NS 501 / SS 1-4 van Werps modelbouw

[Ivo tB]

Bouwen van messing, nieuwzilver of witmetaal modellen zijn altijd een geduld oefening. Maar daarna heb je ook wat. Het fijnst zijn wegspringende onderdelen die vrijwel onmiddellijk door het tapijtmonster worden verslonden.

Ach en veel geduldklusjes laat ik niet eens zien. Bijvoorbeeld veertjes in hornblocks aanbrengen die eerst niet willen luisteren en steeds wegspringen. Of een gereedschapskist op de tender proberen te solderen die je niet goed kunt fixeren en na anderhalf uur geef je het dan op. Morgen weer een beter idee. Of een opvallend stofje of een haartje in de laatste spuithandeling van de lok. Antwoord: in de thinner en opnieuw beginnen...

Maar binnenkort in dit theater het (helaas) niet werkend binnenliggend drijfwerk met schuifbeweging ertussen. Het is gelukt: het zit er in.

[Cor--24]

Voor veertjes, die wegspringen, heb ik al eerder de tip gegeven om even een naaigarene door het oogje te halen of om een wending te draaien. Kun je het uiteinde mooi vastzetten aan een speld/schroef/spijker(nagel)

[Ivo tB]

Snap je advies niet helemaal. Met draad is deze makkelijker te vinden? En een oogje er aan draaien zit vast in de weg. Maar zoals gezegd ik begrijp het niet goed.

Dan een begin met het binnenliggend drijfwerk. Er zitten veel onderdelen in de etsplaat die de indruk wekken dat dit moet worden gemaakt. Het is behalve dat niet meteen alles duidelijk is ook npg een aparte excercitie omdat de lok in 3 lagen deelbaar is en straks in 2 als de voetplaat en de opbouw aan elkaar zitten. Maar eerst nog 3: chassis, voetplaat en ketel ed. Ook in de uiteindelijke opbouw zullen er delen zijn die in- en langs elkaar schuiven bij montage. Beetje priegelwerkje dus.

Maar eerst de onderdeelherkenning:



Dit zijn de onderdelen uit de etsplaat voor de schuifbeweging. Hier komen 2 stel schuifbewegingen uit.



Dit zijn de 2 leibanen en de 2 drijfstangen. Er zit een drijfstang die bovenop de as eindigt en een die ervoor tegenaan zit en zo keurig 45 graden verdraaid staan. Nu zijn de leibanen een geval apart, want die herken je zo niet op het eerste gezicht, maar deze worden 2 keer gevouwen. Het ingewikkelde is dat niet alle in geëtste naden vouwnaden zijn. Net zoals eerder bij het tenderchassis.

En nog een leuk stel onderdelen:



Hier zie je verschillende onderdelen die de cylinders moeten gaan voorstellen en de cylinderdeksels. Die komen voor aan de onderkant van de rookkast en binnen tussen de rookkast en de leibanen als je me nog volgt. Er ligt ook een te vouwen onderdeel bij dat het chassis deel wordt van een balans waarop de voorste as kan kantelen. Ik had de gewone in het chassis gezet (zit ook in de etsplaat), maar deze past beter in de imitatie cylinders:



Hier zit de oorsponkelijke er nog tussen en hieronder ligt de nieuwe klaar:



Volgende stap: hoe komt de aandrijving en de schuifbeweging hier nu tussen?

[MaraNCS]

Ivo, hoe dik is de handleiding bij zoiets? Als ik kijk naar een locomotief die je hebt gebouwd lijkt alles zeer duidelijk en logisch.
Op een vel messing lijkt het een brei aan onderdelen. (Spoor)pet af!

[Ivo tB]

  , tsja, wat zal ik er over zeggen. Het hangt van de kleinserie fabrikant af. Inmiddels lijkt Erwin gewoon geen handleiding meer te maken. Vroeger waren het wel lijvige boekwerken, maar tegenwoordig mag je blij zijn met wat tekeningen. MK als ander voorbeeld maakt altijd serieuze handleidingen, Philotrain heeft dat ook wel gedaan, maar later bleef het bij 2 à 3 A4 vellen met exploded views.

Ik heb af en toe de indruk dat ik een proefbouwer ben en wat met ik hier laat zien zou je het model wel moeten kunnen bouwen.

Bij deze is gewoon geen handleiding, maar elke kleinserie fabrikant heeft zo zijn "eigen handtekening". Ik snap van de meeste fabrikanten hoe ze denken en herken vaak hun eigen manier van ontwerpen en onderdelen verdelen. Niet altijd, maar in dit geval geeft een mail aan Erwin meestal wel een aanwijzing. En deze lok heeft geen handleiding. En ik ben ook niet zo tevreden over dit bouwverslag. Die van de 8400 is beter.

Geniet daarom maar van dit avontuur en deze gaat zeker tot een rijdend model leiden.

Mijn conclusie is wel dat kleinserie fabrikanten het meer voor de hobby doen dan voor de commercie. En je verzamelt op deze manier wel een uniek modellen park bij elkaar van NS materieel of ouder, dat nooit in model zal verschijnen bij de bekende fabrikanten. Het is een klein clubje in Nederland dat dit soort modellen bouwt.

[ronald1956]

Wat me dan wel opvalt in dit verhaal is dat Erwin een hele tijd heeft gezegd dat de kit nog niet uitgeleverd kon worden omdat de handleiding nog niet klaar was .
Na een hele lange tijd wachten kreeg ik een mail dat ik de kit kon ophalen omdat de handleiding klaar was .
Echter bij het ophalen kreeg ik te horen dat de handleiding nageleverd zou worden .
Dus afwachten dan maar .

[Ivo tB]

Vanuit commercieel oogpunt is het allemaal niet sterk. Gelukkig hoeven de meeste kleinspoorfabrikanten er geen brood mee te verdienen. Uitzondering was Philotrain, maar oa door dalende bestellingen is dat ook opgehouden te bestaan.

Ik ben, zoals ik al vaker heb gezegd, zeer tevreden over de kleinspoorfabrikanten. Geeft mij de gelegenheid om veel uniek modelspoor te bouwen zonder het geheel van scratch te bouwen. Dat is een heel andere hobby/hobbies erbij  .

Maar goed door met het binnenliggend drijfwerk. Eerder liet ik de onderdelen zien. De kern is een onderdeel dat onder in 2 kleine sleufgaatjes wordt gesoldeerd met naar beneden uitstekende pennen. Tussen deze pennen komt in het midden de schuifbeweging en aan de 2 openingen rechts en links daarvan de leibanen en de zuigerstang.



Volgende stap is de schuifbeweging.



Hier zit al wat meer aan, maar je herkent het onderdeel. Dit deel schuuft tussen uitsparingen in het chassis en bepaalt daarmee de positie van de opbouw op het chassis.

De leibanen liggen als etsdeel hier:



Met de 2 drijfstangen rechts. De leibanen kun je nog aan elkaar laten zitten voor het buigen, maar je kan ze ook van elkaar knippen. Het middelste gat is het stukje dat tegen de cylinders zal worden gesoldeerd. Eerst vouw je de leibanen langs één van de 2 ingeëtste lijnen 180 graden om zodat de gaten van de kruiskoppen (!) tegenover elkaar komen te liggen. De andere buiglijn is geen buiglijn, maar zorgt dat je de leibanen keurig kunt vastsolderen aan het onderdeel met de 'vingers' waardoor de leibanen exact in de lengterichting worden gepositioneerd.

Dan wordt het een kort onderdeel zoals je hier in het midden ziet liggen:



Je moet waarschijnlijk van het naar binnen gevouwde stuk leibaan een stukje afvijlen anders buigt dat niet lekker haaks. Hoe ik dat weet? Kijk maar op de foto: nog niet haaks ten opzichte van de bevestiging aan de cylinderdeksels.

De volgende stap is het solderen van de leibanen constructie aan de cylinderdeksels en vervolgens soldeer je met een draadje de drijfstangen in de verbinding van de kruiskop. Ik heb dat voorzichtig aan de binnenkant gesoldeerd en ja: de drijfstangen kunnen bij mij nog draaien tov de kruiskop. Hoeft niet, want het geheel beweegt toch niet.





Volgende stap is dit geheel tussen het onderdeel met de 'vingers' te solderen. Je wordt voor de positionering geholpen door de ingeëtste naden en het geheel komt in de bovenkant van de vingers tegen het chassis.

Hier hangt het er nog tussen:



En hier vast:

[janw]

Mooi mooi mooi....

[Ivo tB]

Daarna komt de schuifbeweging. Dat stelt niet zoveel voor, behalve etsdelen die je op elkaar moet solderen en die dan et stangenstelsel uitbeelden. Ik dacht dat ze uit 3 delen moesten worden gebouwd, maar dat kan niet, want de detailplaten zijn 2 in dezelfde vorm en dat zou spiegelbeeld moeten zijn als je deze op elkaar soldeert:



Je ziet hier de 3 delen van de schuifbeweging aan de rechterkant van de lok. Ik heb ze hier op zijn kop liggen en later zag ik op de tekening van HUA dat het bovenste stukje met een hefboom aan de wentelas moet komen. En de wentelas ligt bij deze lok onder het chassis ipv boven op de voetplaat waar die in latere loks meestal ligt.

Het onderste deel is niet gedetaileerd en daar komt dus een detailplaat op. Ik heb de bovenste erop gesoldeerd en omdat deze wordt omgedraaid is dit dan de rechterkant van de schuifbeweging.

De linkerkant bestaat uit de volgende etsdelen:



Ook hier heb ik het bovenste deel op het onderste gesoldeerd en dit wordt dan de rechterkant van de schuifbeweging.

Nu passen deze stangen in het midden tussen de cylinders van het etsdeel van de cylinderdeksel en zitten dus dicht bij elkaar. De stangen bij de onderste links op de foto en bij de bovenste rechts hangen straks in de lucht bij het tandwiel van de aandrijving op de middelste as. Daar hoort natuurlijk een excentriek te zitten die de 4 stangen bewegen, maar dat gaat in dit model niet.

Daarna pas je de 2 schuifbewegingen in het genoemde etsdeel met de cylinderdeksels en steek je de wentelas vanuit de zijkant van het chassis erdoorheen en dan zit het geheel klaar om gesoldeerd te worden alleen in het etsdeel met de cylinderdeksels. De wentelas moet kunnen draaien. Daar kom ik later nog op.

Hier zit het geheel erin:



Hier ook en zie je het conflict tussen de stangen en het tandwiel 





En dit zie je er dan van:



Vrijwel niks  .  Maar het blijft natuurlijk metaal / staalkleurig en zal dan wel opvallen tussen de uiteindelijke kleuren van de lok.

De reden dat ik de wentelas niet vastzet aan de 'krukken' van de schuifbeweging is dat er een grote stang onder de voetplaat naar een arm van de wentelas hangt voor de wielen en ik het ganghendel keurig beweegbaar heb gemaakt, kun je dit stuk mechaniek dus wel bewegen. Zal ik later laten zien.

[Ivo tB]

Het ganghendel komt links in het machinistenhuis. Dit bestaat uit 5 onderdelen:



De voet van het ganghendel staat op de voetplaat en ik heb het onderdeel rechtsonder op de foto al omgezet en dat is dan het deel dat op de voetplaat rust. Het ganghendel zelf is een grote hefboom met vergrendeling en bovenaan het etsdeel moet je de lipjes ombuigen net onder het handvat. De 4 onderdelen waarin de hefboom beweegt hebben aan de bovenkant allemaal een vertanding. Waarom het deel rechtsonder niet dezelfde vertanding heeft als de andere 3 is mij onduidelijk. Het deel rechtsonder heeft een gelijkmatige vertanding en de andere 3 hebben die deels hetzelfde en deels een grotere vertanding. Op elk chassisdeel soldeer je aan de buitenkant de extra rand met vertanding. Die 2 delen zijn ook verschillend en er zijn dus een rechter en een linker, zodat het stukje grove vertanding aan beide zijden op dezelfde plek komt. Soldeer dit voordat je de 2 andere delen aan elkaar zet. Aan het einde van de aan de buitenkant gesoldeerde delen zit een putje en die moet je met een 0,4mm boortje na solderen doorboren. Daarin komt namelijk een draadje die voorkomt dat de hefboom naar voren of naar achteren eruit valt.

Soldeer vervolgens een kort draadje in het een na onderste gaatje van de hefboom en zet het ganghendel in elkaar en probeer het ganghendel niet vast te solderen in de constructie. Daarna kun je het geheel op de voetplaat zetten en in de uitsparing van de houten vloer vastzetten:



En ja, het beweegt:



Onder de voetplaat komt nu een stang voor de wielen langs die vervolgens met een hefboom aan de wentelas zit (bij mij nog niet, maar bij  de echte is die hier te zien:



Deze constructie en deze plaats (en de bediening van de schuifbeweging is op deze tekening goed te zien:




Achter het ganghendel zag ik nog iets anders wat ik niet meteen kon thuisbrengen. Het leek op 2 gietdelen, die in de kit zitten. Ik snapte de functie niet en dacht dat ik er maar één nodig had. Op het bovenaanzicht van de tekening staat er ook maar één. Tot ik me realiseerde dat dit de veren zijn van de achterste as en die staan gewoon in het machinistenhuis:



Weer mooie resten van gierbomen om te verwijderen en zorgen dat je dat kleine onderdeel aan de onderkant mooi vlak en haaks maakt (nog niet gelukt  )





Het ketelfront is nog onder constructie..

[FritsT]

Zo te zien zit er nog niks gesoldeerd, maar ik maak me, ondanks je uitleg, zorgen over dat gat in de ketel bij de wielkast. Nu krijgt de wielkast prioriteit, maar zou dat niet de ketel moeten zijn ?  Ketel en wiel eerst passend maken en dan pas de wielkast er op aanpassen en tegen de ketel laten aansluiten.
Een achterwand in de wielkast...ik zou zeggen..eruit met dat ding. (compromis)
Maar hopelijk zie ik het verkeerd.
Zo niet, dan kan je nu nog makkelijk besluiten om een nieuwe ketel maken.

[Ivo tB]

Het chassis, de voetplaat met wielkast en de opbouw met ketel zijn nog losse onderdelen. de middelste as past perfect in de wielkast en daar wil ik geen aanpassingen. Ook de onderkant van de ketel met daaraan het chassisdeel voor de ophanging van de leibanen zit op de juiste plek. Het enige dat ik zou kunnen aanpassen is een nieuwe ketel. Overigens sluit die aan de linkerkant beter tot zelfs goed dan rechts. Is me onduidelijk waarom, want de veiligheid dom en schoorsteen staan keurig in lijn en in het midden. Ik zit zelf eerder te denken aan een verlenging van de ketel vanuit de binnenkant met een passend plaatje daarop buiten. Zou zonder solmuren moeten kunnen. Even een paar plaatjes nieuwzilver rollen.

Overigens de plaatjes aan de achterkant van de ketel dienen ervoor dat je geen vrije uitkijk hebt door de drijfwielen en de ketel, die daar in het echt toch echt zit  . Soort omgekeerde Märklin constructie die vroeger nooit vrije doorkijk had....

[FritsT]

Dat laatste met die plaatjes snap ik even niet. Je hebt het toch niet over de aslade neem ik aan.

[Ivo tB]

Zoals je ziet is de ketel niet aanwezig achter de wielkasten. Daar zit een groot gat. Als je de wielkasten aan de achterkant niet dicht maakt kijk je van de zijkant door de wielen heen naar de andere kant. Anders gezegd: vrije doorkijk door de ketel  .
Of bedoelde je iets anders. Ik wilde de spleet tussen wielkast en ketel van binnenuit opvullen met in de juiste diameter gerolde nieuwzilver plaatje. Dus aan de binnenkant van de ketel een plaatje solderen, dat goed passen maken op de wielkast en daar overheen dan een plaatje solderen met dezelfde dikte van de ketel. Indien nauwkeurig gemaakt zie je daar niets van.

Maar.....:

Overigens heeft Erwin gisteren ingegrepen. Zonder handleiding blijft het een puzzel. En die had ik op het punt van de ketel en de wielkasten nu wel gemist. Ondanks dat aan de onderkant van de wielkasten uitsteeksels zitten die keurig in de ingeëtste openingen van de voetplaat passen moeten de wielkasten aan de ketel worden gesoldeerd ipv aan de voetplaat. Tsja vergissen hoort erbij.

[Ivo tB]

Weinig tijd gehad de afgelopen dagen. Maar hier de vorderingen.

Zoals al aangegeven dient de wielkast in de ketel te worden gesoldeerd en niet op de voetplaat. Dat vraagt een improvisatie in het goed haaks in de lengterichting en de hoogterichting vasthouden zonder enig houvast. Ik heb wel eerst gemarkeerd hoe de wielkast moet uitsteken naar de zijkant en hoe de positie in lengterichting moet zijn. Maar blijft een puzzel. Na het markeren heb ik de wielkasten los gesoldeerd van de voetplaat en dan aan de slag.



Hier zit de rechter er in en de naad wordt nog strak gemaakt door met een schraper er haaks overheen te gaan en met een glasvezelpotlood de oppervlakken soldeervrij te maken.

Links nog een spleetje:



Om de voetplaat er goed recht onder te krijgen heb ik de zijwanden van het machinistenhuis ook losgesoldeerd. En goed blijven kijken of alles in lijn blijft staan. Zoals de onderkant van de rookkast evenwijdig moet staan aan de onderkant van de wielkasten. Anders hou je de zaak nooit recht.

Maar nog niet helemaal tevreden, maar goed op weg:





Later zal ik ook nog ingaan op de definitieve bevestiging van chassis, voetplaat en opbouw aan elkaar. Het wordt denk ik onvermijdelijk om de voetplaat aan de opbouw te solderen. Kan, hoeft geen probleem te zijn, maar ik denk dat ik eerst de handrails en leidingen langs de ketel ga maken, want anders kan ik daar moeilijker bij als de voetplaat aan de ketel vastzit. Ik overweeg ook nog om een hoekje te maken aan de opbouw net voor de brilplaat aan beide kanten en daarmee met een schroefje de zaak vast te zetten. Later meer.