Smalspoor trams in Nm (GTW)

[Toni Babelony]

Hallo allemaal,

Sinds een paar maanden ben ik bezig geweest met het ontwikkelen van smalspoor trammaterieel voor 6.5mm spoor in schaal N (1:160). De basis voor mijn inspiratie was het materieel van de Gelderse Tram (GTW/GSTM, ZE, TDMW, etc.), omdat hier een intensief goederenvervoer plaats vond en er een tal van interessante motorwagens rond reed.

6,5mm is niet de correcte spoormaat voor het Gelderse netwerk in schaal N, maar omdat dit zo'n beetje het kleinste is wat commercieel gangbaar is, heb ik hiervoor gekozen.

Het eerste model wat ik succesvol heb gemaakt is de Grote Henschel waarvan er twee bewaard zijn gebleven (Valkenburg ZH en bij Henschel zelf). Hier is een filmpje te zien waar het model met twee prototype goederenwagens een paar rondjes maakt op mijn kleine testbaan: https://www.youtube.com/watch?v=LTC2fKn9CQk Het model is verkijgbaar via Shapeways en past op een SeaRails PowerMAX! v.2 voor 6.5mm spoor.



Een zestal goederenwagens (drie gesloten en drie open) zijn nog in ontwikkeling. Hopelijk krijg ik nog deze week de beta prints binnen en kan ik ze goedkeuren voor algemeen gebruik.

Mocht alles met deze goederenwagens goed gaan, dan wil ik ook een personenwagen, een tweede lokomotief, en uiteindelijk ook een motorwagen of twee gaan ontwikkelen.

Met vriendelijke groeten,

Toni

[Ronald Halma]

Mooi!

[Reinout van Rees]

Wow! Smalspoor in N... Het rijdt goed en ziet er prima uit als ik zo naar dat youtube filmpje kijk.

Hiermee kan je nog eens emplacementen compleet op schaal nabouwen

Reinout

[Sven]

Goed bezig, Toni. Begrijp alleen niet waarom je de kast niet reeds in elkaar zet, zodat je alleen nog maar de ketel er hoeft in te schuiven. Da's juist het voordeel van 3D printen. Maar je zult er vast wel een reden voor hebben.

Interessant motortje ook, kende ik nog niet. Kan me niet voorstellen dat je er langzaam mee kunt optrekken, als je er al langzaam mee kunt rijden, maar leuk dingetje.

Overigens moet je je links een corrigeren, die zijn niet correct en openen een lege pagina. Alleen met het kopiëren van de link en deze correct te maken, kon ik je links zien.

[Toni Babelony]

Bedankt voor de reacties! Schaal N is relatief klein voor veel mensen, maar deze keuze viel vanwege ruimtegebrek en omdat ik niet van schaal wilde wisselen.

De keuze om de kast plat te printen heb ik gemaakt omdat de kwaliteit hierdoor niet in het geding komt en er nauwelijks geveild hoeft te worden. Ik heb twee eerdere prototypes in een kast-vorm laten printen, en deze kwamen er allebei telkens met één grove kant er van af. Erg teleurstellend, dus heb ik de (hier in Japan gangbare) platte drukmethode genomen waarbij uiteindelijk alle details perfect waren.

Nadat alle onderdelen los zijn gemaakt van het frame en schoon zijn gemaakt (ik heb ze een nacht laten weken in isopropanol (IPA)), moeten ze alleen nog gelijmd worden (secondelijm (CA)), en de zijkanten wat recht worden gebogen (een klein bankschroefje en de föhn van vrouwlief). Het kost minder tijd en moeite om de kast in elkaar te zetten en licht te corrigeren dan schuren, waarbij ook nog cruciale fouten gemaakt kunnen worden.

Het motortje loopt ongelofelijk goed en beweegt al rond 3V met een gewone gelijkstroom regelaar (ik gebruik hier een standaard Tomix N-600). Ik zou graag een spanning gelimiteerde PWM regelaar (max. 9V o.i.d.) willen proberen met dit motortje, want het schijnt dat hiermee erg langzaam opgetrokken kan worden.

Links zijn bij deze gecorrigeerd! Ik was vergeten dat hier een andere coderingstijl gehanteerd wordt.

[Sven]

Dat is een hele goede reden.  Ik had daar zelf nog niet bij stil gestaan, omdat dat eigenlijk geen optie is voor mij. Juist het kant en klare is een voordeel van 3D print. Maar je hebt helemaal gelijk en ik ga dat zeker in de toekomst voor bepaalde ontwerpen overwegen.

Houd dat "gebogen" eens in de gaten. Ik ben er achter gekomen dat een bad in terpentine platte stukken, zoals wanden en daken, kromtrekken. Ik doe deze onderdelen nu alleen in een warm ultrasoon bad met een drupje afwasmiddel, of gewoon even met een tandenborstel afwassen, als er geen kwetsbare onderdelen op zitten. Het zou allemaal recht uit de 3D printer moeten komen. Het is volgens mij de nabewerking waar het fout gaat.

Met zulke kleine radradertjes en zonder vliegwiel blijft het helaas altijd wat schokkerig.

[Toni Babelony]

Het krom trekken (warping) komt inderdaad deels door de IPA, omdat die heel agressief de filiament was wegneemt. Omdat het een erg klein model is, maakt dat niet zo veel uit en kan het makkelijk recht worden gebogen. Ook kast-prints gaan buigen met een IPA spoelbeurt.

Ik heb een paar vervelende ervaringen (zweten van was/olie, zelfs met goed schoonmaken) met het niet grondig schoonmaken van prints, dus ben ik erg rigide met dit soort dingen geworden. Het kan per bedrijf verschillen, dus dat kan met Shapeways tegenwoordig anders zijn. Ik bestel voornamelijk bij DMM.make, waar de kwaliteit de laateste tijd erg heeft gevarieerd (nu erg tevreden trouwens).

Het model staat nu in de primer en gaat morgen geverfd worden!

[Sven]

Ik krijg het niet meer recht, wat ik ook probeer. Oven, 70 graden water, niets helpt. Tijdelijk, ja, maar het gaat dan langzaam weer in dezelfde kromme vorm.

Ben benieuwd wat je er van maakt. Jammer dat die koppeling zo groot moet zijn.

[Toni Babelony]

Het kan liggen aan de dikte van het materiaal, maar ik gebruik een fohn die flink hete lucht blaast. Kan goed boven de 150 graden zijn. Ik heb het model dan al in een rechte vorm geforceerd en laat het daar ook weer afkoelen. Tot nu toe is alles recht gebleven na het rechttrekken.

De buffer is redelijk groot uitgevallen om te kunnen compenseren met oneffenheden en gevarieerd materieel. Persoonlijk vind ik het er wel bij passen en schattig er uit zien.

[Toni Babelony]

Ik ben helaas geen goede schilder op elk niveau en zeker niet als het om tiendes van millimeters gaat. Echter, het is me redelijk gelukt om de Grote Henschel in de kleurstelling te verven zoals deze in de jaren 50 bij de GTW rond reed. Dit vind ik de meest attractieve kleurstelling, omdat het simpel en effectief is.

Een beetje moâh, maar redelijk o.k. voor een 1:160 smalspoor locje van drieënhalve centimeter.

Bij gebrek aan bronzen/gouden verf (te veel regen om even snel naar de winkel te fietsen) heb ik zilver gebruikt bij enkele details (bel, fluit en wat instrumenten op de ketel). De deuren aan de voorkant en de zijkanten heb ik wat geaccentueerd met zwarte lijnen.

Kleuren die ik gebruikt heb:
- Tamiya Primer (lichtgrijs);
- Mr. Color 66 (groen);
- Gundam Marker, Gundam Black GM10 (dikke pen, alcohol basis) en GM01 (dunne pen, oliebasis);
- Mr. Color 8 (zilver);
- Mr. Color 97 (licht grijs);

Deze producten zijn waarschijnlijk niet of nauwelijks in Nederland te krijgen, maar ik ben er zeker van dat er alternatieven te over zijn.

Hier nog een filmpje met het geverfde geval in actie: https://www.youtube.com/watch?v=Iobxs0B67nc

[Sven]

Mooi gedaan. Op de foto is deze schaal natuurlijk onvergeeflijk. En de motor rijdt verrassend goed. Ik heb nog eens uitgebreid naar deze aandrijving gekeken en het is hetzelfde systeem als mijn riemaandrijvingen, maar dan zonder riem. Met riemaandrijving zou je een nog beter resultaat hebben, maar het ziet er nu eigenlijk wel voldoende uit.

[Toni Babelony]

Ja, op foto's ziet het er een stuk minder uit dan in het ecchie. Misschien dat ik maar een loep met houder ga aanschaffen vom het priegelen wat makkelijker te maken.

Dit project is nagenoeg af, hoewel ik nog ramen ga aanbrengen met doorzichtig resin. Daar moet ik even goed voor gaan zitten, want er mag niets fout gaan hiermee.

Binnenkort komen er nieuwe goederenwagens binnen en ga ik daar mee aan de slag. In de tussentijd ga ik ook maar met een personenwagen bezig, want niet alleen goederen werden er bij de GTW vervoerd!

[Sven]

Doorzichtig resin? Als je Kristal Klear gebruikt zie je eventueel knoeien eigenlijk niet, da's reuze makkelijk. Hebben ze dat niet in Japan?

[Toni Babelony]

Ik heb in de winkels geen Kristal Klear gezien, maar het is/was wel over amazon.co.jp verkrijgbaar (nu uitverkocht). Zelfbouw is niet razend populair hier, want de modeltrein cultuur is meer van het plug-and-play principe met zo min mogelijk onderhoud. Een gigantische markt, maar moeilijk om in te komen als je de mainstream wilt benaderen.

Momenteel is de resin aan het drogen, wat een paar dagen kan duren omdat het UV gebaseerd spul is. Het is niet zo zonnig vandaag en morgen helaas.

Dit resin is te koop in de 100 yen shop in kleine tubes (€0.80) in harde, zachte en glitter versies. Voor de laatste zie ik nog geen nuttige toepassing. De eerste twee kunnen zeker voor ramen e.d. gebruikt worden, mits het geen probleem is dat er een beetje een bolling ontstaat. Als het opgedroogd is laat ik wel weer een foto van het resultaat zien.

Net heb ik trouwens bij Shapeways de eerste passagierswagen besteld! Het is dezelfde AB die in Valkenburg ZH bewaard is gebleven en tot in de jaren 50 dienst heeft gedaan bij de GTW. N's kijken of die draaistellen met de locomotief mee willen gaan in de bochten...



Over een paar dagen krijg ik ook een nieuwe set goederenwagens binnen die de uiteindelijke modellen voor de verkoop moeten worden.

[Sven]

Je hebt me helemaal na laten denken over deze manier van printen. Ik ben toch twee uur bezig met het schuren van mijn tram, maar aan elkaar plakken is simpeler en sneller. Ik ga dat deze week eens doen.

Als je nog eens wat modelbouwspul nodig hebt dat je niet daar kunt krijgen, laat me het dan weten. Ik wil best dingen voor je opsturen op je uit de brand te helpen.

Hoe zwaar is dat motortje eigenlijk? Is het samengesteld uit platte metalen onderdelen? Als ik het zo zie rijden, heeft het een goed gewicht, maar ik kan me niet voorstellen dat het meer dan 20 gram is. Zitten er magneten aan de onderzijde?