Rob bouwt ook een GTR - 4-assige kolenwagen van de NS

[Rob Ellerman]

De afgelopen anderhalve week ben ik, enthousiast geworden door het idee van Marco, a.k.a. VAM65, ook begonnen aan de bouw van een GTR, een vierassige kolenwagen van de NS, die ze in de jaren twintig van de vorige eeuw overgenomen heeft van de NCS. Om hem uiteindelijk niet voor de voeten te lopen en duidelijk te houden wat van wie is, is de originele draad bij VAM65 gebleven en zijn mijn bijdragen zo goed als samengevoegd in deze draad. Thnx to the mod

Om duidelijk te maken om welke wagen het gaat, hierbij een tekening van het onberemde exemplaar van de NCS, afkomstig uit de archieven van 'HetUtrechtsArchief'






De tekening van de beremde versie. Als je goed kijkt, dan valt op dat alléén het linker draaistel, dus aan de kant van het rembordes, beroemd wordt! Op de foto hieronder is dat ook te zien, maar dan net omgekeerd!




Een foto met een harde schaduw onder de stelbalk zodat wat details van de draaistellen moeilijk te zien zijn. Foto J.A. Bonthuis, locatie Utrecht V-GE, 16.05.1946, coll. NVBS, NEG509-146

Hieronder dus mijn verhaal (en over een tijdje het resultaat....)

Ik zag toevallig een week of twee geleden wat bakwagentjes op MP staan en met die GTR in gedachten dat koppeltje maar gekocht. "Van de vierassige Flm bakwagen ga ik de draaistellen gebruiken voor een naoorlogse versie", dacht ik zo. Nu ergens nog zo’n klein tweeassertje op de kop tikken om met de ander te versmelten. Het onderstel van die vierasser is te lang en heeft geen kk mechaniek, dus die gaat, na de draaisteldonatie, de rommelbak in. Zie hieronder….



Ik moet uiteindelijk ook nog wel even kijken hoe hoog die GTR-to-be om z'n poten komt te staan. Ik heb wel wat speelruimte vanwege dat metalen beugeltje op het draaistel, maar het kan zomaar tegenvallen.

Rob

[Rob Ellerman]

Inmiddels zijn er vier potentiële donoren (leve mp), dus 'it giet oan'...................

Een aantal zaken wordt makkelijker te behappen als je de boven - en de onderbouw van elkaar losmaakt. Op deze manier kun je gebruik blijven maken van de kortkoppelsystemen die al in deze wagentjes zitten:

- op de onderkant van de wagen zie je bruine puntjes/rondjes. Dit zijn de smeltpunten van de pennetjes waarmee de bovenbouw op de onderbouw vast zit. Zo wordt ook het metalen gewichtplaatje op z'n plek gehouden, evenals de metalen asbeugeltjes en de beide kortkoppelsystemen. Door alles los te halen wordt het werken aan de bakjes een stuk makkelijker. Met een bolkopfreesje heb die bruine vlakjes weggefreesd en kon ik alles zonder wrikken en breken van elkaar halen.

Ik heb een klein plaatje piepschuim gebruikt om de bak te ontdoen van de gebogen kopwanden. Het afzagen van een van de kopwanden heb ik gedaan door de 'pootjes' die onder uit de bak steken, voorzichtig in het piepschuim te drukken tot de bak op de bodem aan komt. Op deze manier is de bak voldoende gezekerd en kan ie geen kant op. Straks nog een paar plaatjes, nu eerst naar buiten: fietsen....

Edit: terug van een mooi fietstochtje rond onze woonplaats. En: belofte maakt schuld en het volk wil foto’s.
Dus bij deze ….




Zoals gezegd heb ik met een bolkopfreesje op laag toerental (het laagste toerental op mijn Proxxon is 5000 rpm, dus dat kan net en ik moet heel voorzichtig zijn en niet te veel druk uitoefenen.



Op de foto heb ik twee bakjes al tegen elkaar geplakt, maar het gaat hier vooral om te laten zien wat er aan de binnenkant van het wagentje zit. Twee kortkoppelsysteempjes, met elkaar verbonden met een veertje en geborgd/ opgesloten door én de zwarte ashoudertjes én het gewichtplaatje.



De twee aan elkaar geplakte bakjes gezien van de zijkant…..




….en van de bovenkant. Voor het verwijderen van alleen een kopschotten heb ik een hobbyzaagje gehanteerd met een bladdikte van 0,3mm. Hiermee heb ik evenwijdig aan de zijwanden in het kopschotten naar beneden gezaagd tot op de bodemplaat van de bak. Daarna heb ik, met het boortje (de eer komt toe aan de topicstarter ) de onderkant van het kopschot bewerkt van binnenuit en het toen voorzichtig uitgebroken. Hierbij zijn de verticale geklinknagelde steunen intact gebleven. Bij de andere bak is het kopschot van de wagens helemáál verwijderd, dus inclusief die verticale steunen. Op deze manier hou ik, net als bij het grote voorbeeld, één enkele steun (dat ding zal heus wel een spoorse benaming hebben) aan beide kanten in het midden over aan beide zijden.



De grote bak in wording op het al eerder hierboven genoemd stukje piepschuim. Op de foto zie ik nu dat twee ogen onder aan de kopsteunen waarschijnlijk in dit piepschuim achtergebleven zijn. Iets wat later wel weer gerestaureerd wordt…



Een van de twee onderstellen, inmiddels helemaal ontdaan van alle losse en uitstekende delen. Alles gaat in de item-doos, want daar zal ik nog wel het een en ander van nodig hebben, zeker de kortkoppelsystemen (van ieder onderstel één).

Nu maar even kijken wanneer ik verder ga met het op maat maken van het nieuwe onderstel (=2 x klein onderstel) en mijn zoektocht naar passende draaistellen en hóe die te bevestigen. Ik blijf de topicstarter ook volgen want je leert altijd bij.

Rob

[Duikeend]

Op verzoek van Rob heeft deze bouw een eigen topic gekregen.

[Rob Ellerman]

Zo, gisteravond de warme zolder getrotseerd om wat voortgang te krijgen. Verder dus aan de onderkant om de onderstellen aan te passen aan de nieuwe bak. Omdat ik voor de stevige verbinding tussen de twee bakjes aan de onderkant een stukje styreen heb geplakt moet ik de originele twee bodemplaatjes wat gaan aanpassen. Als uiteindelijk de lange stelbalken aan weerszijden onder de bak zitten, zie je van dat gemodificeer niks meer, dus dat is goed van prima.
Ik doe dat, omdat ik van die onderstelletjes de originele kortkortkoppelingen wil gebruiken.



Ook de gewichtplaatjes moeten er aan geloven, omdat die nodig zijn voor a. het gewicht van de wagen en b. voor het goed opsluiten van de kortkoppelsystemen. Het metaal van die plaatjes is vrij zacht, dus dat kon ik knippen met een Xuron railknipper (Piet Peetoom: , waarom hij nog geen koninklijke onderscheiding heeft gehad voor al zijn inzet en kennisverbreiding in de hobby is me een raadsel).



Aan de binnenkant (!) van de bak breng ik in de zaagnaden een versteviging aan in met een druppel secondelijm die ik direct meng met wat backing soda. Het resultaat is een keiharde vulling die na droging goed te behandelen is met schuurpapier en/of vijl. Omdat de originele rondingen op de kopmannen zijn weggezaagd, vijl ik de bovenkanten een fractie dieper in en zet daar een styreenstripje van 2 x 0,4 mm op wat ik verlijm met MEK.



Nog even voor de duidelijkheid de metalen gewichtplaatjes en de plaats waar ze uiteindelijk gaan komen. Het is mijn bedoeling om de onderbouw vrij afneembaar te maken, zodat ik die straks, als alles op z’n plek zit en passend is, de losse onderbouw zwart kan spuiten. Ook gaan kijken hoe ik het moet gaan doen met de bevestiging van de draaistellen. De originele (van het type Fox-Tientsin-Pukow 1909, zeker waar, je gelooft het toch niet zijn in model niet te verkrijgen. En op de foto van het HUA (volgt z.s.m.) zijn deze goed te zien, dus ik heb inmiddels contact met iemand die daar wel een uitdaging in ziet in 3D. Zodra daar wat concreet over is hoort u dat als draadvolgert. Wordt vervolgd….

Rob

[Rob Ellerman]

Waar ik nu achter ben gekomen, is dat de zwarte bodemplaatjes niet helemaal symmetrisch zijn als het gaat om de plaats van de bruine stiftjes. Iets wat ik bij mijn volgende GTR (want die komt zeker, één is maar alleen) zeker in de gaten hou. Nu dus even de plaats van de gaatjes aanpassen zodat de zwarte bodems op z’n plaats komen. Wel zo handig, want uiteindelijk moeten ze onderling verbonden worden om een goed passend geheel te krijgen. Ondertussen ga ik nu even op jacht naar een paar passende grootbedrijffoto’s en het mogelijk copyright. Wordt vervolgd….

Rob

[spoor0]

Vergeet niet, dat de stelbalken aan de buitenzijde van de wagenbak zitten, en niet terug liggend.

Tom

[Rob Ellerman]

Tom,

de stelbalken liggen evenwijdig met de wagenbak (zie foto bovenin, net geplaatst )

Rob

[Deetrein]

Tja, wat wordt nu het goede nummer?
Op de tekening zie ik 70910-70950 en 68901-68916 staan,
maar op de foto lijkt mij het nummer 66 012 te staan.

Mvg, Erich

[Rob Ellerman]

Op de tekening staan de NCS nummers en op de foto zie je een NS-uitvoering.

Rob

[TonM]

Er waren twee verschillende series: met remmershuis (66xxx) en zonder remmershuis (65xxx)
De wagen op de foto is er eentje uit de serie met remmershuis. Dat is inmiddels afgenomen maar aan de rechterkant is het bordes nog zichtbaar.

Die 68xxx nummers op de tekening zijn mogelijk een voorlopige nummering geweest bij de overgang naar de NS; op foto's heb ik ze in ieder geval nooit gezien.

Grtz, Ton

[MOVisser]

@ Rob,
ik volgde de draadje al.
Maar nu het afgesplitst is, ben ik me er pas van bewust, dat je met de NCS bezig was.

Maak je één wagon? Is één lange (nieuwe) onderkant niet veel beter?
Dan kunnen de draaistellen er wellicht beter op aangesloten worden.

Ik ga aan de slag.

Succes verder.
Ronald Visser

[Rob Ellerman]

Nee, het wordt een onberemde NS wagen. De oorspronkelijke wagens zijn in 1916 (tijdens WO-1) aangeschaft door de NCS in een totaal van 30 onberemde en 17 beremde exemplaren. Ergens in de jaren 20 na overname van de NCS door de StaatsSpoorwegen heeft de onberemde in de toen gevormde NS Nederlandse Spoorwegen z’n NS nummers gekregen (65000 - 65029; de beremde versie was genummerd 66000-66016. Ik moet kijken of kan achterhalen welke wagens WO2 hebben overleefd. In ieder geval de beremde 660

Waarschijnlijk was ik toch een beetje door de hitte bevangen maar ik haalde wat nummer door elkaar. Zoals het nu staat klopt het, pfff...

Rob

[VAM65]

En ik heb hier een NS-exemplaar gebouwd zonder remhuis uit de reeks 65000. https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=103688.0

[Rob Ellerman]

Ik heb besloten om er nog een onberemde - en ook een beremde versie te gaan maken. Ik ben om. Twee donoren voor de tweede onberemde versie zijn al aanwezig, de twee nodig voor een beremde versie zijn inmiddels via het 2e hands circuit aangekocht en worden in de komende week bezorgd.

Wat de onderkant betreft ga ik de zwarte bodemplaatjes helemaal (= zoveel mogelijk) glad maken om een zo strak mogelijke verbinding tussen de twee plaatjes te maken. Dat ik doe met die Flm onderstelletjes heeft te maken maken met het feit dat ik de eigen kortkoppeling van de wagentjes

Rob

[TonM]

De term "beremd" is trouwens niet helemaal correct. Op de foto hierboven is te zien dat de 66012 (uit de beremde serie) volgens de hoekmerktekens een onberemde wagen is met doorgaande luchtleiding.
Blijkbaar had de wagen alleen een handrem, die in de rijdende trein geen functie had.

Grtz, Ton