De IJmuider spoorlijn - korte geschiedenis en plaatjes

[sncf231e]

Prorail stuurde een brief aan lokale bewoners (waaronder ik dus) dat van 13 april tot 20 april de sporen bij Santpoort-Noord worden aangepast. Spoor 3, de wissels en het perron worden verwijderd en er komt een nieuw perron bij spoor 2. Dus de laatste(?) resten van de IJmuider spoorlijn zijn dan ook geschiedenis. Tijdens de werkzaamheden rijden er bussen ipv treinen. Vandaag reden er gewoon nog treinen tussen Driehuis en Santpoort-Noord langs de lokale bollenvelden:

https://youtu.be/f0LLOQZI_H8
<a href="https://www.youtube.com/v/f0LLOQZI_H8" target="_blank" class="new_win">https://www.youtube.com/v/f0LLOQZI_H8</a>

Groet
Fred

[Vislijn]

Tja, jammer inderdaad. Door de IJmuidenlijn had Santpoort-Noord tot nu toe altijd drie sporen. Weer een herinnering die wordt uitgewist.

Leuk filmpje!

[Spoorrelais]

Als je deze herinnering wilt behouden kost dat best wel veel onderhoud (en geld)

Er gaan straks 6 wissels weg. Santpoort Noord wordt dan een halte aan de vrije baan. Mogelijk gaat dan ook nog het Relaishuis weg.

[Rick]

Santpoort Noord wordt dan een halte aan de vrije baan.

Santpoort Noord wordt een bediend station zonder wissels.

[Vislijn]

Wat voor materieel is er in de loop der jaren allemaal te zien geweest op de IJmuidenlijn?

Zelfs als ik me beperk tot locomotieven en treinstellen, dan is er een aardig lijstje samen te stellen. Omdat ik van stoomlocs (nog steeds) te weinig afweet en het dus lastig vind ze te herkennen, laat ik deze voor nu even buiten beschouwing. Maar voel je vooral vrij om aan te vullen! Veel van de onderstaande foto’s zijn in dit draadje al eens eerder te zien geweest.

Als eerste: Mat24, oftewel de ‘Blokkendoos’:



[↑ Een trein bestaande uit Blokkendoosmaterieel houdt halt op de destijds nieuwe halte Julianakade (v/h IJmuiden-Oost). De lijn werd in 1927 geëlektrificeerd en was kort daarvoor van dubbelspoor voorzien. De foto zal van rond die tijd dateren. Ansichtkaart)



[↑ Hier gezien op de halte Driehuis-Westerveld, gezien in zuidoostelijke richting. Gelet op de lengte zal niet de hele trein richting IJmuiden gaan; waarschijnlijk zal hij verderop te Velsen-IJmuiden Oost worden gesplitst voor de richtingen Alkmaar en IJmuiden. We zien de houten blokpost en daarachter nog de oude, eveneens houten wachtruimte, die in 1931 plaats zou maken voor een grotere wachtruimte met veel glas. De bovenleiding kwam in 1927, de foto moet dus uit de periode 1927-1931 dateren.  Collectie Gemeente Velsen. KNA001008980]



[↑ Een heel wat korter blokkendoostreinstel op station Velsen-IJmuiden Oost, ca. 1935. Zo te zien zijn het twee motorwagens. We kijken in zuidwestelijke richting. Links de goederenloods van Van Gend & Loos. Fotograaf onbekend]

Mat36:



[↑ Treinstel 443, onderweg naar IJmuiden op de overweg in de Cederstraat/Groeneweg, 24 juli 1960. Rechts de overkapping van station Velsen-IJmuiden Oost
Foto: H. de Haan via KlassiekeBeveiliging.com. ]



[↑ Een treinstel Mat 36, komend vanuit de richting Alkmaar, verlaat de spoorbrug, gezien in noordelijke richting, op een warme 15e juni 1957. Ramen en schuifdeuren staan open. Links een van de dienstwoningen van Rijkswaterstaat voor het brugpersoneel. Collectie Gem. Velsen via NHA, no. KNA001008896]

Mat40:

Van de elektrische treinstellen Mat40 op de IJmuidenlijn bestaan niet veel foto’s. Toch heb ik er een paar opgeduikeld.



[↑ Een tweedelig treinstel Mat40 heeft bijna zijn eindbestemming IJmuiden bereikt in de strenge winter van 1963. Gezien vanaf de Julianabrug in westelijke richting. Foto collectie Leo van Leeuwen]



[↑ Ook vijfdelige treinstellen Mat40 werden op de lijn naar IJmuiden ingezet. Hier zien we er een dat in afwachting van de spitsdienst op het middenspoor van station IJmuiden is opgesteld, naast een tweewagenstel Mat54. Ca. 1963. Foto collectie Leo van Leeuwen]

Mat46:



[↑ Tweewagenstel Mat46 op de halte Julianakade, ca. 1955. Gezien in noordelijke richting. Op de achtergrond de voormalige PEN-energiecentrale, die toen als visconservenfabriek in gebruik was en beschikte over een eigen spooraansluiting. Rechts de baanwachterswoning bij de halte. Fotograaf onbekend.]



[↑ Nog een tweewagenstel Mat46: hier te IJmuiden onder de kap, wachtend op het sein om naar Haarlem te vertrekken. Foto collectie Leo A. van Leeuwen]



[↑ Treinstel 245 met bestemming IJmuiden nadert de halte Julianakade. De perrons lagen hier in bajonetligging. Rechts de oude wachtruimte. Boven het kanaal hangt mist. Foto J.C. de Jongh, 1955]



[↑ Ook viertjes Mat46 waren op de IJmuidenlijn te zien. Hier in 1975 ter hoogte van de dubbele spoorwoning bij de overweg Groeneweg, tussen Velsen-IJmuiden Oost en Velsen-Zeeweg. Foto Leo van Leeuwen]



[↑ Ook op de laatste dag van de NS-reizigersdienst werd een vierwagenstel Mat46 ingezet, de 676. Voor het treinstel zelf en daarmee tevens voor de hele serie was dit ook de laatste dag in reguliere dienst. Hier rijdt het stel ten noorden van Santpoort-Noord de IJmuidenlijn op, met rechts de sporen richting de Velsertunnel. Foto Wim Beukenkamp, 24 september 1983]

Mat54:

Voordat Mat64 in de tweede helft van de jaren 60 zijn intrede deed, was de fameuze Hondekop lange tijd het meest geziene materieel op de IJmuidenlijn. In de jaren 70 en 80 was dat veranderd; de Hondekop was er toen alleen nog incidenteel aan te treffen.



[↑ Mat54 is in alle mogelijke beschilderingen te gast geweest, hier te IJmuiden links een exemplaar met met 'proefsnor’, rechts op het middenspoor een met 'bloedneus'. Collecte Gemeente Velsen, NL-HlmNHA_1098_KNA001009087]

De latere grasgroene variant met definitieve ‘snor’ zag we hierboven al, naast de vijfdelige Mat40.



[↑ Een geel tweetje mag hier niet ontbreken, hoewel het Mat54 destijds al een zeldzame verschijning was geworden op de Vislijn. Treinstel 353 onderweg naar IJmuiden, tussen Casembrootstraat en Julianakade, 28 juni 1979.

Foto Bart van ’t Grunewold via Flickr (https://www.flickr.com/photos/bartgrunewold/8841553793/in/photolist-qSWg5H-etigUD-r44cVF-r48puq-r1V2mN-r44dDK-qSWgwK-rPJhgX-rPJgXR-f4uoXp-etms3S) ]



[↑ Ook de vierdelige variant is wel eens op de IJmuidenlijn op bezoek geweest, op de valreep weliswaar: hier gezien langs het perron van station IJmuiden, zomer 1983. Het treinstelnummer is me niet bekend. Collectie Gemeente Velsen no. KNA001008802]

Mat64:

Opgegroeid in de jaren 70 is voor mij de Mat64 hét materieeltype voor de IJmuidenlijn, en dan in het bijzonder Plan V, de tweedelige variant dus. Het vierdelige materieel Plan T heeft er ook gereden; in het begin van de jaren 80 was de vroege spitstrein naar Amsterdam meestal een Plan T. Maar van een Plan T op de IJmuidenlijn heb ik nooit een foto gevonden, daarvoor moet ik dus uit mijn eigen geheugen putten.

Aanvankelijk waren de treinstellen groen:



[↑ Treinstel 418 nadert vanuit het oosten de halte Julianakade, 1969. Foto J.C. de Jongh]



[↑ Treinstel 424 nadert de halte Julianakade, met rechts de wachtruimte op het perron voor de richting Haarlem. 1969. Foto J.C. de Jongh]



[↑ De stationschef van IJmuiden, met achter hem een groen treinstel Plan V. November 1968, foto Beeldbank De Boer nr. NL-HlmNHA_1478_06648K00_11]



[↑ Vanaf eind jaren 60 werden de treinstellen geel geschilderd. Hier is treinstel 884 onderweg van Haarlem naar IJmuiden langs de Kanaaldijk, parallel aan het Noordzeekanaal. De fotoplek ligt tussen Casembrootstraat en Julianakade. 23 augustus 1983, foto Bart van ’t Grunewold via Flickr, https://flic.kr/p/qSWg5H]



[↑ Onderweg naar IJmuiden. Velsen-Zeeweg, september 1983. Foto Wim Beukenkamp]



[↑ Treinstel 872 is op weg van Haarlem naar IJmuiden zojuist vertrokken van de halte Westerveld. 28 juni 1979. Foto Bart van ’t Grunewold via Flickr https://flic.kr/p/etms3S ]

SGM/Sprinter

Vanaf eind jaren 70 deden de Sprinters hun intrede. Ze waren zeer geschikt voor een lijn als deze, met zoveel stations dicht op elkaar. Er zijn zowel twee- als driewagenstellen in IJmuiden geweest.



[↑ Een zo te zien nog gloednieuw tweewagenstel is op de weg terug naar Haarlem en houdt hier halt bij de Casembrootstraat. Ca. 1979, fotograaf is onbekend – maar we weten nu wel dat hij niet terugschrok voor acrobatische avonturen]



[↑ Nog een tweewagenstel, nu op weg naar IJmuiden ter hoogte van de spoorwoning bij de Groeneweg, tussen Velsen-Zeeweg en Velsen-IJmuiden Oost. Ca. 1980. Foto Leo van Leeuwen]



[↑ In 1983 verschenen ook de driewagenstellen op de baan. Hier is er zojuist een vertrokken van station IJmuiden, 1983. Fotograaf Piet Korpershoek staat op het spoor dat zich van het emplacement aftakt en achter zijn rug verder richting de havens en kades gaat, met nog de nodige vertakkingen. Onder de Julianabrug zien we ouder goederenmaterieel staan, dat hier voor de werkplaats Haarlem werd opgesteld. Collectie Gemeente Velsen no. KNA00100879]

ICM/Koploper

In juni 1983 bracht treinstel 4001 in het kader van een NVBS-rit een eenmalig bezoek aan de IJmuidenlijn.



[↑ IJmuiden, 5 juni 1983. Foto Bart van ’t Grunewold]

[verder in de volgende post ivm maximaal aantal leestekens]

[Vislijn]

[vervolg]

De Kameel (DE-motorrijtuig 20)

Het directierijtuig van NS is meerdere keren in IJmuiden geweest.



[↑ Hier op 15 mei 1985. Wat toen het doel van het bezoek was is me nog niet helemaal duidelijk, maar het levert een leuk plaatje op. Beeldbank De Boer, nr. NL-HlmNHA_1478_25171K01_35]

DE2



[↑ Een rit over de Vislijn met dieseltwee 165 tijdens een Stibans-excursie op 08-09-1990.
Foto Bevadi via Flickr. https://www.flickr.com/photos/bevadi/15785042729/]



[↑ Op de terugweg zien we hier dezelfde trein tussen de voormalige haltes Velsen-Zeeweg en (Driehuis-) Westerveld. Het linkerspoor is kort na het staken van de reizigersdienst in 1983 buiten dienst gesteld en is hier al aardig overwoekerd. Op de achtergrond de schoorstenen van de PEN-centrale te Velsen-Noord. Foto Peter Schoeber.]

DE3



[↑ In september 1990 was ook diesel-drie 148 op bezoek, met aan boord een gezelschap van  spoorliefhebbers. Hier gezien op de terugreis, op de halte Westerveld. Foto Peter Wijshake]

Sik/Locomotor serie 200/300

De Sikken waren een vertrouwd beeld in IJmuiden. Zowel op station IJmuiden als op Velsen-IJmuiden Oost werden ze veel gebruikt om te rangeren. Ook in het uitgestrekte havengebied doken ze regelmatig op.



[↑ Een Sik op het toen nog uitgestrekte emplacement te IJmuiden. Rechts van de locomotor het seinhuis. Foto Piet Korpershoek. Juni 1971. Collectie Gem. Velsen KNA001009092.]



[↑ Een locomotor passeert met een rijwieltrein de oversteek bij het bekende ‘Klaphekkie’ ter hoogte van de Van der Zwaagstraat. Foto H. de Haan, zomer 1960]

Rangeerloc serie 600 (‘Hippel’)

Ten minste één keer is er een 600 in IJmuiden geweest:



[↑ Loc 679 met Hondekop-twee 363 als ‘kunsttrein’, 23 mei 1994. Hier in de boog bij het Pontplein met links het Noordzeekanaal. Foto Railtrash! via Flickr https://flic.kr/p/rHULts ]

DE-loc serie 2200/2300

Jarenlang waren de 2200’en de vaste trekkrachten voor de vistreinen, maar ook met andere soorten goederentreinen kwamen ze naar IJmuiden. In dienst van Lovers Rail hebben ze eind jaren 90 zelfs nog reizigerstreinen naar IJmuiden gebracht.



[↑ DE-locs 2221 en 2222 duwen een sleep rongenwagens met buizen door het havengebied, Strandweg thv Kromhoutstraat. November 1984. Coll. Leo van Leeuwen]



[↑ Loc 2228 komt met een stenentrein tbv de pierverlenging aan in het havengebied van IJmuiden. 23 november 1961. De feestelijke uitdossing had te maken met de aankomst van de 10.000e ton stenen vanuit België. Beeldbank De Boer NL-HlmNHA_1478_01127K00_14]



[↑ DE-loc 2203 onderweg naar IJmuiden met een lege vistrein, langs het Noordzeekanaal  tussen Casembrootstraat en Julianakade, 1983. Foto Maurits van den Toorn via Flickr, https://flic.kr/p/rs4yWu]



[↑ De NS 2207 staat in IJmuiden met een vistrein klaar om naar Kijfhoek te vertrekken 27 april 1991. Foto Daniël Friederichs]

DE-loc 2400/2500

In de jaren 60 kwamen de diesellocs serie 2400 regelmatig naar IJmuiden voor vistreinen en andere goederentreinen, maar daarna werd hun rol grotendeels overgenomen door de 2200’en. Ze waren daarna incidenteel nog wel te zien.



[↑ Een helaas nogal korrelige maar wel heel sfeervolle plaat van een 2400 die te IJmuiden aan het rangeren is. De loc staat of rijdt langs de buitenzijde van het tweede perron. Achter de loc de locloods met watertoren en het toiletgebouw. Links van de loc zien we ook het bijgebouwtje met de leus "Weest wijs, per spoor op reis". Ca. 1965, fotograaf onbekend.]



[↑ DE-loc 2412 rangeert met een kolenbak te IJmuiden, met de spoorbomen open. De Hero-vlag links en het fietsenrek (“Wilson-vruchtenlimonade”) horen bij de bekende viskraam van Van Es die hier net buiten beeld blijft. Zou de jongeman links door de tussenkomst van de loc zijn trein gaan missen? Het is september 1970, zowel de loc als het treinstel hebben nog hun oude beschildering maar al wel een NS-vignet (de 2412 was bij aflevering overigens lichtblauw en heeft nu, bij de VSM, die uitmonstering weer teruggekregen)  Foto Piet Korpershoek, Collectie Gemeente Velsen, nr. KNA001009094 ]



[↑ Een van de afscheidsritten voor de serie 2400 deed ook IJmuiden aan. Hier de locs 2413, 2444, 2530 en 2450 ter hoogte van de halte IJmuiden Casembrootstraat, op 4 augustus 1991. Foto: Roelof Hamoen]

DE-loc 6400/6500

Rond 1990, de reizigersdienst naar IJmuiden was toen allang opgeheven, verschenen ook de locs van de serie 6400 op de IJmuidenlijn. 



[↑ Loc 6439 te IJmuiden, met een rijtje koelwagens op de achtergrond. Van het ooit zo forse emplacement was toen al niet meer zoveel over. 29 juni 1991. Foto Cornelius Koelewijn via Flickr.



[↑ Achteraf was dit waarschijnlijk de allerlaatste vistrein. Loc 6445 met één enkele koelwagen te Santpoort-Noord, 5 augustus 1995. Foto Ton Rijnen via Flickr, deeplink naar https://flic.kr/p/aZAqSx ]

Ik hoop dat ik niets over het hoofd heb gezien. Aanvullingen zijn natuurlijk van harte welkom! Ik kan me voorstellen dat er bijvoorbeeld ook Oersikken, vooroorlogse dieseldrieën en Whitcomb-diesels (serie 600/2000) zijn geweest, maar daar heb ik nooit foto's van gezien. Als we ons niet beperken tot aangedreven materieel, dan was er natuurlijk nog veel meer. Zo waren er alleen al veel verschillende soorten Interfrigo-koelwagens. Ook talloze andere soorten goederenwagens en (vroeger ook) personenrijtuigen waren op de IJmuidenlijn te vinden.
Een elektrische locomotief heb ik er nooit gezien, ook niet op foto’s.

[eemstede]

Ik zie een paar foto's terug dat er gerangeerd werd met de spoorbomen omhoog; kwam dat vaker voor?

Gr. Frank

[Vislijn]

Geen idee eerlijk gezegd, het lijkt me ook niet helemaal de bedoeling

[Vislijn]

Halte Velsen-Zeeweg, ongeveer vanuit hetzelfde punt gezien in 1983 en 2019:



September 1983, gezien in noordelijke richting. De trein is er nog, een treinstel Plan V is zojuist de overweg gepasseerd en is langs het noordelijke perron gestopt, terwijl achter zich het verkeer alweer in beweging komt. We zien buiten een tweetal fietsers een Peugeot 504 en een NZH-bus, lijn 70 richting IJmuiden. Links het perron voor de richting Haarlem-Amsterdam. Foto Collectie Gemeente Velsen, inventarisnummer NL-HlmNHA_1098_10609.



Juli 2019. De fotograaf staat iets verder naar achter, maar het vergelijkingspunt is duidelijk, dat is het huis links. De spoorbaan is weg, er is een vrije busbaan voor in de plaats gekomen met rechts ervan een fietspad, dat de voormalige haltes Zeeweg en Westerveld verbindt. Vroeger moest je daarvoor wel een stukje omfietsen. Het tracé van de vroegere spoorbaan is nog goed terug te vinden. Zelfs de overweg op de achtergrond is er nog, deze is met verkeerslichten en geluidssignalen bewaakt. Dat geluidssignaal klinkt een beetje als de vroegere belletjes van de spoorbomen, eigenlijk nog steeds vertrouwd. Toen de plannen voor deze vrije busbaan werden ontvouwd was er sprake van dat deze mogelijk later kon worden vervangen door lightrail. Sindsdien niets meer van gehoord, maar het zou leuk zijn als daarmee het spoor terugkwam.

Op de foto is het prachtig weer. Verbeeld ik het me, of kun je echt aan het licht en aan de lucht zien dat we hier niet ver van de zee verwijderd zijn? Het licht lijkt toch anders dan hier in het oosten van het land.

Foto Tim Boric via Flickr, https://flic.kr/p/2gFHtMF .

[mass am see]

Hoi ,

vind dit een erg leuk draadje kom helemaal niet uit de buurt en volgens mij ben ik nog nooit in IJmuiden geweest  maar de foto's spreken mij enorm aan en kijk er graag naar.
Ben zelf op zoek naar foto's van de opgebroken spoorlijn Emmen, Stadskanaal en Assen , maar hier bijna geen plaatjes te vinden .

Met name  het materieel zoals mat 36,40 en 46 blijf ik leuk vinden , zal de leeftijd zijn en misschien heimwee naar toen 



mvgr Evert

[1200blauw]

Op de foto is het prachtig weer. Verbeeld ik het me, of kun je echt aan het licht en aan de lucht zien dat we hier niet ver van de zee verwijderd zijn? Het licht lijkt toch anders dan hier in het oosten van het land.

Hoewel onbewolkt lijkt het inderdaad toch niet helemaal helder te zijn. De luchtvochtigheid bepaalt voor een groot deel het licht op je foto natuurlijk, maar gezien de omgeving zou ik de invloed van de Hoogovens ook niet onderschatten. In het oosten van het land, helemaal in het noord-oosten, is de lucht gewoon zuiverder. Op het plaatje hieronder zie je vooral rond IJmuiden dat de luchtkwaliteit "tegenvalt".


^{https://www.greten.nl/luchtkwaliteit}

[Huup]

En nu niet denken dat de lucht elders schoon is, he. Zeeuwse lucht bv is buitengewoon verontreinigd, doorgaans.

[IJmc]

Of zeedamp.

[Rick]

De ombouw van Santpoort Noord laat niet lang meer op zich wachten:

[Vislijn]

Ik ben benieuwd hoe het wordt/geworden is, binnenkort maar weer eens langsrijden