met plezier aan heb gewerkt. Hij is m.i. niet geschikt als eerste kit, maar als je al wat ervaring hebt, heel goed te doen.

Ook Dutzrail is met een groentewagen bezig. Een CHRP dacht ik. Ik hoop dat die zaterdag beschikbaar is, dan ga ik die ook zeker kopen.

[Marnix van Lit]

Dit ziet er heel strak uit Herman. Petje af.