Bosbouwproducten: Gezaagd en gekantrecht hout.

[Hans Reints]

001 Waalhaven. Lading gezaagd en gekantrecht hout overslaan van zeeschip op rongenwagen. Foto ^BNLS

BOSBOUWPRODUCTEN
Gezaagd en gekantrecht hout.

Bij de weinige overgebleven laad- en losplaatsen die ons land nog rijk is, kan men op gezette tijden spoorwagens met bosbouw producten tegenkomen zoals Boomstammen en gezaagd- en/of gekantrecht hout. Het gezaagde hout, wat meestal onder zeildoek zit, komt voornamelijk uit de Scandinavische landen en is over het algemeen bestemd voor de grote bouwmarkten en/of de regionale houthandel.


002 Aanvoer van hout in de haven van Harlingen. De Grunninger kuster “LEA”  geeft zijn lading over aan de op de kade gereedstaande rongenwagens. ^{Foto BNLS}


003  Een veel voorkomend wagentype was de S-LWO, nu de Kbs genaamd. Uiteraard komen voor dit hout transport ook andere typen platte wagen in aanmerking. De Kbs is een geünificeerde UIC-type 6 en is (was) in heel Europa te vinden. De 900 wagens die tot de NS behoorden, zijn van 1956 tot 1968 bij Beijnes en Werkspoor gebouwd. De meeste van deze Kbs- en Ks wagens zijn, met aangepaste nummering, naar het Dienstwagenpark verhuist.


004 Niet alles komt van over zee. Deze plaat is in Oostenrijk gemaakt vlak bij het station van Innsbruck


005 Het lossen van de pakketten gezaagd hout gebeurt meestal vanaf een verhoogde zijlading. Via de neergelaten zijborden kunnen vorkheftrucks probleemloos de wagens op- en afrijden en zo hun lepels onder de pakketten steken. Om die reden zijn onder en tussen de houtpakketten onderstopbalken geplaatst zodat de lepels van de vorkheftruck hier makkelijk tussen kunnen schuiven en zij zonder schade te veroorzaken de pakketten kunnen optillen.


006 De balken worden zo geplaatst dat het hout niet door kan doorzakken. Tijdens het transport wordt de lading volgens de voorschriften van de vervoerder (spoorwegen) gezekerd. Vroeger gebruikte men voor deze zekeringen in elkaar gedraaid ijzerdraad de z.g.n. Spaanse winding of takeling, beter bekent als de  “wurg” methode. Tegenwoordig gebruikt men de alom bekende spanbanden met gecertificeerd certificaat! Als bescherming tegen weersinvloeden en ander van buitenaf komend onheil, wordt het geheel afgedekt met grote dekzeilen die op hun beurt weer proper zijn vastgezet aan de wagen.


007 Zweedse rongenwagen die een lading gekantrecht hout aflevert aan de verhoogde los- en zijlading van station Roosendaal. Voor en tijdens het transport waren de zijboorden al neergelaten wat te zien is aan de opstelling van de rongen


008 Zijaanzicht van de lading. Duidelijk is te zien dat de lading tijdens het vervoer verschoven is. Rechts staat de lading pal tegen het kopschot en de rongen gedrukt, terwijl links een zee van ruimte over is.


009 hier is te zien dat de koprongen er niet voor niets staan! Waarschijnlijk is het er ergens tijdens het rangeren niet al te zacht aan toegegaan, of heeft er is onderweg een noodremming plaats gehad die de pakken hout heeft doen verschuiven. Wie het weet mag het zeggen!!!!!


010  Door de rijwind zijn de dekzeilen wat verschoven maar dat is geen probleem.


011 Door nog onbekende oorzaak is aan deze zijde van de wagen heel wat ruimte ontstaan wat niet volgens de beladingsvoorschriften is.


012  De omslag van het NS boekje “Voor elk vervoer een wagen”


013 de door NS aanbevolen wagen voor het transport van Gezaagd en gekantrecht hout















015—020 Officiële NS voorschriften voor het vervoer en stuwen van gekantrechthout










022 en 025 Deze documenten laten een andere vorm van verstuwen zien. Hier wordt i.p.v. dekzeilen een houtendakje gebruikt!


Model


026 Voor het in model nabootsen van deze SJ Kbs rongenwagen met bijpassende lading moest een beroep gedaan worden op de fantasie van de maker. Het type wagen wat op de grootbedrijf foto’s voorkomt is in model niet te vinden dus uitkijken naar een redelijk goede vervanger. Voor het model heb ik gebruik gemaakt van een ouder type Fleischmann- rongenwagen met houten rongen. Na 1960 is deze wagen uit het commerciële wagenpark gehaald en kan dus niet meer ingezet worden voor dit hout transport.


027 De stapels planken bestaan uit een massief blokje Balsa van ongeveer 8 x 4 x…mm. Twaalf van deze stapels heb je nodig om de Ks te vullen. De lengte van de pakketten is niet belangrijk alleen moeten zij wel tussen de kopschotten van de wagen passen. Voorzichtig worden met een fijn zaagje of een hobbymes in de zij-,kopse en bovenkant groefjes gemaakt die de planken voorstellen. Ga voorzichtig te werk. Uitschieters zijn niet erg: tijdens het transport komt het weleens voor dat er een of meerdere planken breken en beschadigd raken. Leg daarom wat afvalhout op de wagenbodem en fixeer dat met wat verdunde houtlijm


028 De onderzijde van de houtstapels kunnen  wat uitgehold worden, zodat daarin wat extra gewicht geplaatst kan worden.. Om ieder pakket komen twee bandstalen sjorring te zitten op ongeveer 1 cm van de kopsekant. (zie de tekeningen). Deze smalle strookjes bandstaal worden gesneden uit dun bruin papier of karton. Vergeet niet onder iedere bundel, conform de tekening, de onder- en tussenleggers aan te brengen. Plaats nu de 12 bundels hout op de wagen en doe over ieder pakket twee sjoreinde. Maak deze aan de wagen vast.


029 Het zeildoek maken we van aluminiumfolie. Knip twee stukjes folie opmaat en vouw aan alle einden een zoom waaruit de sjoreinden komen te steken. De zoom noemen we “de lijken” van het zijl. Verfrommel het aluminium folie een beetje zodat het er flink gekreukeld uit komt te zien en strijk het daarna weer redelijk glad: het oppervlakte heeft een redelijk gebruikte  structuur gekregen. De meest voorkomende kleur van deze dekzeilen is blauw of grijs. Dit zijn de sterkste zeilen. Het bekende Oranje zeildoek is voor dit werk minder geschikt. Als de verf van de zeilen droog is, lijmen we aan de binnenzijde van het kleed op alle vier de hoeken, en in het midden kruislings extra sjoreinden van bruingaren. Hiermee wordt het kleed aan de wagen bevestigd. Bij het aanbrengen van het kleed de folie lichtjes in model drukken. Hoe en waar het kleed vastgemaakt wordt aan de wagen, kan je het beste aflezen van de foto’s.


030 foto


031 Op de kopsekanten van de bundelhout staan in de regel codes. Deze codes, in papier, verf en kleur, geven de informatie over het Wie, Wat, Waar en Hoe van de partijen hout. Deze kleuren zijn met een grote grove kwast of roller direct op het hout aangebracht. In mijn geval heb ik gewoon mijn eigen initialen gebruikt. SK en HR
Vergeet ook niet de zogenaamde plakbriefjes aan de voorzijde van de bundels aan te brengen.



032 foto
Bas van Heiningen

Bas van Heiningen gaat voor het beladen uit van een Marklin Kls-wagen. Voor het hout is Wil uitgegaan van gebruikte ijslolly stokjes, en stokjes chocolade (om zelf chocolade melk te maken). Deze heeft hij met een ijzerzaagje / figuurzaagje op maat gezaagd. Er is een klein verschil per stokje in de lengte, dit om alles echter te laten lijken.


033 Als basis liggen aan de onderkant ter opvulling een aantal ingekorte lucifers houtjes. Vervolgens een proef lading gestapeld in de wagon, tot het er naar tevredenheid uitzag.  Vervolgens is alles aan elkaar gelijmd met gewone houtlijm. Toen de lijm droog was, heb ik met zwart garen de spanbanden aangebracht. En klaar is de lading. Dit doe je op een regenachtig zaterdag middag, de ijsjes eten etc duurt wat langer.


034 De lading in wording. Hij gebruikt voor zijn planken de alom bekende houtjes van ijsjes en lollies. Dit hout heeft een fijne structuur en is geschikt om de duurdere hout soorten uit te beelden.


035 Het zekeren van de bundels conform de voorschriften. Hier wordt gebruik gemaakt van bandstaal met de gele imitatie sluiting!
De wagen en het hout mogen mijn inziens voorzien worden van enkele gebruiks- en bedrijfssporen.





^{Ook te vinden op www.sleutelspoor.nl
en in de Railhobby 93/1 blz 50}

[borotof]

Weer een prachtig verhaal Hans ! Overigens zal die verschoven lading niet van een noodremming komen, bij een vrachtwagen krijg je dat nog wel voor elkaar, bij een trein is het 100 % onzacht rangeren...

grtz rob

[Thai-Bundesbahn]

Dat is een mooi knutselproject Hans. Ik houd deze ingedachte, kan nog wel wat lading gebruiken. 

[Dick55]

Mooi verslag en tips!

Bij Pipoos hebben ze ooit van die ijshoutjes in een pakket verkocht.
Is wel beter voor de lijn!

[spoorijzer]

Bij de Action verkopen ze ook losse ijsstokjes, dus genoeg opties  .

Overigens, als je het echt als purist wilt doen, hout (zeker Noord Europees Naaldhout) wordt per 30 cm gezaagd. Vanaf 270 tot en met 540 zijn gangbare lengtes. Dat wil zeggen tussen de 3,1 en 6.2 cm met telkens een tussenstap van 0.34 cm