Vakwerk Bovenleidingmast van Wim Mesu

[Ivo tB]

Een paar beurzen in Houten geleden heb ik bij Wim Mesu 2 etsplaten gekocht:



Op elke etsplaat zitten 3 bovenleidingportalen met verschillende kleine onderdelen en één afspaninrichting.

Er zijn door de NS veel bovenleidingmasten toegepast. De meest bekende voor mij zijn de masten opgebouwd uit stalen profielen met de driehoek in het midden voor de ophanging van een rijdraad. Maar deze zijn er ook in de uitvoering met ronde betonnen palen en betonnen palen met een vakwerk erin. Dit portaal zie je steeds minder, maar ik herinner me ze vooral van de lijn Dordrecht Rotterdam waar ze volgens mij sinds het 4 - sporig is geworden allemaal zijn verdwenen.

Ik vind dit portaal erg fraai, ook al omdat dit vanuit de mechanica bekend staat als een driescharnierspant.

Wim heeft in Houten altijd voor zich een plaat met 2 sporen en een bovenleiding daarboven met een aantal van deze portalen. Volgens hem zijn ze vrij stevig, maar ze zien er erg filigraan uit.

Dus gisteren maar eens een portaal uit de etsfret geknipt:



Zo plat vraag je je af hoe het nu in elkaar moet, maar de handleiding van Wim helpt je op weg. Het is zaak om dit vooral rustig stukje bij beetje te buigen totdat alles goed staat en dan op een aantal punten te solderen.

Na een half uurtje buigen ontstaat er een fraai portaal dat bijzonder natuurgetrouw aandoet, maar zonder soldeer toch nog erg kwetsbaar lijkt:



Het onderste stuk wordt feitelijk een rechthoekige open kokerligger, de verbinding met de dwarsbalk bestaat uit 3 driehoekige verbindingen en de bovenligger is een I-profiel.



Nog een onscherpe foto van het geheel gebogen portaal



Nu maar solderen en eens nadenken over een fotodijk.

mvg,
Ivo

[Forever Rocofan]

Hoi Ivo,

Op de hoekse lijn stonden deze portalen vroeger ook. Jammer dat er zoveel veranderd is, vroeger was er veel te beleven op de hoekse lijn en was alles nog echt ouderwets.

Als je het leuk vind kun je ook de bouw van mijn spoorbaan met station Vlaardingen centrum volgen.

Groeten Ruud B.

[Christoph]

Inderdaad, op de Hoekse lijn stonden ze ook.
Hier wat foto's welke ook op de verenigingsite www.dehoekselijn.nl staan:





Groeten,

Christoph

[Ivo tB]

Mooie plaatjes Christoph. Het portaal op de een na laatste foto met de 1309 is overigens een ander portaal. Dat is geen driescharnierspant meer.

Ik kijk ook wel op het Vlaardingen draadje Ruud. Maar ik heb over banenbouw niet zoveel te zeggen. Ik bouw vooral materieel.

Vanavond gesoldeerd en enkele details toegevoegd:



Er hangt nog geen rijdraad, dus de pantograaf staat nu veel te hoog, maar het gaat om het idee.



Bovenaanzicht



En van opzij



En dit vind ik altijd zo'n mooie foto van dit portaal. Is de voorpagina van Railmagazine Speciaal nummer 9.

Nu nog eens bedenken welke kleur dit portaal moet hebben. Het standaard vaalgroen of misschien wel gewoon blank metaal.

mvg,
Ivo

[ATB]

Mooie plaatjes Christoph. Het portaal op de een na laatste foto met de 1309 is overigens een ander portaal. Dat is geen driescharnierspant meer.

Kleine correctie Ivo, het is wel degelijk een driescharnierspant, alleen in een andere uitvoering. Kennelijk was aan de linkerkant geen ruimte meer voor een vakwerk en heeft men hier moeten kiezen voor een kolom. Dit is echter op de foto niet te zien door het ervoorstaande sein. Het scharnier zit echter bovenop de linker kolom. Drie scharnieren dus; aan de voet en aan de top van de linkerkolom en aan de voet van het rechter vakwerk.

Voor de rest volg ik met plezier en bewondering de draadjes waarin jij ons laat genieten van je vakmanschap.
Ted

[Ivo tB]

Weet je Ted, ik heb daar op die manier ook naar zitten kijken en je hebt natuurlijk gelijk. Bovendien gaat het er ook niet om of er een vakwerk is of niet over de vraag of het een driescharnierspant is. Met stalen balken kun je ook een driescharnierspant maken. Ik vind het wel leuk om nog eens iets terug te halen van de mechanica, die ik lang geleden eens heb geleerd.

mvg,
Ivo

[JAB van Ree]

Fraaie portalen Ivo! Kleur zal waarschijnlijk inderdaad dat vale grijs-groen geweest zijn, dat werd op alle bovenleiding palen gesmeerd.

Hoe zit het nu met de sterkte en de montage? Zelf een draadeind oid aan de voet solderen of is dat lipje met gat (waar dan een schoef in moet?) voldoende? En blijven de portalen een beetje staan als je draden gaat afspannen?

[Ivo tB]

De sterkte van de kolommen is na het solderen heel behoorlijk. Je kunt het inderdaad met een schroef door dat lipje aan de voet goed vastzetten, maar of die schroef dan voldoende uit het zicht is te werken weet ik niet.

Ik heb nu 1 portaal en nog 5 in de etsfretten zitten, dus afspannen ben ik niet aan toe gekomen. Maar Wim heeft in Houten een baantje staan met deze portalen met draad eraan. En dat draad is ook weer heel fijn uitgevoerd. Ik heb daar met toestemming van Wim wel aan staan voelen en dat leek toch redelijk stevig.
Ik wilde voor de bovenleiding zelf de tip van Floris gaan volgen en het zilverdraad toepassen. Gevoelsmatig is dat allemaal behoorlijk zwak. Het enige waar het tegen moet kunnen is de druk van de veertjes van de pantografen, zolang die nergens achter kunnen blijven haken. Als dat wel gebeurt ben ik bang dat de hele zaak kapot wordt getrokken.

Dat kleurtje is een goede basis, maar op de foto die ik boven heb geplaatst, krijg ik de indruk dat het verzinkt stalen strips zijn en gewoon blank metaal.

mvg,
Ivo

[henk]

Ik ken ze alleen maar in de groene verf. Dat zegt niet alles omdat ook in blank metaal geplaatste portalen op den duur een verflaag kregen. Alleen denk ik wel dat de portalen ten tijde van de Hondekoppen hun eerste nieuwe verflaag al te pakken hadden.

[Harrie Denessen]

Hallo Ivo,

Dat ziet er erg mooi uit. Complimenten! .

Misschien kun je dat lipje voor het vastzetten iets laten verzinken zodat je ze wel mooi weg kunt werken?

gr. Harrie

[janw]

Erg mooi weer Ivo! Inspirerend. Zijn ze chronologisch gezien te combinderen met jouw Blokkendozen?
Ik heb een een Amsterdam-Haarlem portaal liggen van MK. Zou ook eens gebouwd moeten worden.

[henk]

Zijn ze chronologisch gezien te combinderen met jouw Blokkendozen?

Niet met de oerversie van de Blokkendozen die Ivo heeft gemaakt. Bij mijn weten zijn de portalen speciaal ontwikkeld voor de electrificatie van de Hoek van Hollandlijn halverwege de jaren dertig. Een lichte constructie in verband met de slappen bodem. Mat '35 is eigenlijk het aangewezen materieel.

[Ivo tB]

Zijn ze chronologisch gezien te combinderen met jouw Blokkendozen?

Nee, klopt niet, maar gisteravond was dat het model dat onder handbereik lag voor een foto. Die portalen van MK heb ik ook al gespot en zijn bruikbaar tussen Haarlem en Den Haag, mogelijk zelfs tussen Amsterdam en Rotterdam.
Zoals je weet ben ik van plan een stuk Hofpleinlijn te maken en daar moeten dan weer heel andere portalen voor worden gebruikt.

@Henk,

mat '35 heb ik ook nog liggen om te bouwen, maar alle materieel vanaf die tijd tot de jaren '90 passen onder de driescharnierspanten.

mvg,
Ivo

[Floris Dilz]

mat '35, wat voor kit mag dat wezen?

[Ivo tB]

Kleine oplage messing van FRIE. Volgens mij een serie van 4 stuks, waarvan er 3 bij leden van dit forum zijn beland.

Hij heeft mooie kappen geëtst van de 2 verschillende tweetjes mat'35, bijpassende ramen, tussenwandjes en schortplaten, mooie kloppende pantografen en nog verschillend kleiner spul als draaistelchassis, draaistelzijkanten, kano's en interieur met bagagerekken boven de banken. Ook koppen voor de betere koperslager.

Ik heb inmiddels 4 koppen van de Diesel III van MK klaar liggen.

Maar ja, wanneer heb ik eens tijd voor al dat moois    Misschien maar eens minder op Beneluxspoor plaatsen.

mvg,
Ivo