BeneluxSpoor.net forum
Wat zijn we aan het bouwen? => Materieel => Topic gestart door: FritsT op 29 september 2020, 19:02:12
-
Het idee voor het bouwen van dit model is niet recent ontstaan, maar al vele jaren geleden. Tijd om het stof van het project af te blazen en er nu ook anders tegenaan te gaan kijken. En waartoe het zal gaan leiden........
Het begon dus als initiatief van Erik.v.Garderen en hij is een heel eind gekomen.
(https://live.staticflickr.com/65535/50398389542_67280eaedc_z.jpg) (https://flic.kr/p/2jMwVmJ)Schermopname (455) (https://flic.kr/p/2jMwVmJ) by Nulpunt0 (https://www.flickr.com/photos/71654212@N00/), on Flickr
Archief en tekenwerk zijn voorhanden.
(https://live.staticflickr.com/65535/50398232016_53d97ab5e2_z.jpg) (https://flic.kr/p/2jMw7wL)IMG_7832 (https://flic.kr/p/2jMw7wL) by Nulpunt0 (https://www.flickr.com/photos/71654212@N00/), on Flickr
In feite had Erik alles al getekend en uitgewerkt.
(https://live.staticflickr.com/65535/50398389522_09330a208f_z.jpg) (https://flic.kr/p/2jMwVmo)Schermopname (459) (https://flic.kr/p/2jMwVmo) by Nulpunt0 (https://www.flickr.com/photos/71654212@N00/), on Flickr
(https://live.staticflickr.com/65535/50398389572_f2d52d6359_z.jpg) (https://flic.kr/p/2jMwVnf)Schermopname (449) (https://flic.kr/p/2jMwVnf) by Nulpunt0 (https://www.flickr.com/photos/71654212@N00/), on Flickr
En zo kon het gebeuren dat de bouwgroep, samen met Erik, het project weer op hebben gepakt.
Inmiddels zijn er genoeg informatiebronnen om alles makkelijk na te kunnen zoeken, zoals Wiki.
(https://live.staticflickr.com/65535/50398231611_0373115d90_z.jpg) (https://flic.kr/p/2jMw7pM)Schermopname (448) (https://flic.kr/p/2jMw7pM) by Nulpunt0 (https://www.flickr.com/photos/71654212@N00/), on Flickr
En aan het maken van het benodigde plaatwerk wordt al gewerkt. Het is nog in een pril stadium, maar voldoende reden om dit draadje alvast te openen nadat er recent al iets is uitgelekt.
https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=16212.msg3222153257#msg3222153257 (https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=16212.msg3222153257#msg3222153257)
(https://live.staticflickr.com/65535/50398231701_aeedbdd152_z.jpg) (https://flic.kr/p/2jMw7rk)HUA-165061-Afbeelding_van_de_stoomlocomotief_nr._42_van_de_N.C.S._(serie_41-50,_later_serie_151-160_van_de_S.S._en_serie_7000_van_de_N.S.)_te_Utrecht,_ter_hoogte_van_de_Boorstraat (https://flic.kr/p/2jMw7rk) by Nulpunt0 (https://www.flickr.com/photos/71654212@N00/), on Flickr
Bron: HUA
-
In het spoorwegmuseum staat een mooi model.
https://www.spoorwegmuseum.nl/ontdek/de-collectie/modeltreinen/ncs-41/ (https://www.spoorwegmuseum.nl/ontdek/de-collectie/modeltreinen/ncs-41/)
-
Dit model heb ik altijd al een leuke loc gevonden (y) (y)
-
Wordt weer echt een project voor Frits. Net als de Hoki-poki. De 7000 is in veel uitvoeringen te maken: okergeel en ns olijfgroen. Ik weet eigenlijk niet of ze nog NCS bruin en SS appelgroen zijn geweest. Veel veranderingen binnen 20 jaar.
mvg,
Ivo
-
Ivo,
Dan kan ik verwijzen naar een artikel van Erik Möhlman / Marcel van Westendorp:
De link naar dat artikel doet (bij mij) vreemd en geeft vaak Error. Dan maar even intypen.
In Google: NCS 41. Dan krijg je een treffer: Technische info over de NCS 41 - 50 / NS 7001 - 7010
https://www.google.nl/ (https://www.google.nl/)
En als ik naar de foto's op HUA kijk van 41, 42, 44 en 48, dan gaat je de belijning al duizelen. Allemaal verschillend.
NCS 41: https://hetutrechtsarchief.nl/beeldmateriaal/?mode=gallery&view=horizontal&q=ncs%2041&rows=1&page=1 (https://hetutrechtsarchief.nl/beeldmateriaal/?mode=gallery&view=horizontal&q=ncs%2041&rows=1&page=1)
NS 7000: https://hetutrechtsarchief.nl/beeldmateriaal/?mode=gallery&view=horizontal&q=ns%207000&rows=1&page=1 (https://hetutrechtsarchief.nl/beeldmateriaal/?mode=gallery&view=horizontal&q=ns%207000&rows=1&page=1)
Op tekening zie ik:
(https://live.staticflickr.com/65535/50398231786_ddff442544_z.jpg) (https://flic.kr/p/2jMw7sN)IMG_7837 (https://flic.kr/p/2jMw7sN) by Nulpunt0 (https://www.flickr.com/photos/71654212@N00/), on Flickr
(https://live.staticflickr.com/65535/50398231821_e902176e13_z.jpg) (https://flic.kr/p/2jMw7tp)IMG_7836 (https://flic.kr/p/2jMw7tp) by Nulpunt0 (https://www.flickr.com/photos/71654212@N00/), on Flickr
-
Die belijning was me ook al opgevallen. Zou ook nog kunnen dat er een aantal tussen zitten met de zogenaamde fotoanstrich. Is me opgevallen dat daar vaak ook andere biezen op zitten dan in de afleverlak.
Maar echt een leuk project dus! Iedereen zijn eigen versie.
mvg,
Ivo
-
We zullen ook het nummerschildje NCS 51 maken ;D
en NS 7011 natuurlijk.
-
Ik heb een aantal fotos gezien van deze lok in NCS uitvoering, enkele zelfs met hetzelfde nummer, maar zelfs dan, met verschillende biezen, vormen en kleuren.
Dus zeg het maar, alles is goed. Voordeel is, je kunt het dus ook niet fout doen…….
Maar ik ben er voor mezelf al wel uit, gewoon groen, vroeg NS, eind Jaren 20
-
Het okergeel is ook een bijzondere kleur ;)
mvg,
Ivo
-
en die biezen ook :o.
Heb jij een ALPS printer? wit/rood/zwart op 1 mm. ?
-
Nee, geen printer. Nog geen behoefte aan gehad.
mvg,
Ivo
-
Het begin is er want naast de ketelbuis voor de Garratt is die voor de 7000 ook binnengekomen.
Komt van Salomons metalen in Groningen.
Buitendiameter 30 mm. Die moet ik op de draaibank terugbrengen naar 29. Dikte gaat dan van 3,0 naar 2,0.
Klein stukje buitendiameter 32 voor de rookkast had ik nog liggen.
(https://live.staticflickr.com/65535/50407784711_cf7c7ac734_z.jpg) (https://flic.kr/p/2jNn5dp)IMG_7888 (https://flic.kr/p/2jNn5dp) by Nulpunt0 (https://www.flickr.com/photos/71654212@N00/), on Flickr
598
-
@FritsT:
Buitendiameter 30 mm. Die moet ik op de draaibank terugbrengen naar 29. Dikte gaat dan van 3,0 naar 2,0.
dat mag je mij eens uitleggen hoe je dat op een draaibank voor elkaar krijgt ;).
-
gewoon inspannen op de draaibank
eventueel met een vaste bril
eventueel met een groot meedraaiend center
oplossingen te over
Cor
-
Buitendiameter 30 mm. Die moet ik op de draaibank terugbrengen naar 29. Dikte gaat dan van 3,0 naar 2,0.
Van 3,0 naar 2,5! 1mm van de diameter is 0,5mm van de wanddikte.
-
(y) juist. Van 30mm naar 29mm is 0,5mm insteken dus de wanddikte wordt 2,5mm ;D (y)
@Cor: had niets te maken met het inspannen en de bewerking ;).
-
Erik,
Ik heb eigenlijk alleen maar aan de buitendiameter gedacht en het overhouden van "vlees" aan de binnenkant. 2,5 of 2,0 maakt helemaal niet uit voor de bouw.
Je kan dus ook buis 30x2 nemen (als ze het op voorraad hebben).
-
Lekker weer verder gaan Frits, ik blijf het met veel bewondering volgen ;)
-
Ach, stilzitten is bij mij geen optie en projecten door elkaar heen ook niet.
-
Frits heeft het voor elkaar gekregen.
Geruime tijd heb ik aan Spoor Nul niets gedaan, hoewel het wel mijn interesse heeft gehouden. Momenteel gaat een deel van mijn vrije tijd inmiddels op aan een Daf YA-126 in schaal 1:1 (inclusief reserve Daf voor de onderdelen) en een MG B van mijn vrouw in dezeflde schaal.
Mijn eigen NCS 41 is nog steeds in de staat die op pagina 1 van deze blog is getoond en ik wil hem toch echt wel een keer afmaken. Daarnaast heb ik eigenlijk altijd met 2D gewerkt en 3D als techniek toevoegen is weer een leuke extra dimensie aan de hobby. Tevens is het wel handig om met een aantal mensen dit soort zaken te bouwen en gebruik te maken van ets, frees en snijwerk. Ik was op een gegeven moment het figuurzagen van onderdelen ook wel een beetje beu en het versnellen van projecten is dan wel de moeite waard.
Wordt vervolgd. Ik zal nog even een foto-account ergens moeten aanmaken want momenteel kan ik nog even geen foto's delen.
-
Erik, je kan hier gewoon plaatjes uploaden. Kijk even in de balk links :)
-
Gaat leuk worden. :D
-
Oorspronkelijke uitgangspunten en overwegingen:
In deze post ga ik even in op een paar ontwerpachtergronden en overwegingen. Zoals aan de diverse posts van Frits en anderen al te zien is begin je iet zo maar met het bouwen van een locomotiefmodel. Alle onderdelen simpelweg verschalen naar de gewenste maat lukt niet, dan krijg je meestal een model wat er in de vitrine aardig uit kan zien, maar in de praktijk niet meer goed wil rijden. De volgende paragrafen gaan in op enkele basiszaken die uitgewerkt moeten worden voor de eerste frameplaat uitgezaagd of geëtst of gefreesd kan worden...
De overwegingen zijn ook opgeschreven in de volgorde van relevantie, om de 'line of reasoning' ook georganiseerd te houden.
Thema:
Mijn eerste volledig zelfgebouwde locomotief is de NCS 89 (uit de NS Serie 7201-7209) geweest. Een leuke kleine lokaalspoorlocomotief die in Schaal Nul ook nog lekker compact is. Mijn wensmodel is echter al wat langer om een locomotief uit de serie NCS 41-50 te bouwen (NS 7001-7010). Dit is naar mijn idee één van de meest elegante lokaalspoorlocomotieven ooit gebouwd. Het is echter een wat complexer model om te bouwen, niet alleen door de buitenliggende schuifbeweging, maar ook de asindeling en nog wat andere details maken het toch wel tot een leuke uitdaging.
Schaalgrootte 1:45 of 1:43,5:
Schaal Nul kent helaas twee standaard verhoudingen, namelijk 1:45 en 1:43,5. Voor een locomotief van de grootte van de NCS 41 geldt dat je het verschil pas ziet tussen beide verhoudingen als ze echt naast elkaar staan. Over de lengte van de locomotief is dit verschil dan zo'n 5 millimeter.
Bij het bouwen van mijn modellen houd ik zelf 1:45 aan en wel om twee redenen:
1) De spoorbreedte die in Schaal Nul door het overgrote deel van de modelbouwers gebruikt wordt (32mm) komt overeen met een schaalverhouding van 1:44,8. Dat zit dus dichter bij de 1:45 dan bij de 1:43,5. Er zijn overigens ook puriteinen die in schaal 1:43,5 bouwen met 33 mm spoorwijdte, maar dat betekent ook dat je alle rails en wissels zelf moet leggen en dat je ook niet meer makkelijk je materieel mee kan nemen naar andere modelbouwers die nog wel 32mm aanhouden.
2) Bij Nederlandse stoomlocomotieven zie je vaak een mooi gevormde rookkast die zich vanaf het middelpunt verjongd om tussen het frame te passen. Omdat in model het frame toch al vaak smaller moet zijn om de nauwe boogstralen te kunnen doorrijden zie je dat die verjonging al snel een paar millimeter meer is in model dan zou moeten. Zoals hierboven aangegeven zou bij 1:43,5 de spoorbreedte eigenlijk al 33mm moeten zijn, ofwel er wordt dan nog een millimeter afgesnoept van de beschikbare ruimte tussen de frameplaten. Dan kom je al snel uit op een rookkast die ruim 3mm smaller is aan de onderzijde dan strikt noodzakelijk en dat maakt het uiterlijk van een locomotief toch wat minder.
In welke verhouding we het project voortzetten weet ik nog niet, alle tekeningen zijn nu nog in 1:45 en we gaan verder ontwerpen en bouwen met zijn vieren ;-).
Asophanging, Compensatie of vering:
Zoals aangegeven is de asindeling van deze locomotief een uitdaging. Een model wat twee aangedreven assen heeft en twee loopassen is nogal lichtvoeten en wielen kunnen dan snel doorslaan. In Schaal Nul is het gebruik van antislipbanden uit den boze en de locomotief moet het dus echt hebben van zijn asdruk en rail-wiel contact om trekkracht te leveren.
Een grote trekkracht wordt verkregen door veel gewicht op de drijfassen te laten rusten, terwijl de loopassen ook nog gewicht moeten dragen. De techniek die in HO bij veel fabrieksmodellen wordt (werd) toegepast door de draaistellen maar los onder de locomotief te hangen zonder enige vorm van vering of compensatie werkt niet in Schaal Nul. Ook het loopdraaistel moet gewicht dragen en daarnaast ook elpen met het sturen (geleiden) van de locomotief door bogen en wisselstraten.
Er zijn drie principes die gebruikt kunnen worden voor de asophanging, te weten: Star, Verend of Gecompenseerd.
Starre ophanging is zeer af te raden, tenzij gebruik gemaakt wordt van massieve frames en met nauwkeurige machines geboorde gaten voor assen. Elke oneffenheid in bouw en afwerking leidt tot het niet meer met alle aangedreven wielen op de rails staan en dus tot minder trekkracht. Voor mij zijn er dus twee opties overgebleven: Verend of gecompenseerd.
Verende ophanging kan bijzonder mooi zijn. Ik heb een BR94 (uit kit) gebouwd die is voorzien van vering. De vijf aangedreven assen doen allemaal mee en de locomotief zie je ook zeer soepel over oneffenheden (wissels, moduleovergangen) heen rijden. De BR94 heeft echter alleen aangedreven assen en gewichtsverdeling is dan wat minder relevant. Het goed werkend krijgen van de aandrijving van die locomotief was nog geen sinecure, omdat de motor vast in het frame zat en er in verband met de vering een dubbele cardankoppeling tussen zat. De drijfwerkweerstand van de BR94 was zo hoog dat de cardan zichzelf in het begin klem zette tot ik een volledig andere constructie had gemaakt met een tramophanging.
Vering voor de NCS 41 leek me om die reden minder handig, ook vanwege het feit dat ik de locomotief dan ook zo zou moeten bouwen dat ik na afloop van de bouw op diverse plaatsen lood zou toe kunnen voegen om een goede gewichtsverdeling te krijgen. Om die reden heb ik besloten om gebruik te maken van compensatie:
Bij compensatie wordt één as star in het frame gemonteerd (meestal de aangedreven as, zodat de aandrijving ook simpel gehouden kan worden). De overige assen worden door middel van een stelsel van balansen zodanig opgehangen in het frame dat een driepuntsophanging ontstaat waarbij alle wielen de rails raken. De achterste twee punten van de driehoek worden gevormd door de beide aangedreven wielen. Het voorste punt van de driehoek wordt gevormd door het draaipunt van de balans die in het frame draait (er zijn in het geval van de NCS 41 nog andere balansen).
De compensatie maakt dat de gewichtsverdeling op de tekentafel al duidelijk is en dat een onbalans in waar ballastgewicht is toegevoegd voor de uiteindelijke gewichtsverdeling minder uitmaakt (hooguit op soepelheid in rijgedrag).
De compensatie maakt het mogelijk om de gewichtsindeling zo te maken dat per drijfas 1/3e van het locomotief gewicht op de rails wordt overgebracht en dat het loopdraaistel in zijn geheel ook 1/3e van het locgewicht draagt. Hierbij is de achterste as star opgehangen in het frame en bevind zich tussen de voorste drijfas en het loopdraaistel een balans waarvan de as zodanig in het frame is opgehangen dat het draaipunt zich in het midden bevindt tussen de drijfas en het hart van het loopdraaistel in. Dit punt komt heel mooi onopvallend uit onder het ophangpunt van leibanen en schaar.
In het loopdraaistel zelf worden de beide assen elk door balansen geleid die er dus voor zorgen dat het gewicht wat via de balans wordt overgebracht ook weer netjes over de view wielen wordt verdeeld.
Aandrijving:
Omdat ik meer een bouwer ben dan een rijder, maar wel vind dat de locomotieven leuk moeten kunnen rijden maak ik gebruik van 5-polige motoren met een simpele wormoverbrenging en een klein vliegwiel. De worm heeft een verhouding van ongeveer 1:50 en zorgt in combinatie met een goede stroomopname op de vier drijfwielen voor een soepel rijgedrag wat ook mooi is bij lage snelheden. De motor is simpel in het frame vast te zetten en er hoeven weinig bijzondere constructies ingebouwd te worden. De motor is wel onder een hoek ingebouwd in verband met de beschikbare hoogte. In dit geval is een Mashima 1824 gebruikt met aan beide zijden een as, zodat ook nog een vliegwieltje gemonteerd kan worden.
De stoomopname wordt gemaakt van bronzen bladveertjes die aan de achterzijde tegen de wielen drukken. In het verleden heb ik ook gebruik gemaakt van (Slaters) plunjers, maar als die te ver slijten loop je het risico dat je je locomotief kan slopen om ze te vervangen.
Wielgeometrie.
Zoals aangegeven rijden de meeste modelspoorders op 32mm rail. De 'Finescale' geometrie van Peco is daarbij het meest gebruikt. De firma Slaters heeft een uitgebreid assortiment aan wielen voor stoomlocomotieven beschikbaar die relatief betaalbaar zijn en ook goed ogen. Voor dit model heb ik dan ook van Slaters wielen gebruik gemaakt. De wielen die beschikbaar waren hadden wel wat nabewerking nodig om passend te zijn voor de NCS 41. Bij de drijfwielen geldt dat de kruktapafstand veel te groot was. De NCS 41 heeft een relatief korte zuigerslag en ik heb in de wielen dus nieuw gaatjes moeten boren in de krukwangen om de juiste slag te verkrijgen. De overmaat aan vlees in de krukwangen heb ik daarna uiteraard verwijderd. De loopwielen van de NCS 41 zijn zodanig klein dat de goede diameter niet te verkrijgen was. De Slaters wielen die wel beschikbaar waren heb ik dus iets afgedraaid om passend te maken, zodat ze aan de voorzijde onder het frame passen.
Minimum boogstraal en framebreedte:
Het frame van een modellocomotief kan niet op dezelfde breedte tussen de platen worden gehouden als bij het grote voorbeeld het geval is. Boogstralen zijn krapper, wielen zijn wat dikker en tolerantie is vaak wat hoger. Bij het grote voorbeeld waren de frames naar verhouding ook wat flexibeler dan in model en over kortsluiting hoefden de constructeurs zich bij het grote voorbeeld ook geen zorgen te maken.
De framebreedte wordt voornamelijk bepaald door de minimale boogstraal die doorlopen moet worden. De wielen zullen daarbij zowel zijdelingse speling moeten hebben dat de locomotief niet rechtdoor gaat bij een boog of in afbuigende stand bereden wissel.
Bij het bepalen van de framedikte ben ik uitgegaan van de afstand tussen de wielen, de dikte van de glijlagerbussen buiten het frame en de speling die een wiel moet hebben ten opzichte van de overige wielen in het frame.
De wielgeometrie ten opzichte van de railgeometrie levert ook nog een voordeel op: De Finescale wielen die ik gebruikt heb zijn uiteraard gemaakt om op 32mm railafstand te rijden. De afstand tussen de flenzen is echter 31mm. Die millimeter verschil levert weer net een millimeter op die de frameplaten verder uit elkaar kunnen staan.
Normaliter staan bij een 2'B locomotief de aangedreven wielen star in het frame en wordt de bogie horizontaal op het draaipunt afgeveerd zodat de speling naar beide zijden begrensd wordt door een lineair zwaarder wordende veer, maar kan deze vrij draaien om de verticale as. Bij het CS 41 model zijn hier echter twee zaken die problemen kunnen veroorzaken. De NCS versie heeft over de achterste loopwielen heen een spatscherm, wat tussen wielen en leibanen in zit. Aan de voorzijde zitten de verlengde zuigerstangbeschermhulzen de wielen mogelijk in de weg bij een krappe boog.
Zowel het spatbord als de zuigerstangbeschermers kunnen verder naar buiten toe als de afstand van de cilinders tot het frame vergroot wordt, maar dat veranderd het aanzicht van de locomotief weer op een negatieve wijze.
Om dit probleem zo beperkt mogelijk te houden (de cilinders zijn uiteindelijk 0,5mm per kant verder naar buiten dan origineel nodig zou zijn) heb ik door middel van een engineeringstruukje gezorgd dat van voren gezien de tweede loopas en de tweede drijfas de vaste assen zijn. De voorste drijfas kan zijdelings verschuiven in de lagers, en ook de voorste loopas kan zijdelings bewegen. De achterste loopas draait dus wel binnen de ruimte van het spatbord, maar raakt deze dus net niet...
Deze constructie heeft er ook voor gezorgd dat de afstand tussen de frameplaten weer net iets ruimer gehouden kon worden, omdat de achterste loopas minder vrijheid heeft (De achterste loopas kan niet onder de frameplaat door!).
Decompositie:
NCS locomotieven kennen een nogal imposant belijningsschema. Om het schilderen en belijnen mogelijk te maken is het dus noodzakelijk dat de locomotief in onderdelen uit elkaar gehaald kan worden. De praktijk heeft met mijn NCS 89 bewezen dat de volgende decompositie voldoet: Frame met bufferbalken en cilinders, de bogie is uiteraard ook los. Voetplaat met treeplanken, machinistenhuis en waterbakken met ketelfront, de ketel inclusief rookkast, het machinistenhuisdak en als losse onderdelen de hoogglans dom en de schoorsteen.
De ketel is hierbij zo gemaakt dat deze past in een uitsparing in de brilplaat, zodat er geen lelijke spleet zichtbaar is tussen ketel en brilplaat.
De onderdelen van de schuifbeweging zijn uiteraard ook afneembaar zodat die bij spuiten en belijnen ook niet in de weg zitten.
De grote onderdelen worden gespoten zodat de verf dunner en strakker opgebracht kan worden. Vervolgens wordt de steunkleur aangebracht en dan volgt de belijning met de hand (zo ging dat 100 jaar geleden ook). Na het lijmen van de geëtste nummerschilden volgt dan als laatste een laag zijdematte lak. Een heel klein beetje weatheren zou dan wel mooi zijn, maar fabrieksnieuw in het okergeel staat toch ook wel bijzonder goed.
In vervolgposts zal verder op al deze ontwerpdetails ingegaan worden, het is inmidels al een behoorlijk verhaaltje geworden.
-
De keus voor de locomotief
Bij het maken van een model kan men voor twee opties gaan: Men kan simpelweg een willekeurig model maken van het onderwerp wat de interesse heeft of men kan een specifiek exemplaar kiezen.
In mijn geval wilde ik een locomotief nabouwen in de NCS tijd die in de buurt van Utrecht was gehuisvest. Van de NCS 41-50 was de helft in Zeist gestationeerd en de andere helft in Barneveld.
Mijn voorkeur gaat dus uit naar een locomotief uit de serie die in Zeist was gehuisvest. Helaas bleken die locomotieven niet te zijn voorzien geweest van schoorsteennummers.
Volgens Van Wijck Jurriaanse waren alle NCS locomotieven voorzien van schoorsteennummers in messing, maar helaas lijken volgnes onderzoek van Frits bij de NCS 41-50 alleen de 44 en 50 van die nummers voorzien te zijn geweest en laten die nu beiden gestationeerd zijn geweest in Barneveld...
Intussen heeft mijn locomotef (de NCS 41) de schoorsteennummers al gekregen en die gaan er dus ook niet meer af. Dat is dus een beetje dichterlijke vrijheid.
Volgens van Wijck Jurriaanse is de serie NCS 41-50 de meest verbouwde locserie van Nederland, maar in de praktijk lijkt dit visueel nog wel mee te vallen. De NCS hoofdwerktuigkundige heeft geëxperimenteerd met verschillende oververhitters (rookkast en vlampijp), cilinderdiameters en schuiven (bak en zuigerschuiven van verschillnde typen) en dat is gebeurt in de periode tussen 1909 en 1924. In model is het verschil duidelijk te zien aan de cilinders (grotere omkasting vanwege de grotere diameter), een 150mm langere rookkast waarbij de schoorsteen ook voorop staat in plaats van achterop en kleinere beschermkasten om de stoompijpen heen.
Bij sommige locomotieven is de schuifbeweging voorzien van tuimelaars om van te compenseren voor de ombouw van buitenladende bakschuif naar binnenladende zuigerschuiven. Van deze tuimelinrichtingen zijn geen tekeningen en foto's bekend. De stoompijp beschermkasten en grotere cilidners staan ook niet op tekeningen, dus om die in model te tekenen is ook wat improvisatie noodzakelijk.
Mijn model is gebouwd net voor die veranderingen, maar voor de liefhebbers van de vroegere of latere NS versies zijn die veranderingen uiteraard ook op tekening gezet. Na 1924 zijn de meeste wijzigingen redelijk gestandaardiseerd doorgevoerd (verwijderen stoombel vlak voor de oorlog en verwijderen schoorsteenkroon in de oorlog).
In het eerste schema staan de wijzigingen per locomotief van 1899 tot 1932:
https://1drv.ms/u/s!Avvg2Vq53cPQmI0hW5_sNBqqS3oNrw?e=D61T0H
In het volgende schema staan de wijzigingen in de periode van 1933 tot 1965;
https://1drv.ms/u/s!Avvg2Vq53cPQmI0iVylhbCkGElZPYw?e=r9Mfol
Degebruikte afkortingen worden hieronder verklaard:
BD Buiten Dienst
EP Enkelvoudige Luchtpomp
GK Geen schoorsteenkroon
ID Indienst
K Kleine kappen over stoompijpen
RK Rookkast Oververhitter Verloop
SB Stoombel
TI Tuimelinrichting
VB Vlambuis Oververhitter systeem Schmidt
Vol Volbezette oververhitter
ZK Zandkist
150v 150mm landere rookkast, verzonken klinknagels, schoorsteen voorop
320bi Cilinderdiameter, cilinder met binnenladende bakschuiven
320bu Cilinderdiameter, cilinder met buitenladende bakschuiven
320ki Cilinderdiameter, cilinder met binnenladende kanaalschuiven
320ku Cilinderdiameter, cilinder met buitenladende kanaalschuiven
360E Cilinder,diameter, E-schuiven
360zi CIlinderdiameter, cilinder met binnenladende zuigerschuiven
360zu CIlinderdiameter, cilinder met buitenladende zuigerschuiven
-
Dat is een heel verhaal Erik,
Ik neem aan dat niet alle versie`s uit de etsplaat te maken zijn straks ;D
Gr Jan
-
Ik wil een bruine met cijfers op de schoorsteen. Details moet ik nog uitvogelen. Komt mooi uit want de HSM-post is (op de bestelde gietstukken voor de lampen na) net af en Gerrit komt over 2-3 weken. Dus mooi de tijd om me verder in te lezen.
Binnenkort met de bouwgroep overleg.
-
oker groen natuurlijk ;D
-
Uit de etsplaat zullen bijna alle zichtbare wijzigingen gebouwd kunnen worden.
De enige wijizgingen die zoals aangegeven niet gebouwd kunnen worden zijn de locomotieven voorzien van een tuimelinrichting (TI). Tevens ga ik geen moeite doen om cilinders met een middellijn van 375mm te tekenen zoals waar de NCS 41 enige tijd mee gereden heeft. Ik heb daar geen foto's van gezien dus weet niet hoe die cilidners er uit zien. Daarnaast is het verschil met de algemeen toegepaste 360mm cilinders in formaat niet al te groot.
Visueel zijn de volgende verschillen in de etsplaat terug te zien:
- Gewone rookkast met schoorsteen achterop en grote stoompijpbeschermkasten
- Lange rookkast met schoorsteen voorop en kleine stoompijpbeschermkasten.
- Kleine cilinders of grote cilinders.
- Schoorsteen met of zonder kroon
- Wel of geen stoombel gemonteerd.
- Wel of geen smeerpers aan de rechterzijde voorop de omloop (met een nogal bijzondere stangconstructie die op foto's goed herkenbaar is.
-
hoe moet ik mij dat voorstellen, een stoomloc met tuimelinrichting
zitten de stoomschuiven dan binnen het frame?
of zitten er kleppen i.p.v. een schuif?
Cor
-
Gezien de aard van de verbouwingen zijn de cilinders zeer waarschijnlijk redelijk conventioneel gebleven, ofwel de positie van de zuigerschuiven gewoon boven de cilinders zelf.
De originele cilinders hadden bakschuiven waarbij de stoom van buitenaf werd aangevoerd (de bakschuiven werden belast door de stoomdruk en bleven zo ook mooi stoomdicht).
Bij zuigerschuiven wordt de stoom tussen de zuigerschijven in aangevoerd zodat het stoomdruk verschil aan beide zijden van de schuiven weer net iets minder is en de zuigerschuifdeksels dus minder zwaar belast worden (ook de afgewerkte stoom heeft nog stoomdruk over).
Als dus de schuiven veranderd worden keert dus eigenlijk de bediening om. De machinist moet het ganghandel achteruit zetten om vooruit te rijden en omgekeerd. Aangezien men zich ook toen al realiseerde dat dit aanleiding tot vervelende ongelukken zou kunnen geven en men niet de kruktappen wilde aanpassen heeft men er voor gekozen om de zuigerschuif niet rechtstreeks te bedienen, maar via een stang gekoppeld aan de voorloophefboom die van achter tot voorbij het cilindergietstuk liep en waarbij de beweging vervolgens via een tuimelaar werd omgezet om de schuif van de voorzijde af te bedienen.
De NS 3700 kent de zelfde constructie voor de beweging van de buitenliggende zuigerschuiven, maar dar had als reden dat dit en heel mechaniek zou uitsparen per zijde.
Omdat ik hier verder geen foto's en beelden van heb sla ik voor de modellen dus de versies met tuimelinrichting over ;-)
-
ik denk dat ik het begrijp
simpel gezegd , het is alleen de ganghendel die word omgekeerd, niks te doen met de schuifbeweging van de cilinders
was n.l. aan het googelen en dan krijg je andere voorstellingen
bedankt
Cor
-
De Wielen
Het is helaas al weer wat langer geleden dat een update is geplaatst. Door wat achterstallig werk staat het NS7000 werk op een wat lager pitje. Bij deze een stukje over de wielen van het grote voorbeeld en het model.
Het beeld van een stoomlocomotief wordt onder andere bepaald door de wielen waar deze op staat.
Voor de NCS41-50 was het vinden van bruikbare wielen nog wel een kleine zoektocht. Loopwielen in schaal Nul met een voorbeeldmaat van 800mm en 8 spaken zijn bijvoorbeeld niet te vinden als normaal handelsartikel. Slaters heeft wel loopwielen met 8 spaken, maar de diameter daarvan is ruim een millimeter te groot.
Drijfwielen met een voorbeeldmaat van 1350mm, het juiste aantal spaken en de kruktap tussen de spaken zijn er bij Slaters wel. Helaas is bij de verkrijgbare wielen de slag van de kruk 650mm in plaats van 550 mm en ook dat levert dus problemen op in model (De DJH H0 versie van de NCS41-50 had daar overigens ook last van).
De verschillen in maat zijn uiteraard wel weg te werken. De meest simpele actie geldt de kruktapafstand van de drijfwielen. Aangezien de Slaters wielen voorzien zijn van kunststof spaken en krukwangen, is boren met een fijn boortje geen probleem. De kunst is om bij dit soort activiteiten te borgen dat bij alle vier de wielen de slaglengte precies gelijk is, om te voorkomen dat de koppelstangen vastlopen. Het maakt hierbij niet eens uit of de kruktapafstand een halve millimeter te groot of te klein is (het kan consequenties hebben voor de vrijloop van de voorloophefboom), maar wel dat alle kruktapafstanden in dat geval dezelfde afwijking krijgen.
Om dit voor elkaar te krijgen heb ik een Slaters asje rechtop in een machineklemmetje gezet. De kop van de as is vierkant, dus de passing van elk wiel op de as is identiek. Om te voorkomen dat de wielen scheef op deze as zitten heb ik de Slaters wielen aan de achterzijde wel allemaal gevlakt door het wiel met draaiende bewegingen over een stuk waterproof 240 schuurpapier te bewegen en daarmee door te gaan tot het messing stuk wat over de as valt egaal geschuurd was. Het eerste wiel is vervolgens op de as gemonteerd en de inbusbout is stevig aangedraaid.
https://1drv.ms/u/s!Avvg2Vq53cPQmKlIA6yTqReZWqN9EQ?e=uul6Nv
Voor het eerste wiel heb ik vervolgens de afstand van het centrum van de boorkolom tot de wielas vastgesteld en vervolgens was het eerste nieuwe gat zo geboord. Na het eerste wiel was het een klein kunstje om de overige drie aangedreven wielen ook te voorzien van een kruktapgat op de juiste plaats. Omdat de kruktappen van slaters bestaan uit cilinderkopboutjes heb ik daarna alle wielen omgekeerd nogmaals op de drijfas moeten monteren en per stuk met een grotere boor ter plaatste van het kruktapgat iets moeten inboren om de cilinderkop verzonken te krijgen.
De drijfwielen zijn hiermee echter nog niet klaar. De krukwangen zijn namelijk nog steeds gemaakt op de te grote kruktafafstand van de originele wielen. Ik heb dus bij elk wiel met behulp van een figuurzaag het teveel aan krukwang weggehaald eb vervolgens met een vijltje de krukwangen zo mooi mogelijk vormgegeven. Het verschil voor en na de aanpassingen is op deze foto te zien:
https://1drv.ms/u/s!Avvg2Vq53cPQmKlEDJjhomd-jKQxWQ?e=cJrpRj
De loopwielen vereisten iets meer werk. Ik heb uiteindelijk ook gewoon de te grote Slaters loopwielen gekocht Het model is uiteraard ook rijdend te krijgen zonder dat aan de wielen aanpsssingen gedaan moeten worden. Omdat ik de oorspronkelijke versie wilde maken met spatborden over de achterste loopwielen heen heb ik besloten om de loopwielen toch iets af te draaien. De wielbanden zijn dik genoeg om een millimeter af te halen zonder dat dit er lelijk uit begint te zien. Afdraaien komt bij het grote voorbeeld uiteraard ook voor en een millimeter in schaal verwijderen komt dus neer op ongeveer 45 millimeter bij het grote voorbeeld. Dat is minder dan wat er bij het grote voorbeeld maximaal afgedraaid mag worden en levert zoals gezegd dus geen slecht beeld op.
Het afdraaien is niet zo maar te doen door de wielas in de draaibank te spannen en de beitel op het wiel te zetten. De stalen as zit klemmend op de kunststof binnenzijde van de loopwielen. Alleen de wielbanden bij deze wielen is van metaal (automatenstaal o.i.d.) gemaakt. Om te voorkomen dat de ascenters en de spaken kapot gedraaid worden heb ik een hulpwerkstuk gemaakt zodat bij het draaien de wielbanden zelf worden vastgehouden en de assen en spaken niet belast worden.
https://1drv.ms/u/s!Avvg2Vq53cPQmKlG6zdYiZJ1oKgMOg?e=B6salE
Het hulpgereedschap bestaat uit een achterzijde die in de drieklauw van de draaibank komt. Het af te draaien wiel wordt met de flens op dat hulpstuk geplaatst. Het hulpstuk heeft een eigen as met de juiste diameter zodat het wiel gecentreerd is. Als het wiel is geplaatst wordt het opgesloten met een messing ring die met vier boutjes M3 wordt vastgeschroefd tussen de spaken door. Om het afdraaien snel te doen met simpele beitels is de buitendiameter van het hulpogereedschap gelijk gemaakt aan de buitendiameter die de afgedraaide wielflens moet hebben en is de buitendiameter van het opsluitstuk gelijk gemaakt aan de buitendiameter van de wielband op het smalste deel van het conisch (1:20) verlopende loopvlak. Het sluitstuk heeft dezelfde coniciteit zodat dit al als ee hulpmiddel gebruikt kan worden om optische de draaibank in te stellen op conisch afdraaien.
Het draaien is zelfs als geen speciale wielbandprofielbeitel wordt gebruikt een fluitje van een cent. Binnen 10 minuten was elk wiel tot op de juiste diameter afgedraaid en gereed. Aan de foto is te zien dat het hulpgereedschap goed laat zien wanneer je klaar bent.
https://1drv.ms/u/s!Avvg2Vq53cPQmKlHrR8airWcO_VHLg?e=krmYeN