Draaistellen NS 1100

[Quinzeedied]

Op dit moment ben ik bezig met het bouwen van een NS 1100 in 3d voor een simulatie. Voordat ik ergens aan begin probeer ik altijd zoveel mogelijk materiaal te verzamelen (foto's en tekeningen). Toen ik aan de draaistellen begon, viel me op dat er twee soorten draaistellen voorkomen bij de 1100. In Alkmaar had ik de 1136 van de SGB gefotografeerd, en toen ik deze vergeleek met foto's die ik eerder had gemaakt in het NSM viel me op dat de locs andere draaistellen hadden. Beide draaistellen zijn op de volgende foto goed te zien:

http://www.railfaneurope.net/pix/nl/electric/1100/1140-49/E-loc_1145%2B1136_Goes.jpg

Het gaat om het deel rond de aspotten, het linker draaistel van de 1145 heeft hier een uitsnede met min of meer rechte hoeken, het rechter draaistel heeft een ronde uitsparing. Door draaistelwisselingen hebben veel locs rondgereden met beide typen draaistellen (zoals hier de 1145), of hebben ze later bijvoorbeeld zelfs twee "ronde" draaistellen gekregen, terwijl ze oorspronkelijk "rechte" draaistellen hadden (zoals de 1115). Op basis van foto's van internet heb ik niet echt een logica gevonden wat betreft de oorspronkelijke uitvoering per loknummer.

Op de site van het Utrechts archief zijn foto's te vinden van de turquoise 1101, 1107, 1108, 1115, 1121 en 1144 met rechte draaistellen, en een turquoise 1128 met ronde draaistellen. Ook is er een foto te vinden van een net berlijnsblauwe 1110 uit 1955, met ronde draaistellen, waardoor het mij onwaarschijnlijk lijkt dat deze op dat moment al een draaistelwisseling zou hebben ondergaan (maar dat is puur speculatie).

Nou heb ik niet de beschikking over het boek over de NS 1100, ik weet ook niet of daar wel deze verschillen genoemd staan, maar ik vroeg me af of mensen hier meer duidelijkheid over kunnen geven.

Wat ik me vooral afvraag, waarom zijn er twee typen draaistellen? Ook de Franse BB8100 heeft bijvoorbeeld weer een ander draaistel, waarbij de veren een eigen uitsparing hebben en er een extra veerconstructie onder de aspotten hangt (zoals HIER te zijn is).
En zijn er lijsten welke locs wanneer welke draaistellen hadden?

[Dpc Fo]

Interessante observatie, mij is het in de afgelopen 30 jaar nooit opgevallen  !

Zoals je waarschijnlijk wel weet zijn er in de loop der jaren aardig wat modificaties aan de 1100en aangebracht, voornamelijk met het doel ze een rustiger loop te geven. Dit heeft tot gevolg gehad dat er nogal wat verschillen tussen de draaistellen kwamen te zitten (later weer meer uniform geworden).

Het verschil dat je bemerkt hebt is waarschijnlijk niet terug te voeren op een wijziging t.b.v. de loopeigenschappen, maar heeft waarschijnlijk te maken met sterkteproblemen met de aspoorten in de eerste jaren. Hierbij werd extra laswerk aangebracht en kregen de locs de aspoortsluitstukken die ze in eerste instantie misten. Ik neem aan dat de draaistellen van de 1100en die daarna gebouwd werden, een andere opening kregen van een sterkere constructie (waarschijnlijk de ronde poorten). Door wisseling van draaistellen zijn die verspreid onder de hele serie terechtgekomen.

Ik denk wel dat er lijsten zijn van draaistelwisselingen, maar of ze zo 1-2-3 te achterhalen zijn betwijfel ik.

groet, Carlo


Edit: nog even verder gezocht in het 1100-en boek van van den Dool: De 1101-1103 kregen direct in 1950 al een revisie (met plaatsing van de aspoortsluitstukken) wegens scheuren bij de aspotten en ook de 1104 ging in maart 1952 terug voor versterking van de draaistellen. Van den Dool stelt dat de 1105-1160 met versterkte draaistellen zijn afgeleverd. Mogelijk zijn dit de draaistellen met de afronding in de hoek van de aspoorten. Het zou kunnen betekenen dat er dus maar 8 draaistellen met rechte hoeken waren, maar dat is speculatie van mijn kant.

[JAB van Ree]

De tekeningen in het 1100-boek laten rechte openingen zien. Verder heeft men het over laswerk aan draaistellen welke oorspronkelijk geen aspoortsluitstuk hadden... als ik latere foto's bekijk zie ik in de ronding veel ruggen ingelast, dus mogelijk dat toch de ronding  de originele vorm was en de vierkante de latere aangepaste vorm.

Draaistelwisselingen komen vrij veel voor, ivm kortere doorlooptijden in de werkplaats. In 1955 was de 1110 al heel even in dienst (sinds 8 februari 1952 volgens het boek) Het boek spreekt verder over de reeks 1101-1127 welke verstevigingen nodig hadden in de draaistellen. Maar volgens het boek  worden de platen die Alsthom daarvoor levert ingelast in de 1101, 1102, 1105-1124 en de 1130.

Verder staan in het boek staan wel revisie- en onderhoudslijsten afgebeeld van de 1112, deze had in 1952 al een defecte tractiemotor en toen zijn draaistellen gewisseld (zie de kolom draaistellen in het boek)

@Carlo : ik had mijn info over de verstevingen van pagina 139

[Dpc Fo]

JAB, ik ook, maar dan vanuit de linker kolom! Sorry, niet verder gekeken dan mijn neus lang was. Maar gaat dat niet meer over dat andere sterkteprobleem, die dwarsverbindingen van de bak?

groet, Carlo

[JAB van Ree]

Tja, daar zit ook wat in. Maar ook : in hoeverre hangen beide wijzigingen samen met de uiterlijke wijzigingen? En beide wijzigingen werken weer het draaistel wisselen in de hand...

Blijft een puzzeltje. Enige harde conclusie : Roco 1100'en kloppen dus zelden/niet qua draaistel 

[Dpc Fo]

Mwah, die van mij hebben allemaal de ronde uitsparing. Ik kan me trouwens niet voorstellen dat mijn theorie van die 8 draaistellen klopt. Er staan niet veel foto's in het boek die een duidelijk beeld geven van de openingen, maar ik zie toch te vaak de vierkante openingen om aan te kunnen nemen dat het er maar 8 waren. Zouden de 1151-1160, die toch een paar jaar laten kwamen, andere draaistellen gehad hebben?

[JAB van Ree]

Gezien de foto's lijkt mij 1101-1127 een logische verklaring, bijna half om half.
1151-1160 waren dacht ik op raam in de cabinedeur na gelijk...

Ik heb ergens een set tekeningen van de 1101-1151 en 1151-1160 ooit verkregen via Wpl Tb ergens begin jaren '90. Zal die eens opsnorren, kijken wat daar op getekend staat.

En is nou de ronde of de rechte variant de "oude", want dat is mij dus ook niet duidelijk. Een grote radius geeft minder aanleiding tot scheuren, maar er is wel erg veel minder vlees, dus minder ruimte voor dwarsverbindingen... Eigenlijk zouden we draaistelnummers van die 1145 moeten hebben... hoe lager het nummer hoe ouder.

60 loks is minimaal 120 draaistellen, zeg eens 4-8 reserve erbij.
Nummering begint ergens rond de 200 (laagste op de 1112  kaart is 208 dus zeg begin == 201) Hoogste op de kaart is 322. Dan moet je een eind komen als je van alle bestaande 1100'en de draaistelnummers hebt. Misschien dat een SGB'er of KLOK man iets meer info kan geven?

[Dpc Fo]

Ik denk dat de ronde de nieuwere zijn. Ben geen natuurkundige, maar volgens mij is een boog (zeker als er dwarsversterkingen achter zitten, zie blz. 53 van van den Dool) beter bestand tegen "uitbuigen".

In een ander boek, Elektrische lokomotieven in Nederland, zie ik de 1121 in 1952 in Den Bosch op een materieelshow, 1 jaar oud, met vierkante openingen, de 1125 in 1953 met ronde openingen en de van de brug gestorte 1116 met ronde openingen, maar dat is al weer een paar jaar verder.

Ik denk dat we inderdaad op de draaistelnummers af moeten gaan.

[Rick]

60 loks is minimaal 120 draaistellen, zeg eens 4-8 reserve erbij.

Dat heb ik volgens mij ergens ooit gelezen (niet in het 1100 boek want die heb ik niet), maar 4 lijkt me correct aangezien de serie 1200 er 2 had voor 25 locs.

[Overlast]

De Franse BB 8051 had ook hoekige uitsparingen. Dit zou aanvankelijk een 1100 worden die uiteindelijk een Frans protoype is geworden:
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,9036.0.html

Maarten