BeneluxSpoor.net forum

Overige spoorzaken => Grootspoor => Topic gestart door: tothebeach op 11 June 2014, 11:14:24

Titel: Blikseminslag
Bericht door: tothebeach op 11 June 2014, 11:14:24
Gisteren reden de hele dag geen treinen tussen Arnhem en Ede door een blikseminslag. Dat was ons vrij duidelijk toen er om 06.15h geen trein nog richting Utrecht was vertrokken. We hadden alleen een werktrein gezien die vanuit Utrecht richting station Ede-Wageningen reed. Met de mededeling dat er een blikseminslag was tussen Ede en Arnhem was ik in de veronderstelling dat er ergens een bovenleiding naar beneden was gekomen. De verwachtingen voor het verhelpen van de storing was eerst geraamd op 09.30h., later werd dat verschoven naar 02.00's nachts.
Aan het einde van de middag moest ik richting Arnhem zuid. Vanuit Ede besloot ik even poolshoogte te nemen. Ik fietste langs het spoor tot aan Wolfheze, een beetje om maar ik had nog wel wat tijd.
Op Ede-Wageningen leek het rustig en onder controle. Er reed alleen ook ander materieel dan gebruikelijk.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/ed_9_jun_10.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/ed_9_jun_10.jpg)

Al fietsend hoorde ik ineens de overweg bij de Panoramaweg (https://www.google.nl/maps/place/Panoramaweg/@52.0177533,5.7265956,365m/data=!3m1!1e3!4m2!3m1!1s0x47c7adb4a5b89f11:0x6fa5d5c3864cf64). Toch een trein? Ik ging kijken, maar het spoor was leeg. Storing? Een vrouw die de overweg lopend overstak bevestigde dat. Het ding was zeker de hele middag al aan het tingelen. Ook de overweg aan de Wijde Veldweg (https://www.google.nl/maps/place/Wijde+Veldweg/@52.0129929,5.7512913,440m/data=!3m1!1e3!4m2!3m1!1s0x47c7adc18ca77ae9:0x67c2b9d46310d43c) stond in storing. Een blikseminslag betekent dus niet automatisch dat de bovenleiding eruit ligt. De overweg aan de Buunderkamp (https://www.google.nl/maps/place/Buunderkamp/@52.0109872,5.7644187,449m/data=!3m1!1e3!4m2!3m1!1s0x47c7ae7b8d100e3d:0x4ea6aa1f31a9dabf) was niet in storing. Daar stonden drie Volkerrail auto's aan de kant en een verzameling mannen bij een kastje. Druk bezig dus.
Tussen de Wijde Veldweg en de Buunderkamp was er 1 boom geknapt.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/IMG_3042_8.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/IMG_3042_8.jpg)

Was dit net gebeurd? Gezien de bladeren (reeds gelig) lijkt het me niet.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/IMG_3043_3.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/IMG_3043_3.jpg)
Maar wat is het effect van een blikseminslag op een boom? Deze boom stond zo'n 10-15 meter van het spoor, kan dat effect hebben op de spoorlijn?

Aangekomen bij Wolfheze bleek dat daar beide sporen in gebruik konden zijn. De stoptrein richting Oosterbeek-Arnhem stond op spoor 2.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/Wf_7_jun_10.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/Wf_7_jun_10.jpg)

Dit is het spoor waar er kop gemaakt kan worden in beide richtingen.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/wolfheze.jpg)

Na mijn werk, kwam ik tegen 0.00h weer bij de Panoramaweg. Deze stond nog steeds in storing. Vanaf deze overweg keek ik in de richting van Arnhem en zag wat licht bewegen bij de overweg aan de Wijde Veldweg (of tussen deze twee overwegen). Het sein (ri. Arnhem) voor die overweg stond op onveilig. De overweg bij de Sijselt (https://www.google.nl/maps/place/Buunderkamp/@52.0247505,5.6887608,539m/data=!3m1!1e3!4m2!3m1!1s0x47c7ae7b8d100e3d:0x4ea6aa1f31a9dabf) stond op veilig (was niet actief), net als eerder deze dag.
Het werd mij duidelijk dat een blikseminslag niet alleen de bovenleiding betreft. De elektronica kan een aardige opdoffer krijgen, waarbij het mij lijkt dat overweg automatisch sluit. Maar verder kom ik niet.

Hoe zit het eigenlijk  bij een blikseminslag, wat kunnen de effecten zijn? En waar kan een bliksen inslaan om effect te hebben op de spoorlijn?

Groet,
Michel

Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Michel de Ridder op 11 June 2014, 11:26:23
Dat elektronica een behoorlijk opdonder kan krijgen bij een blikseminslag lijkt mij duidelijk.

In een radius van ongeveer 1,5 km rond een blikseminslag kan schade ontstaan door inductie. Tijdens de inslag ontstaat er een spanningstrechter in de grond en door de grond lopen de voornamelijk koperen leidingen. Door die spanningstrechter ontstaat er ook een magnetisch veld.  Een geleider in een magnetisch veld wek een spanning op. Deze spanning wil je niet in je apparatuur hebben want dit is een spanning met een hoge energie in een krote tijd waardoor er flinke schade kan ontstaan.
In de handel zijn verschillende componenten te verkrijgen die dat signaal er weer uit halen Maar je blijft praten over een natuurverschijnsel waarvan grote niet te voorspellen is. Is een hele aparte tak van sport Bliksem en overspanningsbeveiliging.

Dus schade ja, hoe dit precies beveilig is geen idee.
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: wimk op 11 June 2014, 11:26:49
Het probleem zat m niet in gebroken bovenleiding en ook niet in een boom die door de weersgesteldheid bovenop het spoor was gekomen.

De problemen ontstonden omdat in een relaiskast (of meerdere) door de blikseminslag de electronica was uitgebrand. Daarbij waren er ook nog kabels (in de grond?? vermoed ik) doorgebrand. Het spoor was dus goed berijdbaar, maar de beveiliging was volledig uitgeschakeld. En dan willen/kunnen ze niet rijden.

Dat overwegen dan nog correct werken is een gevolg, dat de overweg (en haar eigen electronica) nog prima werkt, maar dat de beveiliging is uitgeschakeld. De overweg gaat dan in storing, en dat is dan in de meest onveilige stand, dus met rinkelende bellen.
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Klaas Zondervan op 11 June 2014, 11:32:58
De boom op jouw foto is geen slachtoffer van bliksem. Als een boom rechtstreeks wordt getroffen, dan loopt de volle bliksemstroom door de stam. De sappen in de stam worden dan zo snel opgewarmd dat er stoom ontstaat. Die stoom veroorzaakt dat de boom explodeert en de splinters liggen dan straalsgewijs rondom de boom, in alle richtingen. Ik heb een keer zo'n ontplofte boom gezien. Je moet bij onweer dan ook nooit in de buurt van een boom schuilen. Je wordt dan weliswaar niet direct getroffen, maar de splinters van zo'n ontploffende boom schieten dwars door je heen.

Wat de blikseminslag bij het spoor betreft, de bovenleiding zal daar niet zo gauw schade van lijden, maar de bliksemstroom zoekt zijn weg door allerlei andere leidingen, waardoor meestal een relaiskast of signaalkabels beschadigd raken. De belangrijkste oorzaak is dat bij het Nederlandse spoor letterlijk niks behoorlijk is geaard. Dat is een keuze die wel een rationele achtergrond heeft, maar het resultaat is dat het bij onweer heel vaak ergens mis gaat.
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Bart Mestrom op 11 June 2014, 11:35:47
Ik kwam deze foto vanmorgen tegen op Twitter. Een relaiskast bij Wolfheze.

https://twitter.com/joukeschaafsma/status/476437804093042688/photo/1

(https://pbs.twimg.com/media/BpylqIxIQAAvbb9.jpg:large)
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: tothebeach op 11 June 2014, 12:15:25
In een radius van ongeveer 1,5 km rond een blikseminslag kan schade ontstaan door inductie. Tijdens de inslag ontstaat er een spanningstrechter in de grond en door de grond lopen de voornamelijk koperen leidingen. Door die spanningstrechter ontstaat er ook een magnetisch veld.  Een geleider in een magnetisch veld wek een spanning op. Deze spanning wil je niet in je apparatuur hebben want dit is een spanning met een hoge energie in een krote tijd waardoor er flinke schade kan ontstaan.
wow, 1.5km! Maar het wordt me wel duidelijk wat een effect de blikseminslag kan hebben.

De boom op jouw foto is geen slachtoffer van bliksem. Als een boom rechtstreeks wordt getroffen, dan loopt de volle bliksemstroom door de stam. De sappen in de stam worden dan zo snel opgewarmd dat er stoom ontstaat. Die stoom veroorzaakt dat de boom explodeert en de splinters liggen dan straalsgewijs rondom de boom, in alle richtingen. Ik heb een keer zo'n ontplofte boom gezien. Je moet bij onweer dan ook nooit in de buurt van een boom schuilen. Je wordt dan weliswaar niet direct getroffen, maar de splinters van zo'n ontploffende boom schieten dwars door je heen.
Dat wist ik niet, ik dacht dat een boom ook zo gespleten kon worden, ook gezien de zwarte plek centraal. Dat zal dan wel zijn zwakke plek geweest zijn, waardoor deze boom een slachtoffer van de vorige storm is geweest.

Dank voor alle reacties, het is mij weer wat duidelijker geworden.

Groet,
Michel
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Remco vM op 11 June 2014, 13:27:16
Dat overwegen dan nog correct werken is een gevolg, dat de overweg (en haar eigen electronica) nog prima werkt, maar dat de beveiliging is uitgeschakeld. De overweg gaat dan in storing, en dat is dan in de meest onveilige stand, dus met rinkelende bellen.
Je bedoelt het waarschijnlijk goed, maar je schrijft het wat ongelukkig. De overweg gaat juist in de "veilige" stand. Beter gesloten als er niks aan komt, dan dat de bomen openstaan terwijl de intercity komt aanstormen ;)
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Jeronimos op 11 June 2014, 15:29:05
Michel,

http://energievoorziening.funnymedia.nl/onweer/onweer.htm

Hmm, uiteindelijk wordt er maar weinig gezegd.
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Gert Arkema op 11 June 2014, 17:35:33
@Remco, en dat hadden we nog niet gesnapt?
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: tothebeach op 11 June 2014, 17:52:35
Net als een brug die open staat, is het soms een extra toelichting wel zo duidelijk :)

Groet.
Michel
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Emiel_nl op 11 June 2014, 19:58:55
Dit is het spoor waar er kop gemaakt kan worden in beide richtingen.
Te Wolfheze kun je op alle sporen kopmaken is beide richtingen. Wolfheze is bediend gebied, mede door de wissels aan beide zijde van het station.
Groetjes,
Emiel
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: tothebeach op 11 June 2014, 20:07:59
Misschien heb ik me wat ongelukkig uitgedrukt, maar je kunt alleen wisselen van spoor via spoor 2. Een ander optie was om links vanuit Arnhem te vertrekken , kop maken op spoor 1 en via hetzelfde spoor weer terug te rijden naar Arnhem. Of de versie dat je  rechts vanuit Arnhem vetrekt...
Maar daar gaat dit topic niet over.  ;)
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: KoploperMau op 11 June 2014, 22:36:56
Ook in Santpoort Noord weet men wat blikseminslag is: Daar was door Prorail net een gloednieuwe relaiskast neergezet. De kast was nog geen week in dienst toen de bliksem erin sloeg. Gevolg: Baanvak Beverwijk - Haarlem een week buiten dienst omdat alles in de kast kapot was, en dan druk ik me zacht uit. :-X
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Jeronimos op 11 June 2014, 22:51:59
Op de eerder door mij aangehaalde website vind je ook foto's van een inslag via een voedingskabel in een onderstation (Woerden). Erg veel schade.

http://energievoorziening.funnymedia.nl/storing/os%20woerden/woerden.htm

vb:

(http://energievoorziening.funnymedia.nl/storing/os%20woerden/os%20woerden01.jpg)

(http://energievoorziening.funnymedia.nl/storing/os%20woerden/os%20woerden11.jpg)

(http://energievoorziening.funnymedia.nl/storing/os%20woerden/os%20woerden10.jpg)


Ander foto's vindt je ook hier (http://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1429588/65)

Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: charp op 11 June 2014, 23:05:46
Ontladingen van wolk naar wolk leiden veelal door inductie tot problemen met bovenleiding. Er hoeft geen sprake te zijn van een (directe) inslag. Terzijde: wat het menselijk oog registreert als bliksemschicht van boven naar beneden, is in werkelijkheid andersom.

Peter
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Zaandam-Zuid op 11 June 2014, 23:37:30
#KoploperMau,
In Santpoort Noord is een oude kast uitgebrand. Met de nieuwe kasten, die nog niet in dienst zijn, was niets aan de hand. Er is een nieuwe kast geproduceerd en dat kost inderdaad vrij veel tijd.
Groeten,
Peter
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: tothebeach op 13 June 2014, 13:32:19
Ik kwam deze foto vanmorgen tegen op Twitter. Een relaiskast bij Wolfheze.

https://twitter.com/joukeschaafsma/status/476437804093042688/photo/1

(https://pbs.twimg.com/media/BpylqIxIQAAvbb9.jpg:large)
Als antwoord op mijn vraag of dit de kast aan de Buunderkamp was:
Het is daar in de buurt en er waren zes kasten geraakt, verspreid over een lengte van 4 km spoor

Dat is een aardige klap geweest denk ik dan.

groet,
michel
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Thom op 13 June 2014, 13:38:54
Dat gaat best snel, die kasten zijn onderling gekoppeld natuurlijk en dat gaat net zo lang door tot  de bekabeling goed weggefikt is  ;D
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Peter Kleton op 13 June 2014, 14:03:37
Wat ik hier nog niet ben tegenkomen  is een gemagnetiseerde railtranformator.
 Wanneer de trafo kern gemagnetiseerd is  door de bliksem stroom ,kan deze geen wisselend magnetisch veld  meer opwekken in de  kern ,en kan  hij  de spoorstroomloop niet meer verzorgen.
Het effect is dan  alsof het spoor is bezet door een trein, of  dat er een spoorstaafbreuk is.
 In de jaren 60 was de remedie dan dat de trafo moest worden uitgewisseld, of men hem  tegenwoordig ter plaatse zou kunnen demagnetiseren ,weet ik niet.
   Het ding weegt 250 kg . :o
 Vr gr ,Peter
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Spoorrelais op 13 June 2014, 14:09:37
#KoploperMau,
In Santpoort Noord is een oude kast uitgebrand. Met de nieuwe kasten, die nog niet in dienst zijn, was niets aan de hand. Er is een nieuwe kast geproduceerd en dat kost inderdaad vrij veel tijd.
Groeten,
Peter
De oude kast is inderdaad vervangen. Zeven dagen geen treinverkeer. Dat er met de nieuwe kasten niets aan de hand was is niet zo moeilijk. Die zijn pas met de paasdagen geplaatst, drie weken na de bewuste blikseminslag. ;)

Die nieuwe kasten en bijbehorende beveiliging in het relaishuis gaan trouwens dit weekend in dienst.

Andre
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Klaas Zondervan op 13 June 2014, 14:30:17
In de jaren 60 was de remedie dan dat de trafo moest worden uitgewisseld, of men hem  tegenwoordig ter plaatse zou kunnen demagnetiseren, weet ik niet.   
Ter plaatse demagnetiseren kan altijd. Als je maar een generator hebt die voldoende stroom kan leveren. Het is maar de vraag wat handiger is, een trafo van 250 kg uitwisselen, of een generator meeslepen die minstens een ton weegt.
Titel: Re: Blikseminslag
Bericht door: Peter Kleton op 13 June 2014, 14:54:53
Eigenlijk  is het dan geen vraag meer. ;D
 Helaas kon je dacht ik, nooit met zekerheid zeggen dat de kern magnetisch was geworden.
Dus toch maar met 4 man dat ding vanaf een overweg naar zijn plekje sjouwen.
 Ik heb er nooit aan mee hoeven te doen.  ;)
  Vr Gr, Peter