Vervoer van gebruikte splijtstoffen in Groot en Model.

[Hans Reints]

Voor dat ik in een volgende aflevering verdergaat met het praktische kant van het transport, eerst even een uitleg waar het eigenlijk omgaat
Vervoer splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen

Het internationale atoomenergieagentschap (IAEA) publiceert regels voor het veilig vervoer van splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen. Deze regels vormen de basis voor de internationale vervoersregelingen voor specifieke wijzen van transport, zoals over de weg, spoor, zee, binnenwateren en door de lucht. De regels zijn ook in Nederland van toepassing en zijn, met een toelichting hierop, te vinden op de IAEA-website.
Daarnaast publiceert het IAEA aanbevelingen over een aantal specifieke onderwerpen in relatie tot het veilig vervoer van splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen, zoals het managementsysteem, de voorbereiding en respons op transportongevallen waarbij radioactieve stoffen zijn betrokken en het stralingsbeschermingsprogramma.


001 Het COVRA gebouw voor hoog radioactief afval

Geldigheid van de vervoersregelingen
De vervoersregelingen gelden voor het vervoer van splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen, via alle soorten vervoer, zoals over de weg, spoor, zee, binnenwateren en door de lucht. Onder transport vallen bijvoorbeeld het ontwerp en de fabricage van verpakkingen, de belading, opslag in verband met vervoer en na afloop van het transport de besmettingscontrole, afladen en ontvangst.
De vervoersregelingen zijn niet van toepassing op:
splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen, die een integraal onderdeel vormen van het vervoermiddel; splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen, die worden vervoerd binnen een faciliteit die een gebruiksvergunning heeft; splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen die in het menselijk lichaam of in levende dieren aanwezig zijn; radioactieve stoffen, splijtstoffen of ertsen in vrijgestelde hoeveelheden.

Besluit vervoer splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen
Alle zaken die verband houden met het vervoer van radioactieve stoffen, splijtstoffen en ertsen zijn op grond van de Kernenergiewet geregeld in het Besluit vervoer splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen, en daarmee nadrukkelijk buiten de werkingssfeer van het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming gehouden. Dit geldt ook voor de opslag in verband met het vervoer, de verpakking en het binnen of buiten Nederlands grondgebied brengen.


002 Het gebouw met de spooraansluiting

Het Bvser verklaart voor het vervoer van splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen, per vrachtwagen, trein of schip de vervoersvoorschriften uit – respectievelijk – de ministeriële regelingen ‘Vervoer over land van gevaarlijke stoffen’ (VLG), ‘Vervoer over de spoorweg van gevaarlijke stoffen’ (VSG) en ‘Vervoer over de binnenwateren van gevaarlijke stoffen' (VBG), van toepassing.
Voor het vervoer van splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen over zee is de International Maritime Dangerous Goods (IMDG) Code van toepassing.

Eisen aan het vervoer
Op grond van bovengenoemde regelingen moet het vervoer van splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen, aan verschillende eisen voldoen ten aanzien van onder andere de verpakking, vervoersdocumentatie, vakbekwaamheid, gevaar etikettering en gevaar bebording, wijze van beladen, voertuiguitrusting en routering.
Deze verplichtingen richten zich op de partijen die samen de vervoersketen vormen: de afzender, de vervoerder en de ontvanger van de splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen.
Tenslotte moeten bedrijven die splijtstoffen, ertsen en radioactieve stoffen vervoeren, laden of lossen, beschikken over een veiligheidsadviseur.


003 Luchtfoto van het gehele COVRA complex in Borsele

004 gebouwen met hun betekenis

Monitoring transport
Het vervoer van nucleair materiaal moet zorgvuldig plaatsvinden. Daarom hebben we onder andere afspraken met het Verkeerscentrum Nederland (VCNL, onderdeel van Rijkswaterstaat) over het monitoren van bepaalde nucleaire transporten (zogenoemd categorie III-materiaal). Deze afspraken zijn vastgelegd in het convenant ANVS-VCNL. Als er een transport met nucleair materiaal plaatsvindt, krijgen wij minstens 48 uur van tevoren een melding van de vergunninghouder. In die melding staan gegevens over het vervoer. Bijvoorbeeld waar en hoe het vervoer gaat plaatsvinden. Bij vervoer van categorie III-materiaal staat er ook wat de voorgenomen route van het vervoer is. Ook het VCNL krijgt deze melding. Deze meldingen en de inhoud ervan delen we niet, vanwege beveiligingseisen. Zo kan het vervoer zich veilig en ongestoord door Nederland bewegen. Deze veiligheid is bij het vervoer van nucleair materiaal van groot belang.

Wanneer kennisgeven en wanneer vergunning aanvragen?
In de tabel Vervoer radioactieve stoffen wordt aangegeven wanneer voor een transport van radioactieve stoffen of splijtstoffen een vergunning moet worden aangevraagd of een kennisgeving moet worden gedaan. Het vervoer, invoer, uitvoer en doorvoer van hoogactieve bronnen is sinds 6 februari 2018 vergunning plichtig (was voorheen melding plichtig).
De criteria voor het doen van een jaarkennisgeving zijn aangescherpt. Jaarkennisgevingen kunnen alleen nog worden gedaan, indien de kennisgever kan aantonen dat hij gelet op de aard van de te vervoeren stoffen, de specifieke toepassing van de te vervoeren stoffen of de bedrijfsvoering redelijkerwijs alleen een kennisgeving in de vorm van een verzamelkennisgeving kan doen.
Radioactieve afvalstoffen en bestraalde splijtstoffen. Voor het invoeren, uitvoeren en doorvoeren van radioactieve afvalstoffen en bestraalde splijtstoffen gelden aanvullende regels, beschreven in het Besluit in-, uit- en doorvoer van radioactieve afvalstoffen en bestraalde splijtstoffen. Ook het vervoer van radioactieve afvalstoffen die natuurlijke bronnen (NORM) bevatten vallen onder dit besluit.

Exportcontrole strategische goederen
Soms kan nucleair materiaal worden aangemerkt als ‘dual-use’. Dual-use goederen kunnen zowel een civiele als een militaire toepassing krijgen. Bedrijven die deze 'strategische goederen' doorvoeren of exporteren, moeten voldoen aan strenge voorwaarden. Zij hebben een meldplicht of moeten een vergunning aanvragen. De meeste regels voor het Nederlandse exportcontrolebeleid zijn internationaal afgestemd. Voor verdere informatie kunt u terecht bij de Centrale Dienst voor In- en
Uitvoer (CDIU).


005 Het nieuwe MOG gebouw tot 2050 voor opslag van licht radioactief afval

Transporten van en naar Rusland
Hoewel er oorlog in Oekraïne is, wordt er nucleair materiaal van en naar Rusland vervoerd. Bijvoorbeeld om brandstof te maken voor kerncentrales over de hele wereld. Zulk vervoer komt regelmatig door Nederland, omdat Nederland een belangrijk doorvoerland is. Bijvoorbeeld door de haven in Rotterdam. Op dit moment gelden er geen (inter)nationale sancties op dit soort vervoer. Wel is er een verbod op vervoer dat door Russische wegvervoerders wordt uitgevoerd. Ook mogen schepen die varen onder de Russische vlag zonder ontheffing niet aanmeren in de havens van de Europese Unie (EU). Tot slot mogen vliegtuigen van Russische luchtvaartmaatschappijen niet landen op luchthavens van de EU.
De ANVS maakt deze regels niet: wij letten er alleen op dat vervoer van nucleair materiaal in Nederland veilig plaatsvindt en of een vervoerder zich houdt aan de internationale maatregelen.

Radioactieve vrije goederen/voedsel
Voor de export van bepaalde goederen en voedsel naar landen buiten de EU, wordt door een aantal van deze landen een certificaat vereist, waarin wordt verklaard dat de goederen op radioactiviteit zijn gecontroleerd. Het afgeven van dergelijke certificaten valt niet onder de verantwoordelijkheid van de ANVS. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van de Rijksdienst Ondernemend Nederland (RVO).

[Hans Reints]

Reportage van het transport van gebruikte splijtstof van de COVRA, EPZ Vlissingen-Oost naar de Franse opwerkcentrale La Haque.

COVRA is een opslag organisatie in Vlissingen-Oost, die radioactief afval opslaat en bewaard. Zij is gevestigd naast de Kernenergiecentrale Borssele. COVRA slaat al het radioactief afval dat in Nederland ontstaat op totdat het vervallen is tot ongevaarlijk materiaal (licht radioactief materiaal) of totdat er een eindopbergplaats voor wordt ingericht (hoogradioactief materiaal) De Gebruikte brandstofelementen uit kerncentrales, zijn niet geschikt voor definitieve opslag en hebben nog een behandeling nodig voordat dit hoogradioactief materiaal opgeslagen kan worden. Zij worden van Vlissingen eerst naar de opwerkingsfabriek van AREVA, La Hague in Frankrijk gestuurd waar het bruikbare splijtstof wordt gescheiden van de op verbruikte splijtstof.
Als splijtstof vier jaar in de reactor heeft gezeten, verliest de splijtstof teveel rendement. De splijtstof bevat echter nog wel nuttige grondstoffen zoals uranium en plutonium. Deze stoffen worden teruggewonnen in de recyclingfabriek in La Hague, Frankrijk. In La Hague wordt 95 procent van de splijtstof gerecycled, en hergebruikt in nieuwe splijtstofelementen. 5% keert als hoogradioactief afval terug naar Nederland voor opslag bij de Centrale Opslag Voor Radioactief Afval (COVRA) in Vlissingen .De COVRA slaat radioactief afval op van kerncentrales, ziekenhuizen en onderzoekslaboratoria. Het afval dat COVRA binnenkrijgt wordt gesorteerd, in metalen bussen verpakt, platgewalst, in beton verpakt, en ten slotte bewaard in loodsen, met wanden van 1,70 meter dik (HABOG). De gebouwen zijn op afspraak toegankelijk voor publiek (www.covra.nl). De 4 loodsen van het Laag- en middelradioactief afval, Opslag Gebouw (LOG), zijn gekoppeld door middel van een centrale ontvangsthal. In deze ontvangsthal kan de vrachtwagen, die het verwerkte radioactieve afval aanvoert, worden gelost. Het stapelen van de vaten met afval gebeurt met behulp van vorkheftrucks. Er worden stapels gemaakt met gangpaden tussen deze stapels, zodat het afval eenvoudig kan worden geïnspecteerd. Alle vaten zijn genummerd zodat, als het nodig is, de gegevens over het afval in de administratie kunnen worden opgezocht. In de toekomst zullen nieuwe opslagruimten worden bijgebouwd. Op het terrein is nog plaats voor twaalf extra loodsen. In het Container Opslag Gebouw (COG) wordt vast radioactief afval opgeslagen dat ontstaat bij de verwerking van ertsen. Dit afval hoeft niet in beton te worden verpakt, maar kan direct worden opgeslagen in eenvoudige containers. Naast het COG is een loods gebouwd voor de opslag van verarmd uranium. In deze loods (het VOG) wordt dit materiaal in stalen containers van 3 kubieke meter opgeslagen zonder verdere conditionering. Midden op het terrein staat het Hoogradioactief Afval Behandelings- en Opslag Gebouw (HABOG). De opslag van hoogradioactief afval vereist een specifieke behandeling. Vanwege de hoge stralingsniveau’s moet dit afval met afstandsbediening worden gehanteerd. De straling wordt afgeschermd door dikke betonnen muren van 1,70 meter dik. Het gebouw is zo sterk gemaakt dat het bestand is tegen allerlei extreme invloeden van buitenaf, zoals: windhozen, gaswolkexplosies, aardbevingen, overstromingen en vliegtuigongevallen In het HABOG wordt het afval voortdurend bewaakt door middel van metingen en controles. Op deze manier blijft het gegarandeerd veilig opgeslagen.
 

000 Luchtfoto van het COVRA terrein in Vlissingen-Oost

001 Plattegrond met verklarende teksten

Door het vernieuwen van de uitwisselingscontracten tussen Frankrijk en Nederland hebben de transporten van gebruikte splijtstof naar Frankrijk enkele jaren stilgelegen. Zowel de gebruikte splijtstof die naar Frankrijk gaan als het afval dat terugkomt naar Nederland wordt per spoor vervoerd. Het vervoer van de splijtstof zowel als van het afval gebeurt met de grootste zorg in speciale transportcontainers. Deze transportcontainers zijn bestand tegen extreme ongeval situaties, wat niet alleen door berekening is aangetoond, maar ook door het uitvoeren van daadwerkelijke testen. De transportcontainers met gebruikte splijtstof worden van de kerncentrale eerst per vrachtauto naar COVRA gebracht, waar ze op de trein worden geladen voor transport naar La Hague. Voor dit transport heeft de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie 2 vergunningen verleend. Een vergunning aan “Transnubel” voor het transport over de weg van de kerncentrale Borssele naar de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) en een vergunning aan BB Schenker Rail voor het transport per trein van COVRA tot aan de Belgische grens. Deze vergunningen zijn geldig voor maximaal 10 transporten met maximaal 3 containers met elk 7 gebruikte splijtstofelementen. De vergunningen lopen tot 15 oktober 2013.De overheid ziet toe op de veiligheid van het transport en voert onafhankelijke metingen uit op de beladen containers.


002 Container in de takels van het HABOG

Transport
De splijtstof wordt vervoerd in robuuste containers met een dikke stalen mantel. De containers zijn bestand tegen ernstige ongevallen. Tijdens het transport houdt de Kernfysische Dienst van de Vrom-inspectie toezicht op de naleving van de voorschriften. Om veiligheidsredenen worden de exacte data van de transporten niet bekend gemaakt. Een Europese richtlijn, de Euratom/2006/117, regelt het toezicht en de controle op het grensoverschrijdende vervoer van radioactief afval en bestraalde splijtstoffen. Deze richtlijn geldt tussen de Europese lidstaten, maar ook tussen de Europese Unie en de landen daarbuiten. Radioactieve afvalstoffen en bestraalde splijtstoffen mogen volgens deze richtlijn alleen met vergunning een landsgrens worden overgebracht. Een vergunning wordt alleen afgegeven na goedkeuring door de bevoegde autoriteiten in het land van bestemming en die van de landen langs de route van het transport. Door een gelukkige samenloop van omstandigheden was ik getuigen van het eerste transport van dit jaar. Bronnen; Covra, PZC en Delta


003 Een   met gesloten huif op een van de SNCF rangeerterreinen in het Franse Rouen


004 Hier de wagen met geopende huif waardoor de splijtstofcontainer zichtbaar is.


005 In alle stilte is de lege containers trein met drie draagwagens uit La Haque bij de COVRA in Vlissingen-Oost aangekomen. Transportbedrijf Mammout heeft tot taak de lege containers van de trein op de weg Dolly’s te plaatsen en dan voor verder transport naar de kerncentrale te zorgen.


006 Een van de combinaties staat op het punt de openbare weg te betreden.


007 Hier is er (nog) geen vuiltje aan de lucht. Het transport kan in alle rust plaats vinden en zijn weg naar de kerncentrale in Borsele vinden. De enige wat opvalt zijn de vier begeleidingswagens, twee witte van de PEZM en twee gele van de Konvooi exceptioneel professionals organisatie


008 Als je er zo dicht bij het transport staat, is z’n dolly het met al die wielen toch wel een kolossaal en imposant gebeuren.


009 Ook van achter ingezien blijft het groot!


010 Het weidse Zeeuwse landschap in een overzicht!. Onderaan de zeedijk gaat het een boog van 180 graden rechtsaf en via de parallelweg naar de Centrale van Borsele. Ondanks het zonnetje voelt je de wind en de kou tot je komen.


011 Nog even een stukje zeedijk nemen, en dan linksaf het terrein van de kerncentrale op. Buiten het zicht worden hier de lege containers voor een volle om geruilt.


012 In het donker van de nacht zijn de volle containers, maar nu onder zware Politie en Marechaussee begeleiding, van de centrale naar de HABAG-loods van de COVRA overgebracht. Hier worden zij op afstand  op de naar binnengereden spoorwagens geplaatst.


013 [002] Het overplaatsen van de container binnen het gebouw van de HABAG


014 Dat er vandaag wat staat te gebeuren is duidelijk te merken, en te zien, aan het grote aantal Politie en legereenheden die de massaal opgekomen demonstranten met hun eigen voertuigen op afstand moeten houden


015 Dat een en ander niet geruisloos zal passeren laat zich wel aanzien.


016 [1-img-0113]  Het transport staat nog achter het hek van de COVRA. De cameraman van Omroep Zeeland krijgt alle gelegenheid om zijn werk te doen. De mannen in de gele jassen (Politie) zien nog geen reden om in te grijpen. Ik moet u oprecht vertellen dat mij voor deze reportage geen strobreed in de weg is gelegd.


017 [2-img-0114] Voor dat het sein voor vertrek op veilig gezet kan worden, loopt er eerst schouwploeg van de Politie en defensie het spoor nog eens grondig na op evt onregelmatigheden zoals ondergravingen, explosieven ect.


018 [3-img-0115] Als het hek geopend is en helikopters in de lucht hangen, komt als eerste de Raillion 6516 als Pilotloc naar buiten.


019 [0117-1] Op de bok zit naast de Mch een Politiefunctionaris die vanaf de loc mee moet kijken of dat het spoor veilig te berijden is en zonodig direct in kan grijpen.


020 [4-img-0119] Op een kleine 75 meter achter de Pilotloc 6516 volgt de 6510 met de beladen trein die bestaat uit 6510, drie beladen COGEMA-ARBEL Containerwagen, een SNCF Voiture Club rijtuig voor de begeleiding en als sluitlok de 6511. De reis te beginnen.


021 [5.img-0121] De drie wagens met splijtstofstaven gevolgd door het SNCF begeleidingsrijtuig vol met tot de tanden gewapende Politiemensen.


022 [6.img-0123] Het “Voiture Club” afgeladen met geel gejaste Politie mensen die hier nog niet veelte doen hebben, maar dat zal/kan waarschijnlijk verderop wel veranderen.


023 [7-img-0125] Achterop de trein bediende de volledig en dubbel bemande 6511 de sluitlichten.


024 [8.img-0127] Langzaam en voorzichtig gaat het hier Bakboord uit richting de hoofdbaan Vlissingen-Roosendaal


025 nog wat sfeerplaatjes


026 Nog steeds met Pilot lok voorop. Ik kon niet overal tegelijk zijn, het werd mij ook steeds moeilijker gemaakt om te fotograven en daarom enkele plaatjes van het internet gepakt. (naam fotograaf staat er bij)


027  Vlak voordat het konvooi  de verbindingsboog bij Lewedorp naar de hoofdbaan opgaat is er nog overleg tussen allerlei instanties.. Het transport zal recht van voorrang tot aan Roosendaal hebben en mag nergens onderweg stoppen.


028  Nog enkele meters en dan is het hoofdspoor Vlissingen-Roosendaal bereikt. Van hieruit gaat het konvooi onder strenge politie begeleiding, zowel op de weg als in de lucht, naar Roosendaal.
Normaal moeten de treinen voor België in Roosendaal kopmaken en locomotief wisselen.  Met de 6511 achterop was dit kopmaken, er was geen loc wisseling, en was het hele gebeuren in een paar minuten gebeurd. Hierna ging het met gezwinde spoed naar Essen in België. In Essen was er een wisseling van het beveiligingspersoneel en werd de 6516 vervangen door de verkenningslok van de NMBS


Zo ging het voor het railvervoer. Uiteraard had ook hier dat groenegedoen wel weer wat op aan te merken.

[Hans Reints]

Kernenergie is nog steeds een beladen en niet erg populair onderwerp. Tot voor kort wilde er bijna niemand over praten, laat staan er een onderwerp op zijn modelbaan van maken! Dat is waarschijnlijk ook de reden dat er niet veel modelspoorfabrikanten te vinden zijn die zich aan een model van een nucleaire transportwagen wilde wagen. Een van de weinige fabrikanten die dat wel doen zijn o.a. de Franse kleinserie fabrikant “Lara Maquettes” en “AMF238”. Als we op de modelbaan een transport van nuculairsplijtstofafval van Borsele naar de Franse opwerkcentrale in La Haque willen na bootsen, zijn we haast wel veroordeeld tot de modellen van "Lara Maquettes" of van AMF238.


030 Het Parijse "Lara Maquettes" brengt in de blauwe kleur van NTL (ex AREVA) onder catalogusnummer 3614 deze bekende "Castordraagwagens" in een gelimiteerde serie van ongeveer 2000 stuks op de markt.


031 De uitgebrachte wagen van "Lara Maquettes" heeft het wagennummer 33 RIV 87 SNCF 994 5 026-1 [P] meegekregen. Let even op de bijzonder plaatsing van de draaistellen onder de wagen!


032 Onder art.nr. K238 brengt de Franse firma “AMF87”, maar dan in een groene uitvoering, een model van de “wagon transport de déchets nucléaire” uit. Deze wagen is uitgerust met een ander type Castorhuif als die van "Lara Maquettes" 


033 Detail van draaistellen en opschriften onder en op de Franse groene Castorwagen. Ook deze “wagon transport de déchets nucléaire” heeft een aparte manier van draaistel plaatsing. Zal wel typisch voor deze Franse wagens zijn? Helaas zijn volgens de laatste berichten bovengenoemde wagens moeilijk vanuit Nederland te bestellen. Om toch z’n transport van gebruikte splijtstof te kunnen samenstellen, richten we ons op de Duitse “Gorleben” variant welke nog NIET in Vlissingen is waargenomen!


034 Het Duitse merk “Kibri” brengt in de schaal H0 1:87 en onder nummer 16504 een bouwpakket uit van een DB Dieplader Uaais 819 beladen met een (lege)CASTOR containerhouder


035 [2316] Voor een realistische uitvoering van het afvaltransport heeft u drie locomotieven, drie transportwagens Uaais819 , een begeleidingsrijtuig en een hele boel Politie en Mobileeenheid voertuigen nodig. Een tijdje terug kon ik van een mede forumlid drie bouwpakken van deze op het in de voormalige DDR gelegen Gorleben rijdende afvaltrein overnemen en naar eigen inzicht in elkaar zetten. In mijn geval waren het de rode varianten van de Uaais819


036 [9637] Een nucleaire afvaltrein, geladen met drie lege Duitse Castorwagens Uaais819,, en een begeleidingsrijtuig nadert het depot van Vlieringen. (Waar sinds kort ook een kerncentrale met bijbehorende opslag gebouwd is) Als trekkracht dient hier de NS2274. Ondanks dat de Uaais-en leeg zijn, is er al verhoogd Politie en KMAR toezicht. Aan de kade ligt een KMAR vaartuig  en op de kade zie ik ook een Dikke Daf van de zelfde club staan.


037 [9638] Het konvooi vanuit de Politie-helikopter gezien, passeert de haven van Vlieringen. Op de achtergrond zijn nog net enkele voertuigen van een Duitse Politie eenheid te zien die nauwgezet het transport in de gaten houden. Zij beschermen het transport van uit tot thuis!


038 [0160]Een van de Uaais819-en voor de tijdelijke loods op het terrein van de VSM in Vlieringen. Hier worden de wagens, onder toezicht van o.a. de brandweer gebruik gereed gemaakt om hun containers met splijtstofafval te ontvangen..


039 [0161] De lokale sik duwt de Uaais819 met geopende luiken naar binnen


040 [0162] Hier komt de Uaais819, maar nu met gesloten containerluiken de loods weer uit! De huifdeksels zijn door de bevoegde autoriteiten tegen openmaken verzegeld.


041 [0159] Zicht op het bordes van de DB  995 3 281-1 Uaais819. Wat opvalt is het enorm uitgebreide beladingsrooster van deze wagens en de duidelijk aangebrachte gele veerbootvastzethaken.


042 [0154] De container met geopende dakhelften. De steunen voor de afgewerkte splijtstof cilinder zijn hier duidelijk aan de binnenkant van de container te zien.


043 [0163]. Voor de verzorging onderweg van het vele begeleiding en bewakingspersoneel, in en op de trein, kan het Franse Gril Express rijtuig gesteld worden.


044 [0164] Hoewel de Nederlandse variant, zijnde het Buffet rijtuig, hier ook geen gek figuur zou slaan.


045 [0149] Voor het transport naar de Heimat is toch gekozen voor een rijtuig van de DB/Mitropa. Het grootste deel van de reis gaat immers over Duits grondgebied!  Langs de baan zien we al dat er veel Brandweer en Politie aanwezig is.


046 [1960] Er bestaat ook een mogelijkheid om het transport over de weg te doen, maar dat is een ander verhaal!!!


047 [20231125] Vraag van forumlid ES44C4:
 Interessant artikel, bedankt voor het delen. Weet iemand of deze wagens (Kibri) ooit in Nederland hebben gereden?

Mijn antwoord:
Ik weet niet wat die onderste wagen met het artikel te maken heeft