NS 501 / SS 1-4 van Werps modelbouw

[Loki]

Dit bouwverslag maakt het verleidelijk om er ook 1 te bouwen als zweed

[Ivo tB]

Welke diktes koperdraad heb je gebruikt voor de diverse leidingen?

Zal het proberen op te sommen aan de hand van de foto's.



Van boven naar beneden:
De stang vanuit het machinistenhuis naar de stoomkraan: messing draad 0,4mm, mag ook nieuwzilver zijn. De stoomkraan zelf is een DJH handrailhouder met haaks op het gat in deze houder een extra 0,4mm gaatje geboord en de 2 leidingen zijn voorzien van een imitatie zeskant moertje en aan de handrailhouder gesoldeerd. Dan de leiding van de stoomkraan naar de luchtpomp is een 0,4mm koperen draad

De bediening van de blazer is een messing buisje van 0,4mm met erin een nieuwzilver draad van 0,2mm. De lengte van de buis kun je goed zien op de foto's van het origineel.

Eronder zit een leiding met een niet helemaal opgehelderde functie en lijkt een soort leiding te zijn die een indicatie geeft in het machinistenhuis of er water in de ketelklepkast zit. Die is nog niet af en steekt nu schuin naar beneden weg, maar moet denk ik aansluiten op de ketelklepkast. Deze leiding is 0,4mm koper.

Ervoor zit een relatief dikke leiding van 0,6mm koper. Deze loopt van de injecteur aan de zijkant van het machinistenhuis naar de ketelklepkast en is daarmee de belangrijkste voeding denk ik van de ketel.

Dan de andere kant:



 Bovenste leiding is de bediening van de cylinderkranen en ook hier een 0,4mm buis met een 0,2mm nieuwzilver draad er doorheen.

Dan zit er onder voor de wielkast een kleine ketelklepkast met een 0,4mm messing leiding naar de koude waterpomp onder het chassis en er ontbreekt nog een 0,3mm messing leiding van onder de ketelklepkast naar het machinistenhuis. Deze loopt door de wielkast, maar in model zit die leiding daar dan in de weg voor het grote drijfwiel.  Dat worden 2 losse stukjes draad.

Onder het chassis en onder het remwerk komen later nog 2 relatief dikke leidingen die midden van onder de tender komen en die lopen naar de koude pomp in het chassis.

Zoiets.

[Ivo tB]

Laatste post alweer 2 en een halve week geleden. Soms zit het tegen en dan zet ik een project maar even aan de kant: bouwdip. Maar in de tussentijd ook weer gewerkt aan een blauwe tram en een NS voorsein.

Wat zat tegen? Op de bufferbalk voor zit een klos als stoel voor de olielantaarns en daarop zit de lantaarn. Is qua bouw een evenwichtskunstje, omdat er gewoon geen houvast zit De klos uit messing lukt nog wel, maar de lantaarn bovenop moet een stukje naar voren of naar achteren, naar links of naar rechts, niet gekanteld naar voren of naar achteren en niet gedraaid tov de bufferbalk. Geen enkel houvast alleen solderen maar. Was aanvankelijk goed gelukt (paar maanden geleden, maar 2 en een halve week viel er toch een af. Kijken of je deze snel terug kan zetten, maar lukte van geen kanten. Het linker exemplaar:



Het beste is natuurlijk om hier een soort hulpconstructie van hout omheen te maken zodat alles op zijn plek blijft als je soldeert, maar dat is me dan weer teveel moeite (wel de beste oplossing). Gisteravond maar de bufferbalk in de bankschroef gezet, de lantaarn in een dunne punttang met je elleboog op een vast punt de zaak met alle bewegingsvrijheid goed op zijn plaats houden en de soldeerbout ertegen houden. Ben nu weer tevreden.

Een ander punt wat niet wilde lukken was een strakke montage van chassis, voetplaat en opbouw. Zat toch weer scheef of sloot niet aan. Enige oplossing is eerst kijken waar een en ander kan worden verbeterd en dat zijn dan toch altijd nog een groot aantal dingen. Daarom het hele geval weer uit elkaar en stap voor stap opbouwen.

Ten eerste het chassis:



Je ziet hier op 2 steunen moertjes gesoldeerd zitten. In tegenstelling tot wat ik gewend ben houdt straks de soldeerverbinding van deze moertjes de kap vast. Dit omdat anders deze moertjes zichtbaar onder de voetplaat zal zitten. Met de voetplaat erop bleek de opbouw achter niet strak te willen aansluiten op de voetplaat. Oorzaak: de moertjes staken net een paar tienden van millimeters boven de voetplaat uit. Daarom zie je nu dat ik aan de binnenkant van deze moertjes een stukje heb afgevijld, waarin straks de opbouw kan zakken en wel strak zal aansluiten. Ik weet niet meer zeker of ik nu zelf grotere moertjes heb gebruikt dan die die Erwin meelevert, maar die laatste vielen bijna door de ingeëtste gaten, waardoor er nog minder soldeeroppervlak overbleef.



Hier het hele chassis met de voorste as erin, welke wordt ondersteund door een schommelbalk die de hoogte van het chassis vastlegt samen met de middelste as die uiteindelijk vast in het chassis zit. De achterste as zal geveerd moeten zijn denk ik, maar de veerconstructie zal ik nog moeten maken.



De bufferbalk met de weer herstelde lantaarns.



Alle wielen in het chassis.



De voetplaat op het chassis: je ziet achteraan de moertjes uitsteken.



Nog even de voetplaat aanschuiven en dit past netjes tegen de bufferbalk.



Nog een keer de voetplaat op het chassis.



Dit detail laat zien dat de onderkant van de opbouw (vuurkist), nu niet meer kiert met de voetplaat als deze straks geschroefd zit.



En zo zit het goed. Ook de zijkant van het machinistenhuis zit keurig strak op de voetplaat nu de rookkast met 2 schroeven en het machinistenhuis met 2 schroeven vast zit op het chassis.

Nu kan ik weer verder met detaillering van het machinistenhuis en dan volgt de aandrijving met het opvullen van de tandwielkast en de bevestiging van de motor in de ketel.



Onderkant wielkast kiert links nog wat, maar dat zal nog worden verbeterd.

[mwdb]

Dag Ivo,

Wederom dank voor je uitgebreide verslag van de vorderingen met de bouw van je NS 501/SS 1-4.
Altijd weer inspirerend hoe je oplossingen bedenkt voor uitdagingen die tijdens de bouw optreden.
Wat een bijzonder gedetailleerde gietdelen zijn die lantaarns! Alle begrip voor de frustratie bij de pogingen een dergelijk onderdeel (opnieuw) te moeten plaatsen….

Groeten, Michiel

[Ivo tB]

Na wat puzzel- en meetwerk heb ik de tandwielkast opgebouwd. Er zitten 3 tandwielen tussen het aangedreven wiel en de motor en dat was even puzzelen. Ik wilde in elk geval het wormwiel dat wordt aangedreven door de worm op de motoras in het midden laten eindigen. Twee van de drie tandwielen in de kast zorgen voor vertraging en de derde zit daartussen.

Maar goed een foto verhaal:



Dit tandwiel moet in het midden blijven. Ik heb de as met ringen en een busje aan de kant van het wormwiel opgevuld. De andere kant loopt aan de zijkant tegen het volgende tandwiel.

Dat is deze:



Hier zit de as nog niet rechts in het lager. Drie ringen van 0,3mm waren voldoende om te zorgen dat het bovenste tandwiel op zijn plek blijft. Deze as wordt aan beide kanten geborgd door een ets - sier plaat van het chassis. Je moet deze as dus vanuit de binnenkant plaatsen. Het dunne etsdeel uitbuigen gaat ook, maar dan komt het metaal niet mooi terug. Ik heb het bij deze as toch zo gedaan, omdat de tandwielkast integraal onderdeel is van het chassis en met teveel buigen loop je het risico dat je het chassis verbuigt.
Je wil overigens niet weten hoe vaak de ringen voordat de as definitief zit weer van de as afvallen. Geduld is een schone zaak.

Op de volgende foto's zie je de kast volledig in elkaar. Het derde tandwiel verbindt het tweede met het tandwiel aan de aangedreven as.





Het tandwiel op de aangedreven as heb ik wel een paar tienden van millimeter verschoven zodat bij de zijdelingse beweging van de aangedreven as het tandwiel altijd in het rondsel van het derde tandwiel blijft aangrijpen.

Dit klusje kost even tijd en geduld, maar als dit probleemloos draait is het een goede voorwaarde voor een rustig rijdende lok later.

Vervolgens weer een uitdaging: er zit aan de tandwielkast geen beugel waaraan je de motor kunt verbinden. Ik ga dit maken van een stuk van de rand van de ets. Ik wil de motor midden in de beugel vastschroeven en deze beugel in U-vorm in de tandwielkast zetten. Ook dit is een puzzel, wnat uiteindelijk zal de motor van achter naar voren een stuk in de ketel steken. Met name het vliegwiel komt daarin. Ik moet nog nadenken hoe een en ander in elkaar te schuiven valt.

Foto's die het probleem inzichtelijk maken:



Nog een keer de tandwielkast .



Eerste poging om de 3 onderdelen goed in lijn te leggen. Motot is slecht zichtbaar.



Onscherp, maar het idee is duidelijker.



Motor nog zonder bevestigingsbeugel, maar worm ligt op het wormwiel.



Hier zie je de bevestigingsgaten van de motor. Jammer dat er geen bevestiging bij zit, maar is goed zelf te maken. Zal ik in een volgende post laten zien.



Nog een poging om te laten zien dat het vliegwiel het probleem is.

Kortom: wordt vervolgd  .

[FritsT]

Ik kijk met bewondering naar je doorzettingsvermogen. Ik heb geduld bij het maken/ontwerpen van mijn modellen, maar dit....nee, dit zou ik al lang in terzijde hebben gelegd. Misschien in Spoor-1 maar dan heel anders geconstrueerd. Wie weet maak ik dat komend jaar als uitdaging.

Ik begrijp ook niet goed wat het probleem van het vliegwiel is. Is dat in diameter te groot?....Out off the box: vliegwiel van lood met erin geperste messing bus ? Dan kan het kleiner. Goed te maken met een draaibank.

Maar..blijf doorgaan. Het gaat je lukken.

[Ivo tB]

Ik begrijp ook niet goed wat het probleem van het vliegwiel is. Is dat in diameter te groot?....Out off the box: vliegwiel van lood met erin geperste messing bus ? Dan kan het kleiner. Goed te maken met een draaibank.

Het past prima in de ketel. Het gaat me alleen om het in elkaar zetten. Zoals je kunt zien steken de voorkant en de achterkant van de rookkast naar beneden uit en je kunt ook op de voetplaat zien waar die 2 stukken overheen moeten. Ook het imitatie drijfwerk moet op deze manier verticaal naar beneden, omdat dat aan de ketelsteun vastzit die ook keurig in uitsparingen in het chassis schuiven. Als de motor vastzit aan de tandwielkast dan moet de opbouw van de voorkant over de motor worden geschoven bij het monteren en daar zitten dan met name de rookkastdelen in de weg. De imitatie schuifbeweging kan wel verplaatsen naar het chassis, maar dan sluit later de ketelsteun minder mooi aan en dat zit wel in het zicht. Ik kan ook de rookkastdelen doorzagen, maar dat ga ik zeker met de voorste niet doen, maar dat hoeft ook niet, want de bufferbalk kan los. Dus puzzelen  .

En terzijde leggen is zonde voor zo'n mooi model, maar er liggen aardig wat onafgebouwde projecten in mijn voorraad: 1300, 1600, 2900, 3500-II, 3900, 6300, 7700, 8400 om er maar een paar te noemen. Komt tzt allemaal goed, maar soms geeft een model moedig weerstand en dan maar even wachten. Leidt altijd tot nieuwe inzichten.

En jouw 0 en 1 modellen komen ook niet altijd in een keer gereed. Je bent lekker bezig met je Franse stoommodellen  .

[wimla]

Als een ervaren bouwer al zegt om hem maar (even) opzij te leggen, wat moet ik dan als 75-jarige beginnende bouwer van messing/nieuw zilveren stoomlocomotieven.
Dit is mijn 1e bouwdoos van een stoomloc, die ik overigens voor een ander bouw.
Aan de hand van de beschrijving van Ivo en zeker de bijhorende foto's kom ik een heel eind. Waar alle onderdelen voor dienen is voor mij nog een raadsel.
Een kwestie van vele malen lezen en goed kijken naar (uitvergrote) foto's en alles op de juiste plaats solderen. Zitten ook een paar onderdelen op die bij mij kennelijk ontbreken helaas
Alleen de ketel in de juiste ronde vorm krijgen heb ik maar uitbesteed aan Erwin, die kennelijk  ziek/vakantie op erg druk  is, want die reageert niet op mijn mail.
Dus Ivo, gewoon doorgaan en anders moet ik maar wachten op de handleiding die hopelijk nog uitkomt.

[Loki]

Van dit bouwdraadje krijg ik toch wel de kriebels een zweedse variant te willen 

[wimla]

Er zitten op de etsplaat toch een paar motorsteunen. Plaatjes met een halfronde uitsparing waar de motor in past en een  paar lengte steunen.
Dacht ik.

[Ivo tB]

@Lennert,

Geen idee of er nog een zweedse variant te koop is. Kits zijn bij mijn weten uitverkocht en veel zweedse versies zijn daar verkocht. Maar misschien zijn er kit bezitters die het niet meer zien zitten .

@Wim,
Denk dat ik weet wat je bedoelt, maar dat zijn geen steunen die ik bedoel. Het gaat er mij om om een betrouwbare verbinding tussen tandwielkast en motor te hebben, liefst uit een stuk, zodat de worm en het wormwiel permanent en duurzaam met elkaar in contact zit. Dat was het centrale probleem bij veel DJH kits dat een motor met een lange as en een worm een beetje zwevend boven een tandwiel hing. De nieuwe DJH kits hebben om die reden allemaal een tandwielkast met een motor die je daarin vast kunt zetten.

Inmiddels heb ik mijn verbinding gemaakt. Ik heb een U-vormig stuk metaal gemaakt uit de rand van de ets, waarin ik de motor kan vastschroeven en het U-vormig metaal past aan de bovenkant tussen de tandwielkast.

Plaatje nieuwzilver:



Na eerst goed meten aan de tandwielkast en de motor heb ik de gewenste gaten voor de motor en de maten om te zagen en te buigen afgetekend. De vouwnaden heb ik met een mes ingesneden en vervolgens met een driehoekige en vierkante vijl verder verdiept, zodat die goed gevouwen kan worden.
Beetje zagen en boren en dan past het op de motor:



De motor kan worden vastgeschroefd met 2 M 1,2mm boutjes. Deze zijn nog te lang: ik had geen kortere dan 3mm. Hier moet nog een stuk vanaf. Vervolgens past het U-vormige metaal keurig aan de bovenkant tussen de zijkanten van de tandwielkast:



Het gat van de motoras moet nog groter, zodat het lager er doorheen past. Bovendien komt de motor dan nog wat verder naar achteren in de lok en heb ik meer ruimte voor de plaatsing in de ketel.

Kleine stapjes, maar het komt goed.

[Ivo tB]

Een en ander is gelukt. De lok past in elkaar, de motor zit vast en het geheel loopt. Nu nog een goede plek vinden voor de stroomafnemers en er is een rijdende lok. De eerste stap was om geen uitsteeksels meer aan de onderkant van de opbouw te hebben, zodat je die opbouw van voren over de motor kunt schuiven, waarmee die in de ketel terechtkomt. Daarvoor heb ik de binnenliggende schuifbeweging en drijfstangen onder de ketel vandaan gehaald en tussen het chassis gesoldeerd. Ook de onderkant van het etsdeel dat dat pijpenplaat vormt achterin de rookkast en in het chassis steekt heb ik ter hoogte van de voetplaat weggehaald. Omdat de voorste bufferbalk te verwijderen is hoefde de voorkant van de rookkast niet te worden ingekort. Maar goed ook, want dat zou zichtbaar blijven. Plaatjes:



Hier zit de voorkant er nog aan en de uitstekende achterkant ook nog. Ik heb de (ben de naam even kwijt) plaat die zowel ketelsteun is als voorste bevestiging van de leibanen al uitgesneden, waarbij het stuk tot aan de ketel vanaf de voetplaat is blijven zitten en de bevestiging van de leibanen nu lost ligt. Je kunt ook zien waar de ketel in model eindigt en waar de motor straks ingeschoven moet kunnen worden.



Hier zie je dat ik de achterkant van de rookkast al eerst heb ingesneden en vervolgens met een figuurzaag verder heb ingezaagd, waarna deze keurig recht eruit gebroken kan worden.

Dan heb ik uiteindelijk 3 stukken die ik nu in het chassis ga zetten:



Eerder heb ik de tandwielkast nog uitgebreid getest en soms zat er een brommend geluid in. Dat bleek uiteindelijk een licht aanlopend wormwiel te zijn dat tegen de onderkant van mijn zelfgebouwde motorsteun liep. Dat was met een beetje buigen snel verholpen.

MVI_0897 by Ivo tB, on Flickr

Dan werd het tijd om het geheel eens in elkaar te passen en te testen of het dan ook nog rijdt:



Je ziet hier van achter naar voren het remwerk (bijna ), het chassis, de motor, de voetplaat en de opbouw. Het drijfwiel ligt er los naast, want met drijfwiel in het chassis past de voetplaat er niet meer overheen. Als je die eerst plaatst gaat het wel. Later bleek dat de opbouw ook niet over de motor kan worden geschoven met het drijfwiel in het chassis, omdat dan de wielkappen er weer niet overheen passen. Maar nu ken ik de volgorde  .

En dan testen of het rijdt. En gelukkig in één keer. Let niet op het achtergrondgeluid, mijn vrouw zat naar Soof 3 te kijken zonet.

De eerste video liep het geheel snel, maar toen liet ik het lopen op mijn startset Minitrix trafo, die pas bij hogere spanning begint. Daarom nu op mijn labvoeding, die bij 2,5V begint te leven. Er komt later een decoder in en dan ben je van dit gedoe af.

MVI_0907 by Ivo tB, on Flickr

MVI_0908 by Ivo tB, on Flickr

Zo nu puzzelen waar ik de stroomafnemers ga plaatsen, de rest van de details erop zetten en weer helemaal uit elkaar en alle onderdelen de straalkast in, een soda bad en spuiten maar. Weet nog niet welke kleuren. Deze krijgt een Staatsspoor jas, maar het is me niet duidelijk welke jas deze had rond 1920: het moderne appelgroen met bruin chassis, of nog het oude donkergroen? In elk geval zie ik op de foto's altijd schaduwbiezen zowel op de lok, op de tender en op het tenderonderstel.


P.S., Klik op de plaatjes van de video. Word je doorgelinkt naar Flickr en dan daar nog een keer op het plaatje klikken.

[wimla]

In hoe verre haal jij hem weer uit elkaar om te spuiten?.
Met de lak erop kun je hem  toch niet weer solderen zonder de lak te beschadigen of praat hier nu de leek op dat gebied.

[Ivo tB]

Het uit elkaar halen voor het spuiten heb ik geen standaard antwoord op. Deze lok gaat in elk geval zover uit elkaar als in deze foto:



Maar dat is nog niet alles. De wielen gaan ook van het chassis, ik probeer de tandwielen ook uit de tandwielkast te halen. De dom, de veiligheid en de rookkastdeur gaan er ook af en ik heb hier de ketelklepkasten aan beide kanten er al af gehaald. Geldt ook voor de leidingen voor zover die nog te verwijderen zijn. Dus er gaat veel uit elkaar.

Mijn 8400 (nog niet af) voor het spuiten:



Dit wordt in principe ook niet meer gesoldeerd. Er zijn wel uitzonderingen, maar dat raad ik niemand aan. Het is voorzichtig wel te doen. In tegenstelling tot je natuurlijke gedachte met een zo heet mogelijke bout zodat je lokaal snel kunt verhitten. Maar lak wordt snel aangetast, dus liever niet doen. Maar soms als noodgreep of omdat je geen zin hebt het geheel weer in de thinner te gooien.

[wimla]

Duidelijk. Lees later wel welke kleuren je gaat gebruiken. Dank voor de reactie.