Bediening van H0 NS armseinen zonder digitale centrale (analoog dus)

[De eerste Ivo]

NS Armseinen ook in de Analoge Wereld; handbediend zonder digitale centrale of een computer

Al een tijdje leveren Lex en ik 3D geprinte NS seinen van het stelsel ’37 voor de H0 spoorbaan. Deze seinen zitten in setjes waar ook een servoaandrijving bij zit. De servo zorgt voor het bewegen van de arm. De servo kun je via een DCC Centrale evt gecombineerd met een programma als Koploper, aansturen. Echter in combinatie met een ESU switchpilot (en overigens ook met andere servo-aansturingen), kun je de servo ook aansturen zonder digitale centrale of computerprogramma. In dit artikel werken we die besturing uit met een ESU-switchpilot.

Montage van de servo

Figuur 1a en 1b

Haal schroef 2 en 3 zoals aangeduid in figuur 1a en 1b, los. In figuur 2 liggen alle onderdelen in de juiste volgorde van montage. Haal als eerste de draad van de servo door het smalste raampje. Zorg dat de aandrijfas van de servo beneden zit. Zet daarna het grote raampje aan de rechterkant van de servo. Schroef vervolgens het geheel met schroef 2 en 3 aan de houder.
Let op: de raampjes zaten bij aflevering andere kant in verband met de verpakking.


Figuur 2

Als het goed is, zie je nu het resultaat als in Figuur 3


Figuur 3

Zet nu eerst de servomotor met de servo-besturing die je gebruikt, ongeveer in de middenstand. Is er geen middenstand op je servobesturing beschikbaar, maak de uitslag naar kant A en Kant B allebei zo klein mogelijk; zorg dat de standen maar enkele eenheden verschillen. Nu kun je het schuifraampje in de houder plaatsen, met de opening naar beneden. Druk daarna het rondje met het streepje dwars over de as. Zie figuur 4.


Figuur 4

Voorbereiding van de mast
De mast is voorzien van een LED welke maximaal 10 mA stroom kan verdragen. Je moet dus een weerstand tussen de voeding en de LED solderen. De waarde van die weerstand is afhankelijk van de spanning waarmee je de LED voedt.
Hieronder geadviseerde minimale weerstandswaarden.

Spanning   Weerstand
18V   1,8kΩ
12V   1,2kΩ
5V   820Ω

Om de LED op een makkelijke manier van stroom te voorzien, kun je gebruik maken van het los verkrijgbare voedingsprintje. Met dit printje kun je of gebruik maken van de 5V voedingsspanning van de servo, of een aparte voedingsbron aanbrengen. In het eerste geval moet je de soldeereilanden van het voedingsprintje bij 1 door verbinden en ben je klaar, in het 2e geval moet je de soldeereilanden bij 2 doorverbinden. De voeding breng je dan aan in de schroefterminal aan de linkerzijde. Monteer het printje op z’n kop op de servohouder met de schroeven 3 en 4. De klemblokjes zitten dan aan dezelfde kant als het schuifraampje.


Figuur 5

Afhankelijk van je keuze, kun je een van de bijgeleverde weerstanden kiezen. Wij wilden een heel klein beetje licht, dus hebben we 2 weerstanden aan elkaar gesoldeerd. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om slechts 1 weerstand te gebruiken. Dan wordt de montage wat eenvoudiger. Zie figuur 6.


Figuur 6

Om de LED straks makkelijk aan te kunnen sluiten, is het handig om een klein stukje 0,14 mm2 draad aan te sluiten op de koperlakdraden. Isoleren met een stukje krimpkous of met een stukje isolatietape. Zie figuur 7


Figuur 7

Mocht je geen gebruik willen maken van de voedingsprint, moet je apart voedingen en weerstanden installeren.

Installatie van de mast
Bepaal waar de mast op de baan moet komen. Houdt er rekening mee dat deze seinen altijd rechts van het spoor stonden met de vleugel van het spoor af. Wij vinden een afstand van 3 cm tot de rechterrail mooi.
Als de seinen tussen twee sporen in staan moet je rekening houden met het profiel vrije ruimte in verband met de vleugel. Boor op die plek een gat van circa 4,5 mm Ø.

Steek nu een boor van 4 mm doorsnee door het gat. Schuif hierover de servohouder. In het onderste deel van het sein loopt het verenstaal door een gleuf. Zorg ervoor dat dit niet aan de kant zit van de schroef (1) waarmee het sein in de houder wordt gezet.

Nu kun je plekken aftekenen waar de schoteltjes van de servohouder moeten komen. Hiermee wordt servohouder vastgezet. Inmiddels hebben we voor de bevestiging onder de baan een “Twist-N-Lock” systeem. Dan ziet de bovenkant van de houder er iets anders uit.

Zet nu de schoteltjes met 2 schroeven vast. (Zie 8 en 9 in figuur . Wij hebben schroeven gebruikt van M2x15. Evt kun je even voorboren.

We verwijderen nu de boor en de servohouder. Steek de leddraden door het gat in de plank en haal deze voorzichtig naar beneden. Steek nu de hele mast naar beneden.

Installatie van de servohouder.
Verwijder schroefje 1 (zie figuur . Schuif hierna de servohouder voorzichtig over het onderste deel van de mast. Let er op dat schroefje 1 van de houder niet aan de kant van het verenstaal van de mast komt te zitten.

Met het Twist-N-Lock systeem hoef je nu de servohouder maar 90 graden te draaien en zit de servo vast. Draai schroefje 1 voorzichtig aan (bijvoorkeur met de hand). Zodanig dat de mast niet meer verschuift. (Niet meer dan dat, anders kan de mast beschadigen.


Figuur 8

Sluit nu de servo opnieuw aan op de aansturing. Zet de servomotor opnieuw in de middenstand en zorg ervoor dat de uitslag naar kant A en kant B klein is. Het gleufje moet nu ongeveer horizontaal staan (zie figuur 4)
Wanneer je je baan niet met een digitale centrale wil aansturen, heb je toch een manier nodig om je servo’s aan te sturen. Wij doen dat met een ESU Switchpilot. Deze kun je via het display van de decoder programmeren. Mocht je dat niet lukken dan kun je dat via een bevriende winkelier of via ons doen.
Als eerste verbind je de servo’s met de servo uitgangen van de switch-pilot. Zie figuur9, het blok “Servo”. Let op dat je de servo op de goede manier aansluit. Onderste stiftje is het signaal en de bovenste de – pool.


Figuur 9

Nadat je de servo’s hebt verbonden met de servouitgangen van de switchpilot, plaats je de drukknoppen op de baan. Vanuit de drukknoppen, trek je 2 draden naar de Switchpilot. Op de draden moet je een kleine stekker monteren, verkrijgbaar o.a. bij Conrad. (Bijvoorbeeld Artikelnummer 1492277-62).
Per servo heb je 2 stekkers nodig: een om de servo van positie B-> A te sturen (om bv signaal van Rood naar groen te krijgen) en 1 stekker om van A-> B te gaan (van groen naar rood). Je sluit deze stekker aan op de 2 van de 16 ingangen.
Je moet de switchpilot met een gelijkspanningsbron van ten minste 14V verbinden, op de aansluitingen PWA en PWB
Nu is de Switchpilot in principe klaar om geprogrammeerd te worden. Dat kan via een ESU lokprogrammer, maar ook via het display op de Switchpilot. Op de site www.loksound.be is in de  Nederlandstalige Handleiding te vinden hoe dit moet. En mocht je er bij de installatie van onze seinen niet uitkomen, dan kun je ook altijd ons een mailtje sturen.
Bij het regelen van de stand van de servo ga je als volgt te werk.
Als het gleufje van het servowieltje straks naar boven staat, hoort het sein in zijn laagste stand te staan; staat het naar beneden, dan staat het sein in de hoogste stand.
Nu verhoog je langzaam de uitslag naar kant A en kant B totdat het schuifje ongeveer 4 mm op en neer beweegt. Hoe dat moet is bij elke servodecoder anders. Als je de servo een paar keer hebt bewogen met de servodecoder, zorg je dat de streep op het wieltje omhoog staat.

Zet nu de vleugel horizontaal. (Of bij een voorsein, schuin naar beneden) en zet het verenstaal vast in het blokje met de schroefjes 6 en 7. Test nu met de servobesturing of de uitslag van het sein voldoende is. Regel de eindposities A en B verder bij op de servo-besturing zodat de vleugel de juiste uitslag heeft. Test dit nog een paar keer.


Figuur 10

Mocht het verenstaal te lang zijn, knip dit dan met een kniptang af. Let op: verenstaal kan wegspringen. Zet een veiligheidsbril op of hou je hand boven het staal


Figuur 11

Hierna kan het ledje aan de voeding vastgemaakt worden. Daarna schroef je de voeding met schroefje 4 en 5 vast aan de servohouder.

We hopen met dit artikeltje de drempel naar servo besturing, voor niet-digitaal rijders, een beetje kleiner te hebben gemaakt. Mocht je meer uitleg nodig hebben, stuur dan een mail naar nsseinenenprinten@gmail.com. Mocht je een sein willen kopen, dat kan via hetzelfde adres.

grtz. Ivo

[spoorzeven]

Kleine aanvulling, Ivo: er zijn meerdere plekken geweest waar een armsein links van het spoor stond en niet rechts. Ik ken zelf twee voorbeelden: het voormalige inhaalspoor te Maarheeze aan de zijde Heeze (vanwege de ruimte) en de blokpost Koekange waar er zelfs twee links van het spoor stonden (vanwege beveiligd links rijden vanuit zowel Meppel als Hoogeveen). Ook het bordessein Utrecht Maliebaan zijde Blauwkapel stond links van het spoor (vanwege de zichtbaarheid). Er zijn vast nog wel meer voorbeelden, maar die ken ik dan niet.

[De eerste Ivo]

Hoi Frank,

Da's mooi. Dat inhaalspoor moet zo ongeveer in mijn achtertuin hebben gelegen :-)

Ivo

[bask185]

Ivo,

Allereerst mijn complimenten. Ik weet niet of je het wat vindt, maar ik heb misschien een interessante aanvulling. Het is open source allemaal  .

Mvg,

Bas

[De eerste Ivo]

Hoi Bas (en anderen),

Dank je wel voor de aanvulling. Zo zou het idd ook kunnen. Maar collega modelspoorders moeten dan zelf printjes laten maken etc.

Wij hebben geprobeerd een voorbeeld te beschrijven dat redelijk kant en klaar is, omdat niet iedereen over dezelfde elektronica vaardigheden beschikt. Voor ons opzetje moet je een beetje kunnen solderen en meer niet.

Maar hoe meer opties, hoe meer keuze voor ons allemaal :-)

ivo