BeneluxSpoor.net forum
Wat zijn we aan het bouwen? => Trams en smalspoor => Topic gestart door: RobK op 06 december 2017, 18:00:39
-
Ik ontdek dat ik op allerlei plaatsen binnen BNL heb verteld over het Eiland Waan - de trams van het Isle of Man in schaal 0 op 22,5mm-spoor - maar dat ik geen overkoepelend draadje heb. Dat moet dit dan maar worden.
Het Eiland Waan heb ik in 2016 gedemonteerd en het wordt momenteel compacter weer opgebouwd.
Eerdere berichten, in rommelige volgorde, wat ook helemaal klopt bij het Eiland Waan, vind je hier:
26 feb 13 Motorwagen 13
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,49115.msg817677.html#msg817677
27 apr 13 Twee Haagse 250'ers
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,49115.msg842154.html#msg842154
26 aug 14 Benzo OSM/NBM
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,49115.msg3221485218.html#msg3221485218
18 okt 14 Honderdvijftig jaar tram NL
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,49115.msg3221501337.html#msg3221501337
23 jan 17 Bovenleidingklemmen
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,49115.msg3221719222.html#msg3221719222
31 okt 16 Verlichtingskoof
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,57075.msg3221696050.html#msg3221696050
24 okt16 Groefrail in 0-meterspoor
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,71198.msg3221694220.html#msg3221694220
12 dec15 NZH A1052, de Dwerg
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,67363.msg3221622827.html#msg3221622827
22 jun 15 Volgende Halte NOM 2015
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,63737.msg3221578490.html#msg3221578490
18 mei 15 Jouw tram straks op Eiland Waan?
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,64737.msg3221569506.html#msg3221569506
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,64737.msg3221570408.html#msg3221570408
29 apr 2015 Op Kleine Bahn in Schwerin
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,48076.msg3221565953.html#msg3221565953
2 mei 13 Het Backertje RTM van JanHdH op Waan
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,51586.msg843441.html#msg843441
21 jan 17 Waan op de Benelux-spoorkaart
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,72524.msg3221718710.html#msg3221718710
15 jan 13 Geluidscoulisse van Waan
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,49508.msg797059.html#msg797059
10 jan 13 Rijden met (veel) bijwagens
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,49403.msg794776.html#msg794776
19 dec 12 Groefrails en asfalt in 0-meterspoor
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,48793.msg785018.html#msg785018
-
Op het nieuwe eiland Waan heb ik een hoekje afgesneden.
Dit is de voorbeeldlocatie:
https://goo.gl/maps/znrmMyYDUxn
en dit is het resultaat:
(https://farm5.staticflickr.com/4558/38156485794_f8e363a877_z.jpg) (https://flic.kr/p/218KXSJ)
Onchan29 (https://flic.kr/p/218KXSJ) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Hoe ik te werk ben gegaan, lees je op het eilandwaanblog:
http://eilandwaan.blogspot.nl/2017/12/een-hoek-afsnijden.html
-
(y)Yes , gelijk notificatie aan, laat maar komen ;)
-
Dag Rob,
Wat leuk dat je het Eiland Waan weer onder de aandacht brengt! Ik las en lees de stukjes altijd met veel belangstelling. Je aanpak is, voor Nederlandse modelbouwers, redelijk uniek. Ga er alsjeblieft lekker mee door.
Wolter
-
Dit volgen we natuurlijk (y)
-
Volgt.
Benzo: daar gaan zeer waarschijnlijk twee onafgebouwde 1/22,5 projecten mijn kant op komen. Een 'oer' Benzo en een elektrische. Ben erg benieuwd en ga jou draadje daarover eens fijn lezen!
-
Hee, naamgenoot !
De link naar het BNLS forum weer teruggevonden?
;D ;D ;D
Ik hou je (weer) in de gaten !
Groeten, Rob.
-
Na ruim twee jaar is het wel weer eens tijd voor een update in dit draadje.
Veel gebeurd sinds december 2017: we zijn tram- en spoorvrienden verloren, maar hebben er ook nieuwe bijgekregen. Op bouwgebied was ik de afgelopen twee jaar vooral bezig met Schragenhave, een stukje Haagse regio met trams in 1:45. Dat is nu toonbaar, en behoeft minder aandacht nu.
De bakken van Waan, versie 2 kwamen ongeschonden tevoorschijn uit de berging. Op het Spoornulforum heb ik sindsdien wel verslag gedaan, maar ik wil de lezers op BNL natuurlijk ook graag laten meegenieten.
Na de zaagactie, zie eerder in dit draadje, is de hoek nog afgewerkt en de weg geasfalteerd. Daarna ging de baan twee jaar de kelder in.
(https://live.staticflickr.com/4530/25000447618_d42001ef06_z.jpg) (https://flic.kr/p/E6cQ5j)
Onchan32 (https://flic.kr/p/E6cQ5j) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
De proeftram, de bekende Bachmann-tweeasser met voor het 22,5mm-spoor verbrede wielstellen, was het enige rollend materieel dat niet diep in de kisten zat. Na de testfase van spoor en bedrading is hij onderhanden genomen om 'm een Europeser uiterlijk te geven: "Duitse" Stemmann-pantograaf, kleuren van dak en truck, baanschuivers rondom, en een plattere stootbuffer met anti-opklimribbels (niet tegen kwajongens, maar gladde stootbuffers kunnen tegen elkaar opklimmen bij het opduwen van licht materieel, vandaar de term). De nieuwe motorwagen 5 naast zijn bijna nog originele collega 4:
(https://live.staticflickr.com/65535/49760433137_b09c77a505_z.jpg) (https://flic.kr/p/2iPae9n)
Bachmann 25128 (https://flic.kr/p/2iPae9n) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Op de achtergrond van bovenstaande foto is een gat in de gevelwand te onderscheiden. Daar moet een laag gebouw komen, want bij het opbergen worden de twee baanhelften dubbelgeklapt, en juist op die plek steekt dan een rotspunt tussen de gebouwen (rechts):
(https://live.staticflickr.com/727/32541391305_e65d077d00_z.jpg) (https://flic.kr/p/Rzz8UM)
Isle of Waan (https://flic.kr/p/Rzz8UM) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Op die plek is een impressie van de Terminus Tavern verschenen, een café dat in Douglas (Isle of Man) aan het eindpunt van de tram staat. Daar is de gevel wat breder, maar daar had ik geen plek voor. De eerste voorraden worden aangeleverd per tram, uiteraard.
(https://live.staticflickr.com/65535/49894917161_c3324cc9e1_z.jpg) (https://flic.kr/p/2j23uyr)
Terminus Tavern, 7mm scale (https://flic.kr/p/2j23uyr) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
En zoals hierboven is te zien, is de weg inmiddels geasfalteerd. De groefrails waren daartoe tijdelijk opgevuld met stroken karton om te voorkomen dat ze vollopen met filler. Wel meteen eruithalen na het aanbrengen van het vulmiddel, anders worden ze keihard en heb je alsnog een heleboel krab- en schraapwerk te doen.
(https://live.staticflickr.com/65535/49916597838_3a8e7d6907_z.jpg) (https://flic.kr/p/2j3XBtd)
Road surfacing, pavement (https://flic.kr/p/2j3XBtd) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Een trottoir is gelegd van de gangbare Britse zandstenen tegels van 2 x 3 voet, bijna 60 bij 90 cm (ruw karton, geschilderd en met pastel bewerkt). De plaats voor de kolkdeksels (ets van Wizard Models) wordt "ingegraven" in het vulmiddel-asfalt. Het rooster is aan de onderkant licht geschuurd en wordt vastgeplakt in een dikke laag zwarte latexverf, die suggereert dat de kolk heeel diep is.
(https://live.staticflickr.com/65535/49916599053_052a1be84c_z.jpg) (https://flic.kr/p/2j3XBQa)
Road surfacing, pavement (https://flic.kr/p/2j3XBQa) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Het werk gaat voort, en de volgende update zal zeker eerder komen dan over twee jaar!
-
Hee wat leuk.
Waanzinnig mooi altijd ;D
-
(y) (y)
Grtz! Huib
-
Mooi dat je er weer bent! Voor mij is ‘Waan’ altijd inspiratie geweest om (ook) mijn eigen plan te blijven volgen. Ik heb je blog al weer gevonden.
Wolter
-
Altijd weer een genot om je bouwsels te volgen Rob! (y)
-
Hoi Rob, volgen staat aan, met grote belangstelling.
Albert.
-
Wat een hartverwarmende reacties allemaal, mensen! Dankjewel.
Het sluit prachtig aan bij m'n eigen gevoel dat het een uitdagend, veelzijdig, exotisch, soms provocerend en eigenzinnig project is. Heerlijk om ermee bezig te zijn, en fijn om het hier te delen.
PS Ik heb zojuist uitgevonden dat het klapwissel in het verborgen omloopspoor achter de remise op sommige punten een spoorwijdte heeft van 21mm. Dat is anderhalve millimeter te weinig. Zal ik dat eerst maar eens aanpakken? Want dat onverklaarbare geontspoor achter de coulissen iedere keer, dat heb ik liever niet. Aan de slag!
-
Waanzinnig leuk!
-
Eiland Waan is een legende, ben benieuwd de nieuwe Waan te zien in de toekomst hopenlijk (y)
-
Een blik in de duistere diepten van de tramremise op het eiland Waan.
Ehm... diep?
(https://live.staticflickr.com/65535/50000887623_e13b79d2f2.jpg) (https://flic.kr/p/2jbpBTn)
Hoediepdeloods (https://flic.kr/p/2jbpBTn) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
-
10 tot 15 cm? Het lijkt meer een poppenkast met een gordijntje :)
-
De "nuttige" lengte van de sporen is v.l.n.r. 5, 12 en 16cm. Het rechterspoor loopt door de achterwand heen.
Inderdaad, meer dan een gevel is het niet.
-
Goed om je weer bezig te zien, Rob (y)
-
(Graag gedaan, Ronald.)
Nu duidelijk is welke delen van het traject zichtbaar blijven als veldspoor, kan het ballasten worden voltooid.
Bakwagen MER No.21, nogal martiaal bijgenaamd 'Dreadnought' ('vrees niets'), heeft de ballast aangevoerd. Nu de ketelwagen met verdunde houtlijm nog ;). Rondom de wissels werk ik niet met de druppelmethode, om te vermijden dat de wisseltongen ook worden vastgelijmd. Daar ligt de ballast in een nauwkeurig aangebracht streepje houtlijm.
Het voorbeeld werd in 1926 door de Manx Electric Railway gebouwd op de draaistellen van de gelijkgenummerde bagagemotorwagen 21, die was gesloopt. Het model is eigenbouw en rust op overgebleven draaistellen van Wrightlines, die van 0e zijn omgespoord naar 0m. Frame van messing, houtwerk van fineer.
(https://live.staticflickr.com/65535/50015798612_a5e4bef803_z.jpg) (https://flic.kr/p/2jcJ3po)
MER Dreadnought 7mm/ft (https://flic.kr/p/2jcJ3po) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
-
Soms zie ik een foto en dan denk ik: dat kan ik precies zo ensceneren.
Bijvoorbeeld bij deze foto (met toestemming van de Manx Electric Railway Society (https://mers.org.im/)). Open motorwagen 14 is ingezet als werkwagen en is in Laxey onderweg met een ladderwagen.
(Foto: Edward Gray/MERS Collection)
(https://mers.org.im/site/uploads/pages/1476/image/IMG_0008_001.jpg.d/23f7a69c069aa294028d29cfbce43813/708_500_36a4d10e2c9e025eea4c7d9ecd1b2529.jpg?m=1587113531)
Op het Eiland Waan rijdt dezelfde wagen 14 rond, hier met een andere ladderwagen van de Manx Electric, voor dezelfde gevel van de Mines Tavern.
(https://live.staticflickr.com/65535/50101308953_c00d21115d_c.jpg) (https://flic.kr/p/2jkhiDB)
Waan-A14-TowerCar (https://flic.kr/p/2jkhiDB) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
-
Dit is leuk! Die gesloten wagen onder het bovenleidingsbordes ook, een intrigerend ding. De MER en ‘Waan’ hebben erg inspirerend materieel.
Wolter
-
:o
Het werk gaat voort, en de volgende update zal zeker eerder komen dan over twee jaar!
Enfin, jaren later: de Waan-update, oktober 2022
Het Eiland Waan, versie 2, is weer eens uit de mottenballen gehaald. Ik heb inmiddels wat onderhoudsklusjes gedaan aan de sporen, de bovenleiding en de gebouwen. Zie ook de foto's, al is er niet veel zichtbaars veranderd.
De deurpost tussen de remisesporen 12 en 13 is een halve centimeter naar links verplaatst. Daardoor rijden nu ook de bredere trams (Combino A204) en de langere wagens (Tw. 34, Aachen 1010) profielvrij over spoor 13 door de remise;
(https://live.staticflickr.com/65535/52455528172_c3ef919b99_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nVji19)
Waan-onderhoud okt. '22 (https://flic.kr/p/2nVji19) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
(https://live.staticflickr.com/65535/52456320179_8259f899fb_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nVomrr)
Waan-onderhoud okt. '22 (https://flic.kr/p/2nVomrr) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
De wisselomzetters van deze twee sporen lagen ook binnen profiel. Die zijn een centimeter verder buiten het spoor gezet. De trams naar Manx' voorbeeld hebben wel een geringe overhang met hun draaistellen dicht bij de kop van de wagenbak, maar nieuwe Waanse trams zoals de Duitse 1010 en 34 steken in krappe bogen een flink stuk buiten het spoor;
(https://live.staticflickr.com/65535/52456580518_323bdd9666_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nVpFQ3)
Waan-onderhoud okt. '22 (https://flic.kr/p/2nVpFQ3) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
De bovenleiding boven het verborgen keerspoor 21 loopt nu door tot het einde. Sommige trams liepen daar onder de draad uit;
(https://live.staticflickr.com/65535/52456501150_a314aa9ab5_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nVpheC)
Waan-onderhoud okt. '22 (https://flic.kr/p/2nVpheC) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Spoor 1 en spoor 21 zijn nu ABC-sporen. Als een tram met een daartoe geprogrammeerde Lenz-chip op zo'n spoor aankomt, stopt hij en vertrekt na een wachttijd in de omgekeerde richting. Daarmee is een automatisch pendelbedrijf mogelijk geworden;
In de sporen 10 en 20 is een eenvoudige wachtschakeling ingebouwd. Een tram komt nu tot stilstand op een niet gevoed deel van spoor 20; een achteropkomende tram geeft de voorligger spanning, waardoor die wegrijdt en de achterligger vervolgens op het dode gedeelte stopt. Het systeem werkt - alleen bij bovenleidingbedrijf - met van elkaar geïsoleerde spoorstaven, waardoorheen de niet-geïsoleerde wielstellen spanning doorgeven aan het geheel voedingsloze wachtgedeelte;
(https://live.staticflickr.com/65535/52456635053_504d4bc5c2_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nVpY3i)
trackplan-Waan2 (https://flic.kr/p/2nVpY3i) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Het klapwissel in spoor 1 beweegt nu lichter en kan makkelijker worden opengereden;
De rechtdoorgaande wisseltong in de oostelijke overloopwissel tussen spoor 1 en 2 steekt nu niet meer boven het spoor uit.
Het dak van de remise is vastgezet, zodat het niet meer tussen de dubbelgeklapte baandelen rondstuitert wanneer de baan wordt opgeborgen.
In de spoorkruising voor de remise zijn de contrarails opnieuw - en beter - aangebracht. De bestrating, het wybertje, moest worden vervangen.
(https://live.staticflickr.com/65535/52456501370_dcde41609d_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nVphiq)
Waan-onderhoud okt. '22 (https://flic.kr/p/2nVphiq) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Tussendoor kreeg elok MER 23 een nieuwe 'oude' pantograaf. Daarmee is eindelijk de aangepaste Zwitserse beugel vervangen die de lok bij voltooiing 'voorlopig' kreeg.
Voor...
(https://live.staticflickr.com/65535/52381508853_1b299987dd_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nNLVCZ)
Manx Electric Loco 23 pantograph (https://flic.kr/p/2nNLVCZ) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
en na:
(https://live.staticflickr.com/65535/52381272396_13fc84631f_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nNKHm9)
Manx Electric Loco 23 pantograph (https://flic.kr/p/2nNKHm9) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Tenslotte werd de materieellijst op eilandwaan.blogspot.com (https://eilandwaan.blogspot.com/p/rollend-materieel.html) bijgewerkt.
-
Hoi,
Leuk weer eens een update te zien.
Ergens diep in de Railhobbyarchieven staat ie nog ergens in een artikel.
Gr. Koen.
-
(y)Rob het blijft een plaatje.
gr Joke
-
Ha, Joke… leuk weer eens wat van je te lezen.
Je was dit jaar helaas nauwelijks op het forum.
Gr, Hans
-
Wat een leuk baantje (y)
-
Het Eiland Waan, inmiddels versie 2, bestaat al 26 jaar. Geen wonder dat onderhoud van het rollend materieel een factor van belang is. Onderhoud, of upgrading, in dit geval.
Open aanhangrijtuig 49 is oorspronkelijk een witmetaal-bouwkit van Wrightlines, van een open rijtuig op basis van een Eerste Wereldoorlog-goederenwagen. Voorzover ik me kan herinneren is het de eerste bijwagen van het Eiland Waan. De oorspronkelijke witmetalen WOI-draaistellen waren niet behoorlijk aan het rijden te krijgen, en die heb ik indertijd vervangen door zelfgebouwde trucks naar het voorbeeld van de Milnes plate-framed oerdraaistellen van de Manx Electric Railway, die op hun beurt weer ontleend waren aan de vroegste stoomtram-rijtuigdraaistellen.
(https://live.staticflickr.com/65535/52464512772_a0f41454ee_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nW7kP3)
Plate-framed tram bogie 1:43½ (https://flic.kr/p/2nW7kP3) by W.P. Cubbon (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
De wielstellen zijn Slaters schijfwielen voor 21mm spoorwijdte (http://"https://slatersplastikard.com/linePage.php?suffix=JPG&code=7N127M3"), die gelukkig makkelijk naar 22,5mm konden worden verschoven.
De wielstellen hadden puntlagers, en indertijd heb ik de aseinden dus netjes laten lopen in de bijgeleverde konische lagerschaaltjes. Daarvoor moest het draaistel wel breder worden dan ik eigenlijk wilde. Door de opzettelijk flexibele, zeg maar slappe, constructie van de trucks vielen bovendien de wielen er regelmatig uit. Nou is het mooi geweest.
De wielstellen lopen nu in zelf gefabriceerde lagerbusjes, elk bestaande uit een stukje buis met een flensje gemaakt uit een stukje buis met een grotere diameter.
(https://live.staticflickr.com/65535/52465293009_69acbfaa60_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nWbkKp)
Plate-framed tram bogie 1:43½ (https://flic.kr/p/2nWbkKp) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Die lagerbusjes steken door het oorspronkelijke asgat in de draaistelwang dat omlaag iets is uitgevijld. Daardoor kunnen de lagers op en neer bewegen; een soort scheenplaatconstructie dus. Een fosforbronsdraad bovenop de lagerbusjes duwt ze omlaag, waardoor de assen worden afgeveerd. De veerdraad is te zien aan de binnenkant van het draaistelframe.
(https://live.staticflickr.com/65535/52465007776_cb082d581d_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nW9SXA)
Plate-framed tram bogie 1:43½ (https://flic.kr/p/2nW9SXA) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Hier is een video van 7 seconden:
https://youtu.be/uTHbOTJBCG8 (https://youtu.be/uTHbOTJBCG8)
Herbouwd is het draaistel duidelijk minder breed dan de puntgelagerde uitvoering.
(https://live.staticflickr.com/65535/52465473470_0b694c7870_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nWcgoN)
Plate-framed tram bogie 1:43½ (https://flic.kr/p/2nWcgoN) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
-
Het Eiland Waan, inmiddels versie 2, bestaat al 26 jaar. Geen wonder dat onderhoud van het rollend materieel een factor van belang is. Onderhoud, of upgrading, in dit geval.
Open aanhangrijtuig 49 is oorspronkelijk een witmetaal-bouwkit van Wrightlines, van een open rijtuig op basis van een Eerste Wereldoorlog-goederenwagen. Voorzover ik me kan herinneren is het de eerste bijwagen van het Eiland Waan. De oorspronkelijke witmetalen WOI-draaistellen waren niet behoorlijk aan het rijden te krijgen, en die heb ik indertijd vervangen door zelfgebouwde trucks naar het voorbeeld van de Milnes plate-framed oerdraaistellen van de Manx Electric Railway, die op hun beurt weer ontleend waren aan de vroegste stoomtram-rijtuigdraaistellen.
(https://live.staticflickr.com/65535/52464512772_a0f41454ee_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nW7kP3)
Plate-framed tram bogie 1:43½ (https://flic.kr/p/2nW7kP3) by W.P. Cubbon (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
De wielstellen zijn Slaters schijfwielen voor 21mm spoorwijdte (http://"https://slatersplastikard.com/linePage.php?suffix=JPG&code=7N127M3"), die gelukkig makkelijk naar 22,5mm konden worden verschoven.
De wielstellen hadden puntlagers, en indertijd heb ik de aseinden dus netjes laten lopen in de bijgeleverde konische lagerschaaltjes. Daarvoor moest het draaistel wel breder worden dan ik eigenlijk wilde. Door de opzettelijk flexibele, zeg maar slappe, constructie van de trucks vielen de wielen er regelmatig uit. Nou is het mooi geweest.
De wielstellen lopen nu in zelf gefabriceerde lagerbusjes, elk bestaande uit een stukje buis met een flensje gemaakt uit een stukje buis met een grotere diameter.
(https://live.staticflickr.com/65535/52465293009_69acbfaa60_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nWbkKp)
Plate-framed tram bogie 1:43½ (https://flic.kr/p/2nWbkKp) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Die lagerbusjes steken door het oorspronkelijke asgat in de draaistelwang dat omlaag iets is uitgevijld. Daardoor kunnen de lagers op en neer bewegen; een soort scheenplaatconstructie dus. Een fosforbronsdraad bovenop de lagerbusjes duwt ze omlaag, waardoor de assen worden afgeveerd. De veerdraad is te zien aan de binnenkant van het draaistelframe.
(https://live.staticflickr.com/65535/52465007776_cb082d581d_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nW9SXA)
Plate-framed tram bogie 1:43½ (https://flic.kr/p/2nW9SXA) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Hier is een video van 7 seconden:
https://www.youtube.com/v/uTHbOTJBCG8
Herbouwd is het draaistel duidelijk minder breed dan de puntgelagerde uitvoering.
(https://live.staticflickr.com/65535/52465473470_0b694c7870_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nWcgoN)
Plate-framed tram bogie 1:43½ (https://flic.kr/p/2nWcgoN) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
-
Op het Eiland Waan is het nooit echt koud. Daarom kon er in november gerust een NVBS-excursie worden gehouden met de open rijtuigen. De excursietram was bijzonder van samenstelling: alle drie de open aanhangwagens van het bedrijf, getrokken door goederenloc 23. De recent gereviseerde B49 rijdt achterop, met de trucks nog in de grondverf.
(https://live.staticflickr.com/65535/52477496903_07e6493d86_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nXfTxn)
Open trailer excursion on Isle of Waan (https://flic.kr/p/2nXfTxn) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
(https://live.staticflickr.com/65535/52476952231_bc354b2397_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nXd6Ct)
Open trailer excursion on Isle of Waan (https://flic.kr/p/2nXd6Ct) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
-
Dubbelgelede "Flexity Outlook" A205 van het Eiland Waan heeft een grote revisie ondergaan.
De aandrijving in de ene kopbak is vervangen; het loopdraaistel in de andere is verbeterd; en de pantograaf is verplaatst. Uitgesteld tot een volgende revisie is het aanbrengen van front- en sluitverlichting.
Bij de motorisering van deze Dicky Toys-speelgoedtram (€15) koos ik in 2009 een makkelijke, maar rare oplossing. De aandrijving van een Fleischmann Magic Train-diesellocje, op spoorwijdte 22,5mm gebracht, werd ingebouwd. Dat leverde dus een moderne tram op met een draaistel met koppelstangen. Niet erg voorbeeldgetrouw, maar het zat allemaal, zwartgeverfd, achter de schortplaten, dus niemand die het zag. Of er iets van zei. Rijden deed het wel.
(https://live.staticflickr.com/65535/52535625752_3ba91928bc_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o3oPdU)
Waan Flexity A205 overhaul (https://flic.kr/p/2o3oPdU) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Inmiddels durf ik het wel aan om zelf een aandrijving in elkaar te knutselen van losse onderdelen. Met de motor, wormwiel en passend tandwiel uit een Lemaco-wisselaandrijving, plus een handvol plastic Lima-tandwielen moest het lukken. Een simpel ontwerpje met een radstand die correspondeert met de asdeksels en wielkasten in de bodem van de tram stond gauw op papier, jawel, met een Rotring-pen getekend.
(https://live.staticflickr.com/65535/52536093276_947416217b_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o3rdcE)
Waan Flexity A205 overhaul (https://flic.kr/p/2o3rdcE) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Het resultaat: een aandrijving gezaagd uit fosforbronsplaat, dankzij de Lima-tandwielen aangedreven op beide assen. Voldoende krachtig voor een licht kunststofmodel. Voorafgaand aan de inbouw even een staatsieportret, samen met de "bevrijde" aandrijving die 13 jaar goede diensten bewees. Die is alweer onderdeel van een volgend project, waarover later meer.
(https://live.staticflickr.com/65535/52536093186_94075b9fb1_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o3rdb7)
Waan Flexity A205 overhaul (https://flic.kr/p/2o3rdb7) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Een ander verbeterpunt was het avontuurlijke gedrag van de kopbak met het loopdraaistel. Onder de korte bakken zijn de assen in principe star bevestigd. Zo is het tenminste bij veel moderne gelede trams van het grote voorbeeld, zoals Flexity Outlook en Combino. "Zo'n ding is gewoon een sleep twee-assertjes," zei een Amsterdamse trambekende omstreeks 2000 tegen mij.
Om de tram enige flexibiliteit te geven bij het in- en uitrijden van bogen hebben de starre assen toch enige mogelijkheid tot zijwaartse rotatie. In het echt, dus ook in model.
Onder mijn model was de bewegingsvrijheid van het (dus niet voorbeeldgetrouwe) loopdraaistel wel èrg royaal, en bovendien werkte de terugstelveer niet goed, waardoor het draaistel op recht spoor niet terugkwam in de lengteas.
Anders gezegd: de tram reed soms rechtuit terwijl de kop nog scheef stond.
(https://live.staticflickr.com/65535/52536383924_998785479b_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o3sGAQ)
Waan Flexity A205 overhaul (https://flic.kr/p/2o3sGAQ) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Dat heb ik eenvoudig opgelost door het loopdraaistel vast te zetten. Nu deed zich een probleem voelen dat eerder niet zo nijpend was: de draaipunten van de geledingen stonden alleen bewegingen toe in het horizontale vlak. Op een vlak spoor rijdt de tram dan uitstekend, maar o wee als de ene spoorstaaf ergens iets hoger of lager ligt. Dan worden de linker- of rechterwielen opgetild en dreigt ontsporing.
Dit was redelijk makkelijk op te lossen. Het draaipunt van de geleding bestaat uit (1) een boven- en een onderschijf die beide vastzitten aan de kopbak, rechts, met daartussen opgesloten (2) twee schijven die vastzitten aan de zwevende middenbak, links.
(https://live.staticflickr.com/65535/52536568735_292961f1d5_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o3tDxe)
Waan Flexity A205 overhaul (https://flic.kr/p/2o3tDxe) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Kan één van die opgesloten schijven niet weg? Jawel, de bovenste. De middenbak is met de onderste opgesloten schijf - verlengstuk van de bodem - opgelegd op het draaipunt van de kopbak; de bovenste opgesloten schijf dient alleen om de vloer van het interieur op z'n plek te houden. Die kan dus weg!
Zo gezaagd, zo gedaan. Bij beide geledingen. Iedere kopbak kan nu niet alleen naar links en rechts zwenken, maar ook enkele millimeters stampen en slingeren rondom het draaipunt (waar zouden we zijn zonder scheepsterminologie). Voldoende om het spoor te volgen als dat niet perfect ligt, of bij het inrijden van verkanting.
(https://live.staticflickr.com/65535/52536093386_77b64796bb_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o3rdey)
Waan Flexity A205 overhaul (https://flic.kr/p/2o3rdey) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
(https://live.staticflickr.com/65535/52536568650_e7baaf0555_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o3tDvL)
Waan Flexity A205 overhaul (https://flic.kr/p/2o3tDvL) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Tenslotte nog de positie van de pantograaf. Alleen bij deze tram ontsnapte die in krappe bogen onder de draad vandaan; het ligt niet voor de hand om dan de bovenleiding te verhangen. Door de eenbeenpanto een halve slag te draaien, zit het sleepstuk nu een halve cm dichter bij het draaipunt van de geleding. Net voldoende om 'm eronder te houden.
Uitgebreide tests na deze revisie volgen pas wanneer de baan weer op z'n poten staat.
(https://live.staticflickr.com/65535/52536093651_5346551cc4_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o3rdj8)
Waan Flexity A205 overhaul (https://flic.kr/p/2o3rdj8) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
-
Dat een bovenleidingspaal een beetje scheef staat, komt bij de beste trambedrijven voor. Maar deze op het Eiland Waan maakt het nu wel erg bont.
(https://live.staticflickr.com/65535/52586488717_b5f730092b_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o7Tv1z)
Pole position - 1 (https://flic.kr/p/2o7Tv1z) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Met de geringe vervoersvraag tijdens de kerstvakantie kon de tramdienst even worden stilgelegd. Een nieuwe, ditmaal stalen, mast werd geplaatst in een 3cm dik blok onder de oppervlakte.
Vervolgens kwam de bovenleidingsmonteur in actie om de spandraden weer te bevestigen.
(https://live.staticflickr.com/65535/52587225294_419e5d86e6_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o7XgYb)
Pole position - 2 (https://flic.kr/p/2o7XgYb) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
En in de loop van de dag werd de tramdienst hervat.
(https://live.staticflickr.com/65535/52587401195_3a98ab3d89_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o7YbfX)
Pole position - 3 (https://flic.kr/p/2o7YbfX) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
-
Er werd goed op de bovenleidingsmonteur gelet!
Maar gelukkig doet alles het weer.
Albert
-
Het bouwplezier blijft van deze baan afstralen.
Ooit één van mijn inspiratiebronnen om iets met trams te gaan doen. (y)
-
Heel mooi Rob. Je staat op pole position! (y)
-
Altijd een bron van inspiratie.
Wolter
-
Ik heb ook een vraag, Rob.
Je schrijft op een paar plekken, dit forum en je blog, dat je je aan de NEM-norm houdt voor de spoorwijdte van 22,5 mm. Dat is de maat die hoort bij ‘Nul-meterspoor’ en de echte spoorwijdten die daar dicht bij liggen.
Ik zag dat bekende Duitse bouwers voor Nul-meterspoor een spoorwijdte van 22,2 mm hanteren, net als sommige commerciële aanbieders.
Weet je wat de achtergronden hiervan zijn en wat is tegenwoordig gangbaar?
Reden waarom ik dit vraag is een schaalsprong naar spoor 0-smalspoor, waarbij ik (Frans) meterspoor wil nabootsen. Bij voorbaat dank voor je reactie.
Vriendelijke groet,
Wolter
-
Sorry dat ik me er even tegenaan bemoei, deze zoektocht heb ik ook al eens gemaakt.....
22,5 mm komt van S-gauge (1:64). Vaak werd/wordt deze rails en aandrijvingen gebruikt voor avonturen in 0m.
22,2 is Duits finescale: 1000 : 45 = 22,2222.
Wat wil je? 1000 mm meterspoor of 1067 mm kaapspoor? En doe je dan 1:45 of, aangezien het Frans is (en er veel Frans spul in deze schaal te koop is), 1:43,5? Dan wordt het weer anders....
Albert
-
Dank je, Albert.
Rob, geef het s.v.p. even aan als je vindt dat deze persoonlijke vraag en antwoord niet thuishoren in je eigen draadje. Dan laat ik deze bijdragen overboeken naar mijn eigen draadje (Frans loodsje etc.).
Groet,
Wolter
-
Hallo Wolter, en Albert,
Prima om hier over de spoorwijdte te discussiëren, hoor.
Toen ik in 1996 met de eerste versie van Eiland Waan begon, koos ik de 1:64-normen voor het meterspoor in schaal 1:45. Dat is inderdaad 22,5mm.
Indertijd - het internet stond nog in de kinderschoenen - was het normblad van de MOROP (https://morop.eu/downloads/nem/de/nem010_d.pdf) de enige beschrijving van de spoornormen die ik kon vinden. Je ziet hier dat de spoorwijdte voor S en voor 0m dezelfde is. Over 22,2mm werd in 1996 nog nauwelijks gesproken; ik ben het in ieder geval pas later tegengekomen.
Tot op de huidige dag rijdt materieel van allerlei pluimage probleemloos door mijn zelfgebouwde 0m-wissels. Het verschil tussen 22,2mm en 22,5mm is in mijn praktijk zonder betekenis gebleken. Maar dat kan bij andere 0m-ers natuurlijk anders zijn.
Uit vroeger tijden: een Bemo 0m-goederenwagen rijdt achter de Dwerg door het overloopspoor op Eiland Waan, versie 1.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2022/P1000101-63ac6e9156286.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2022/P1000101-63ac6e9156286.jpg)
-
Hallo Rob,
Dank voor je heldere antwoord. Uit ervaring weet ik dat met zelfbouwwissels enige tolerantie is in te bouwen. Het zou jammer zijn om bij voorbaat enige uitwisselbaarheid van materieel onmogelijk te maken.
Met vriendelijke groet,
Wolter
-
Op naar het volgende project! Bij de renovatie van de gelede tram A205 werd een nieuwe aandrijving ingebouwd en kwam het tot dan gebruikte chassis van een Fleischmann-Magic Train dieseltje vrij. Links op de foto.
Een nog nieuw locje van hetzelfde type is ook omgespoord naar 22,5mm, en toen waren er twee.
(https://live.staticflickr.com/65535/52607226929_c3a13f71b5_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o9HMKX)
0m-krokodil (https://flic.kr/p/2o9HMKX) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Nu is er weinig emplooi voor twee kleine pantograafloze locjes bij het trambedrijf van het Eiland Waan. Maar er was wel behoefte aan een sterke locomotief voor diensttrams en goederenvervoer. De eloc 23, die zulke taken tot nu heeft verricht, begint langzaamaan tot het museummaterieel te horen, al kan hij nog prima meekomen.
Ergo: de twee locjes worden samengebouwd tot een vierassige elektrische locomotief. Met koppelstangenaandrijving, dat ziet er wel leuk uit. Bovendien zijn dan alle vier de assen aangedreven; ieder locje heeft maar een aangedreven as, en de tweede wordt meegenomen door de koppelstangen.
Zo'n loc wordt natuurlijk te star, dus de onderstellen moeten kunnen zwenken. Twee mogelijkheden: een lange locomotiefkast, met de twee aandrijvingen als draaistellen eronder; of een kort machinistenhuis met twee beweegbare 'neuzen' waar de aandrijvingen vast onder zitten. Dat laatste is het dus geworden, in overeenstemming met de definitie van een krokodil (https://de.wikipedia.org/wiki/Krokodil_(Lokomotive)).
(https://live.staticflickr.com/65535/52607394985_47dd5b7514_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o9JDHt)
0m-krokodil (https://flic.kr/p/2o9JDHt) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Oftewel een dubbelgelede locomotief.
Een eerste "Stellprobe", met alle onderdelen nog los van elkaar, laat zien waar we naartoe werken.
(https://live.staticflickr.com/65535/52606470002_bc873168ba_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o9DUKu)
0m-krokodil (https://flic.kr/p/2o9DUKu) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Maar zo is de loc te lang. De instrumentenpanelen, normaal in de cabine, zitten nu buiten de front-wanden. Dat kan zo dus niet.
Dit is het volgende designstadium:
(https://live.staticflickr.com/65535/52607226664_8dddd4ece2_z.jpg) (https://flic.kr/p/2o9HMFo)
0m-krokodil (https://flic.kr/p/2o9HMFo) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Zo passen de afmetingen beter bij het Waanse trambedrijf.
In de volgende bijdrage o.a.: hoe is het machinistenhuis bevestigd, welke kleur moet hij eigenlijk krijgen, en waarom heeft hij (zij?) het nummer 53.
-
Mooi projectje Rob. En het nummer is wel duidelijk, hij/zij lijkt sterk op de voorlopers, de 51 en 52, uit Schragenhave, zeker in deze kleur. Al was bij hun de neus niet bewegelijk.
Maar goed, met een rood/wit/blauwe baan over de neus heeft ie ook wel wat weg van Herbie, uit dezelfde tijd ;)
Groet,
Michel
-
Deed mij denken aan een "Double Fairlie", maar dan de diesel variant. ;D (y)
-
Om te smullen! (y)
Albert
-
Yes! Blijven volgen! (y)
-
ik kende dit draadje helemaal niet, maar ga het zeker volgen.
interessant allemaal, ik wil in deze schaal (naast mijn baan in 0) ook wat gaan doen.
rails in 0m is ook te verkrijgen bij Schnellenkamp, iemand ervaring mee?
https://spur-0-kaufhaus.de/epages/f9725276-ffe7-4b2e-aab8-fd80f674b4d6.sf/de_DE/?ObjectPath=/Shops/f9725276-ffe7-4b2e-aab8-fd80f674b4d6/Categories/Shop/%22Schnelli%C2%B4s%20Meter%22/GleiseGleisbauOberleitungKupplung (https://spur-0-kaufhaus.de/epages/f9725276-ffe7-4b2e-aab8-fd80f674b4d6.sf/de_DE/?ObjectPath=/Shops/f9725276-ffe7-4b2e-aab8-fd80f674b4d6/Categories/Shop/%22Schnelli%C2%B4s%20Meter%22/GleiseGleisbauOberleitungKupplung)
wat is de beste methode om locjes (bv Magic train) om te bouwen naar 0m ?
-
Hoe bouw ik 0e-materieel om naar 0m, vroeg je, @Hans1963. Het korte antwoord is: nou, gewoon. Het lange antwoord:
Ik zal later nog wat foto's maken van de Magic-Train-dieseltjes. Heb ik nog niet gedaan. Eerst dan maar wat andere conversies van 0e naar 0m. Ik zeg liever 016,5 en 022,5 (en 032 voor normaalspoor) maar dat is natuurlijk niet volgens de MOROP/NEM-afspraken.
Het belangrijkste gereedschap dat ik gebruik is een wiel-afperser. Gekocht bij Fohrmann (https://www.fohrmann.com/de/abzieher-fuer-raeder-spur-h0-bis-35-mm-oe.html). Ze adviseren gelijk alternatieve spindels te bestellen, en reservehaken. Doen! Ik heb al één keer zo'n haak laten breken, want de kracht die je met dit apparaat kan uitoefenen is groot.
De wielen weer terugpersen op een (langere) as doe ik in de vertikale boorstandaard: wiel op het werkpaneel, as in de boorkop. Alleen maar inspannen, niet de kolomboormachine aanzetten! Door het omlaag bewegen van de hefboom maakt de as een zuiver vertikale beweging, het asgat in. In de bankschroef gaat het ook, maar dan bestaat het risico van niet zuiver haakse resultaten. En als het wiel niet haaks op de as staat, oei, dan wobbelt het een beetje en kan je voertuig ontsporen. Zorg vooral dat de kopse uiteinden van je as een beetje zijn afgeschuind, en geen zaag- of breekrandje meer hebben, want daarmee schaaf je materiaal weg uit de binnenkant van het asgat. Wobbel, wobbel.
Het belangrijkste materiaal dat je nodig hebt, is rondstaal (dik massief staaldraad) van 2mm ⌀, de meest voorkomende h0-asdikte. Ga je uit van een Lima-wielstel, dan heb je 2,5mm ⌀ nodig. Enzovoorts. Dit materiaal gebruik je om nieuwe, langere assen te maken.
Alternatief materiaal om wielstellen van wagons op 22,5mm spoorwijdte te brengen is messingbuis met een binnendiameter gelijk aan de asdiameter.
Buismateriaal met een binnendiameter gelijk aan, of iets groter, dan de asdiameter heb je ook nodig om afstandsbusjes te maken van 3mm lang, die in voorkomende gevallen voorkomen dat de langere as heen en weer zwabbert in de aslagering die bedoeld is voor 16,5mm-wielstellen.
Eerste tip: probeer het om te beginnen eens met een simpele goederenwagen.
Bij tractievoertuigen is de strategie: eerst goed bekijken, dan uit elkaar halen. Wielstellen eruit en op 22,5mm-maat brengen. Voertuig in omgekeerde volgorde weer in elkaar zetten. De praktische tactiek verschilt van voertuig tot voertuig. Een paar voorbeelden:
Onderstel van een Bachmann 0n30 (=016,5)-tram met verlengde assen voor 22,5mm-spoor. De assen blijven zijdelings op hun plaats door de tandwielen, afgedekt door de bodemplaat waarin je de tandwielkasten ziet zitten. Afstandbusjes waren hier dus niet nodig.
(https://live.staticflickr.com/65535/49760159136_dfea3af6fe_z.jpg) (https://flic.kr/p/2iP8PGd)
Baanschuiver voor Bachmann streetcar (https://flic.kr/p/2iP8PGd) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Zo'n zelfde Bachmann-onderstel van boven gezien. De stroomafname-slepers waren uiteraard berekend op 16,5mm-wielstellen, maar kunnen met enig buigwerk gehandhaafd blijven. Dat lukt niet bij iedere conversie.
(https://live.staticflickr.com/3673/12831926924_c756c8bd8d_z.jpg) (https://flic.kr/p/kxUYPo)
P1080008 (https://flic.kr/p/kxUYPo) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Halfnul-draaistellen verbreed voor 022,5. De as in het midden doorgezaagd, een buisje van exact 20mm gemaakt (dat is de "back-to-back"-maat ofwel speermaat voor 0m), en daar de assen ingestoken. Het draaistelframe overlangs doorgezaagd en 6mm breder weer in elkaar gezet.
(https://live.staticflickr.com/2904/14050635722_2769fd499c_z.jpg) (https://flic.kr/p/npBbu3)
O22,5 widened bogies (https://flic.kr/p/npBbu3) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Een vergaande benadering is: de 0e-wielstellen, scheenplaten en remblokken eraf zagen en weggooien, en vervolgens draaistellen bouwen voor 022,5-spoor.
(https://live.staticflickr.com/65535/52377143269_5b8dc790b1_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nNoxUi)
Bakwagen 1:45 meterspoor (https://flic.kr/p/2nNoxUi) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Weg met al die iele 0e-zaken:
(https://live.staticflickr.com/65535/52377143139_0a0be5f0fa_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nNoxS4)
Bakwagen 1:45 meterspoor (https://flic.kr/p/2nNoxS4) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
En zelfgebouwde draaistellen op 22,5mm-wielstellen eronder:
(https://live.staticflickr.com/65535/52380247947_da21c82754_z.jpg) (https://flic.kr/p/2nNEsPe)
Bakwagen 208 (1:45) (https://flic.kr/p/2nNEsPe) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Omgespoord!
De aanleiding van dit verhaal was de vraag
Wat is de beste methode om locjes (bv Magic train) om te bouwen naar 0m ?
Daar kom ik nog op terug. Het zijn krengen, die Magic Trains.
-
bedankt voor je uitgebreide antwoord Rob.
tav de tractie eenheden, heb je voorkeur voor de Bachmann aandrijvingen?
een afgeschreven H0 lokje moet ook lukken toch. (als je de scheenplaten niet nodig hebt)
hoor graag nog de ervaringen met Magic Train. :)
-
Dank, Rob, voor de uitgebreide beantwoording van de vraag van Hans.
Daar help je mij, als beginnend Nul-meterspoorder ook mee.
Groet,
Wolter
-
Ook voor mij wel leerzaam. (y)
Albert
-
Ja, @tothebeach, het nummer H53, is inderdaad gekozen als logisch vervolg op de HTM-eloks H51 en H52, en de associatie met de metersporige NZH H1051 en H1052.
Welke kleur gaat hij krijgen? Gelukkig heeft niemand nog gesuggereerd 'paars', voor deze krokodil ;D
Hoe blijft het machinistenhuis op z'n plek? De lok bestaat uit niet meer dan twee aangedreven neuzen met een verbindingsstukje ertussen. De draaipunten van het verbindingsstukje vallen niet samen met de draaipunten van de neuzen onder het machinistenhuis. Dat zou wel kunnen, maar dan moeten de openingen rondom de neuzen te breed worden. Lelijk.
Het machinistenhuis staat los op de voetplaat. In de lengterichting wordt het op z'n plaats gehouden door de kopwanden, die aanstoten tegen het omhoog stekende instrumentenpaneel achter de raamstijl. In zijwaartse richting wordt het op z'n plaats gehouden door de omkasting van het instrumentenpaneel, bestaande uit polystyreenstrippen die tegen de kopwand zijn gelijmd.
(https://live.staticflickr.com/65535/52618436808_a22b8a3424_z.jpg) (https://flic.kr/p/2oaHf4J)
0m-krokodil op Magic-Train-basis (https://flic.kr/p/2oaHf4J) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Het is nogal vol in het machinistenhuis. Het verbindingsplaatje van dubbelzijdig pertinax is nauwelijks nog te zien. De twee draaipunten liggen ongeveer onder het zitvlak van de machinisten.
Veel plaats wordt ingenomen door de tweepolige dubbel-om-schakelaar, voor de keuze tussen tweerailbedrijf of tramschakeling (wielen aan massa, en bovenleiding). De decoder is daar tegenaan geplakt.
De bedrading voor de frontseinen (blauw, wit, geel) moet wat extra lengte hebben om te kunnen meebewegen in de bogen.
Beglazing ontbreekt nog. Eerst de loc maar eens naar de spuiterij voor een kleurtje. Je ziet dat Fleischmann mooie sponninkjes heeft gemaakt waar straks zó een transparantje in kan schuiven.
Verder zie je links nog een spiraalveer. Die is hiervoor:
(https://live.staticflickr.com/65535/52618385400_5c785af139_z.jpg) (https://flic.kr/p/2oaGYMo)
0m-krokodil op Magic-Train-basis (https://flic.kr/p/2oaGYMo) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
De veer trekt het dak strak op de cabine, en daarmee de cabine op de voetplaat. Het blijft allemaal op z'n plaats zo, ook als de lok door de bogen rijdt:
(https://live.staticflickr.com/65535/52618390070_3ee71dc977_z.jpg) (https://flic.kr/p/2oaH1aU)
In de boog (2) (https://flic.kr/p/2oaH1aU) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
(https://live.staticflickr.com/65535/52618441783_e56f4a736a_z.jpg) (https://flic.kr/p/2oaHgxv)
In de boog (1) (https://flic.kr/p/2oaHgxv) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Zwitserse spoorpantografen zijn nogal klein en smal uitgevallen, zelfs in 1:45. Met z'n tijdelijke Zwitserse pantootje lijkt het lokje nog heel wat, maar dat duurt niet lang meer.
(https://live.staticflickr.com/65535/52618385480_5a1a482220_z.jpg) (https://flic.kr/p/2oaGYNL)
0m-krokodil op Magic-Train-basis (https://flic.kr/p/2oaGYNL) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Als lok van een trambedrijf moet onze H53 natuurlijk een trambeugel krijgen. En dan niet te ouderwets, want het ontwerp van de samenstellende lokdelen dateert uit 1957. De Waanse werkplaats heeft een Stemmann-beugel uit hetzelfde tijdperk gefabriceerd, die inmiddels is gemonteerd.
Het is wel even wennen aan de andere verhoudingen, maar nu is het echt een tramloc.
(https://live.staticflickr.com/65535/52617438437_c7d1be8308_z.jpg) (https://flic.kr/p/2oaC8hr)
0m-krokodil op Magic-Train-basis (https://flic.kr/p/2oaC8hr) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Is die beugel niet veel te groot? Nee, hij is precies 1:45. Het oorspronkelijke diesellocomotiefje is vrij laag. Maar eveneens 1:45.
-
Geweldig Rob. En smalspoortramkrokodil.
En op een beetje smalspoortram hoort een kingsize beugel.
Zie de WMF 1 tramloc van Rob in Waelstede. Geweldig lokje.
En de NZH had ook van die mooie gigantische beugels voor in Amsterdam.
Maar de 53 wordt dus paars? :-X
-
Dit is een overtuigende tramloc geworden, Rob.
Wolter
-
Dank, Wolter, Martijn.
Nou, paars... hij is nog lichtgrijs nu, maar virtueel heb ik 'm even bont en blauw getoverd. De H53 is na indienststelling meteen aan het werk gezet voor de wekelijkse drankleverantie aan de Terminus Tavern.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/P1020511-purpled-63bdd2e66586f.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2023/P1020511-purpled-63bdd2e66586f.jpg)
Zogezegd een diep-in-het-glaasje-gekeek-"fake" ;)
-
Heb je de pantograaf cq trambeugel zelf gemaakt of kun je dat ergens kopen?
Albert
-
Rob, erg leuk dit, veel te laat ontdekt! Je Krook mag er zijn. Super, en inderdaad, wat anderen al zeiden, inspirerend!
Groet
Huup
-
Heb je de pantograaf cq trambeugel zelf gemaakt of kun je dat ergens kopen?
Albert
Zelf gemaakt.
-
Die Waanse werkplaats heeft toch ook wel een flinke ontwikkeling doorgemaakt in de laatste decennia. En zelfbouw is ook een stuk leuker dan kant en klaar uit de winkel.
Wolter
-
Rob, kun je wat detailfotoos maken van de pantograaf? Ik denk allerlei in elkaar gestoken buisjes, staakjes en scharnieren te zien, en wil dat graag bestuderen 😉
-
@Huup, je vroeg om detailfoto's van de (bouw van de) Stemmann-pantograaf. Hier is een poging. Voor de volledigheid vertel ik er nog wat omheen.
Dit type beugel was vanaf de jaren 1950 wijdverbreid in Westduitsland; een sterk gelijkend type, maar zonder het 'parallelogrammetje' in het zwikstuk, sierde trams in het Oostblok. Na 1960 kregen deze beugels een opvolger, nagenoeg hetzelfde maar met een vast, dubbel sleepstuk in plaats van het kenmerkende zwabberende bovenstukje. In Nederland zat hij o.a. op de PCC's van de HTM (zoek op de HOVM-site naar de 1101 en de 1210).
Eerst maar de soldeermallen en de geëtste scharnierplaatjes. Het staafmateriaal is 1mm⌀ rond; doorgaans gebruik je messing, maar ik had toevallig de beschikking over een heleboel gehard metalen staaf, afkomstig uit een afgedankte opvouwbare paraplu. Het ijzerachtige materiaal is recht, laat zich op maat snijden met de slijpschijf en is goed te solderen met behulp van 15%-fosforzuur-soldeerwater.
Aan de uiteinden van de "schaardelen" - een pantograaf heeft een bovenschaar en een onderschaar - soldeer ik een plaatje met een gat van 1mm⌀ erin, met zilversoldeer. Alleen de onderste vier hebben een gat van 2mm⌀, maar dat komt straks wel.
Het solderen met behulp van een mal zorgt ervoor dat de vier bovenste staven even lang zijn, en de kortere vier onderste ook.
Een tweede mal is behulpzaam bij het in elkaar solderen van de scharen. Er moet ook nog een diagonaal tussen.
(https://live.staticflickr.com/65535/52621636609_30fbd439fc_z.jpg) (https://flic.kr/p/2oaZDfH)
Stemmann-panto 1:45 (https://flic.kr/p/2oaZDfH) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Je ziet op de foto ook het etsplaatje met de genoemde scharnierplaatjes; ook het frame komt daarvandaan. Ik heb het getekend en er ooit twee laten etsen bij Jürgen Moog, maar ik geloof dat hij dat niet meer doet.
In deze totaalfoto zie je hoe de scharnierpunten in elkaar zitten. De twee plaatjes liggen op elkaar, een messing kopspijkertje erdoorheen, kort stukje buis daarover schuiven, draaipunt oliën (zodat het soldeer er niet in wil) en dan het buisje voorzichtig vastsolderen aan de spijker. Snel, met lagesmeltpuntsoldeer (220°), zodat de scharnierplaatjes niet te heet worden. Is het gewricht nog beweeglijk? Mooi zo, dan de rest van de spijker afknippen (pas op je ogen).
Verder zie je de assen in het frame, 2mm⌀, waar de vier staven van de onderschaar aan vastzitten.
(https://live.staticflickr.com/65535/52621377186_a9df4b0be4_z.jpg) (https://flic.kr/p/2oaYj8U)
Stemmann-panto 1:45 (https://flic.kr/p/2oaYj8U) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
De "koolstofschoen" die langs de bovenleiding glijdt, is van 1,5mm dik koperdraad, de kern van een stuk installatiedraad. Roodkoper heeft, en houdt, een lage doorgangsweerstand aan de oppervlakte, dus is erg geschikt voor dit doel. Het slurpt wel veel hitte op bij het solderen.
Ook is te zien dat twee vertikale delen van het zwikbeugeltje doorlopen naar beneden, waar ze aangrijpingspunten vormen voor de veren die het beugeltje rechtop houden.
(https://live.staticflickr.com/65535/52621811715_952f262178_z.jpg) (https://flic.kr/p/2ob1xiM)
Stemmann-panto 1:45 (https://flic.kr/p/2ob1xiM) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Dit lijkt een scheve geschiedenis, maar dat komt doordat het oog wordt misleid door de diagonalen in de bovenschaar en de onscherpe rijdraadwirwar op de voorgrond.
Hier zijn de twee 2mm-assen duidelijk te zien. Er zitten binnen het frame busjes op gesoldeerd zodat de assen niet zijdelings kunnen verschuiven. Ook zie je nog twee veerarmen op de assen zitten, waar een trekveer tussen kan als je een grotere aandrukkracht wilt. Hoef ik niet, de veertjes van de zwikbeugel zijn al voldoende voor een goed contact.
(https://live.staticflickr.com/65535/52620864142_28318355d1_z.jpg) (https://flic.kr/p/2oaVFCj)
Stemmann-panto 1:45 (https://flic.kr/p/2oaVFCj) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Het parallelogrammetje in het midden van de zwikbeugel is niet functioneel, wel beeldbepalend.
Het zou te ver voeren om het werkend te krijgen: in het echt heeft ieder hoekpunt van dat parallelogram een scharnier. Het korte onder- en bovenstuk zitten horizontaal vast, en zorgen ervoor dat het bovenvlak van het sleepstuk, dat om zijn lengteas kan draaien, horizontaal blijft, ook wanneer het zwikbeugeltje in de rijrichting naar achter wordt getrokken door de wrijving tegen de rijdraad. Bent u daar nog?
(https://live.staticflickr.com/65535/52621855923_dd01790fa0_z.jpg) (https://flic.kr/p/2ob1LrZ)
Stemmann-panto 1:45 (https://flic.kr/p/2ob1LrZ) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Om te zorgen dat de beugel symmetrisch omhoog en omlaag gaat, en niet voor- of achterover klapt, heeft-ie een compensatiestang ("rechtgeleiding"), die je hier ziet uitsteken achter het frame.
Op de twee dikke assen zitten korte moment-armpjes. Eentje wijst haaks naar boven, t.o.v. de schaarstaaf, en de ander naar beneden, niet haaks maar 45° (of 135°, daar wil ik vanaf wezen). Omdat ze in tegengestelde richting wijzen, bewegen ze ook tegengesteld als de beugel omhoog gaat. De compensatiestang houdt de afstand tussen de uiteinden van de moment-armen constant, waardoor beide delen tegelijk omhoog of omlaag gaan. Mooi hè!
(Het boutje dat je ziet is M2, om een idee van de afmetingen te krijgen.)
(https://live.staticflickr.com/65535/52621636304_e238007beb_z.jpg) (https://flic.kr/p/2oaZDas)
Stemmann-panto 1:45 (https://flic.kr/p/2oaZDas) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Essentieel is wel even dat de lengte van de compensatiestang precies goed is. Daar is een trucje voor: het zijn twee helften. Ik prik de beugel, liggend op z'n zij, netjes symmetrisch, vast op een zacht plankje. Over de twee helften van de compensatiestang komt een stukje microbuis en dat soldeer ik vast. Bingo.
(https://live.staticflickr.com/65535/52621811460_5bcf2bf9cd_z.jpg) (https://flic.kr/p/2ob1xeo)
Stemmann-panto 1:45 (https://flic.kr/p/2ob1xeo) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Natuurlijk heb ik dit niet allemaal zelf bedacht; ik bouw voort op de ideeën van J.F.Smit, die in zijn De geschiedenis van de Blauwe Tram (Kluwer 1978, ISBN 90 201 1071 3, niet meer in druk) op p. 14 in een tekening zijn samengevat. Dat betreft weliswaar een ander type beugel, maar de principes zijn hetzelfde.
(https://live.staticflickr.com/65535/52621983730_c275170c1d_c.jpg) (https://flic.kr/p/2ob2qry)
Schaarstroomafnemer (https://flic.kr/p/2ob2qry) by J.F. Smit ©Kluwer 1978 (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
-
Me dunkt een zeer geslaagde "poging".
Wouw!
Inderdaad pas op voor de ogen bij het afknijpen van spijkerpunten, maar ook bij het 15%-ige fosforzuur.
Veiligheidsbril is bij dit werk geen overbodige luxe.
Het boek over de NZH is sowieso een aanrader.
Voor wie er nog een exemplaar wil bemachtigen op de zwarte markt: veel tekeningen van materieel, emplacementen, gebouwen, etc..
Ook een beschrijving van hoe een modeltram te bouwen. Anno 1978 natuurlijk...
Groet,
Ronald
Ik zie dat het boek via internet nog wel verkrijgbaar zou zijn.
-
Rob, bedankt voor de uitgebreide uitleg. Het is knap ingewikkeld het ding goed scharend en stabiel te krijgen, weet ik uit de ervaring van de bouw van een trambeugel in h0, lang geleden. Ik ben onder de indruk!
Mocht ik dat trammeke overigens bij de huidige zolderopruiming tegenkomen, plaats ik een foto in Heen, En en Weer: de tram (https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=82403.msg3221910437#msg3221910437).
-
Intussen gaat het dagelijks leven op het Eiland Waan gewoon verder. Eindelijk heeft Jane de gasten op het terras hun drankjes geserveerd. Ze hebben er erg lang op moeten wachten...
(https://live.staticflickr.com/65535/52630326202_22637502a5_z.jpg) (https://flic.kr/p/2obLbnh)
Eiland Waan (https://flic.kr/p/2obLbnh) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Na de laatste proefrit wordt de nieuwe eloc, "Krokodil" H53, onderworpen aan een inspectie. Daarna gaat hij naar de schilderswerkplaats.
(https://live.staticflickr.com/65535/52631282790_18325192d3_z.jpg) (https://flic.kr/p/2obR5Jb)
Eiland Waan (https://flic.kr/p/2obR5Jb) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
Nu de H53 wordt geschilderd, is "Dwerg" A1052 achter uit de remise gehaald om bij te springen. De korte goederentram, bestaande uit een enkele lege ketelwagen, is een makkie voor deze veteraan.
(https://live.staticflickr.com/65535/52631321048_50113ed0ff_z.jpg) (https://flic.kr/p/2obRh6N)
Eiland Waan (https://flic.kr/p/2obRh6N) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
-
(y)
-
In 2023 vierde de Manx Electric Railway z'n 130-jarig bestaan, onder andere met een tramoptocht op 29 juli. Lee Andrew Davies maakte er een videoverslag van. Vanaf het Eiland Waan bracht de elektrische tram met een eigen tramoptocht een eerbetoon aan de jarige MER.
Dit was de echte optocht. De trams komen voorbij in nummervolgorde, oftewel van oud naar "nieuw":
https://www.youtube.com/v/pBDHE3MS9g0
De Electrische Spoorweg-Maatschappij, zoals het trambedrijf van Waan officieel heet, haalde haar Manx-geïnspireerde materieel uit de kast. Ook hier verschenen de trams in nummervolgorde:
https://www.youtube.com/v/uGxH65wSHOQ
-
Mooie optocht. (y) Ik vind die ver uitstekende schuine trapjes doodeng. Maaien zo je benen er af lijkt het. Maar misschien zijn ze er op Manx aan gewend?
Albert
-
:)
Kleurrijk.
Het is me duidelijk waarom ESM geen trolleys heeft!
-
Een waarlijk eerbetoon, Rob!
Wolter
-
Dank voor de reacties!
Vaak denk je als modelspoorder: wat zal ik nu eens voor nieuws gaan bouwen. Ik in ieder geval wel. Maar soms moet je gewoon onderhoud plegen, net als bij het grootbedrijf.
Het open aanhangrijtuig 51 van de Manx Electric Railway, op Waan bekend als B51, is grotendeels gebouwd uit karton. De herkomst is een bouwplaat van Robert Hendry (Elro kits).
Ook de treeplanken werden daarom gefabriceerd uit dun karton. Nu zijn treeplanken en opstapjes notoir kwetsbare onderdelen van modellen. Bij commerciële grootseriemodellen (zeg Roco en dergelijke) worden die vaak uitgevoerd in flexibele kunststof. Dat kunnen we als zelfbouwer natuurlijk niet.
De treeplank van de B51 ziet er op de oude staatsiefoto nog redelijk uit:
(https://1.bp.blogspot.com/-k_EJW5gKTc8/XvtuqUzFxKI/AAAAAAAACNA/0YUs3NKSI8E6nbySusAAyEA9kfZLJzedgCLcBGAsYHQ/s1600/P1040742.JPG)
Maar sinds de indienststelling in 2011 heeft het rijtuig enige levenservaring opgedaan, wat vooral te zien is aan de treeplanken. Een recent screenshot van een Youtube-video laat dit zien. Zo kun je die bijwagen toch niet in dienst houden:
(https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgG8HkYsJacKmDpCcKOV5ZLFhMzQTQBoG6eizJHrzlO8pJcW8fkeO7icRlYvTrf6kN36A_oWHn9CJcwlqYHn6KAGT01oJCwNRcVCwj4Tt-ImBSuaZ0EVhpjXwDCfPFPPABJ14KeGMq3iad1g3dKiU8pQvWe0u-9I7MMHFr1x-I6OVW2syOgu4ifNkii/w640-h358/Waan-B51-treeplank.jpg)
Tijd voor cosmetische chirurgie. Het open rijtuig kreeg treeplanken uit 0,2mm fosforbronsplaat, met een strip van 1x1mm messing voor het randje langs de binnenkant. De kartonnen treeplank rustte al op messing steunen, dus die konden goed worden gebruikt.
De uitsparingen in de kartonnen treeplanken, bij de draaistellen, waren nodig vanwege de krappe bogen (r=35cm) op het oorspronkelijke Eiland Waan. Op Waan 2 is de minimumstraal 40cm - net genoeg om de uitslag van de draaistellen tussen de treeplanken te houden. Die uitsparingen komen dus niet terug.
Onder het midden van het rijtuig zijn beide treeplanken verbonden door een U-profieltje. Dat is precies de plaats waar je het model oppakt, met het risico dat je de treeplanken naar binnen knijpt. Dat kan nu niet meer.
De treeplanken zijn netjes geschilderd in versleten-hout-en-modderschoenenkleur.
Het rijtuig is snel weer in dienst gesteld met het oog op het toeristische naseizoen. Het rijdend personeel is zeer tevreden met de rustige gang van het rijtuig. Dat komt doordat het zwaartepunt van het lichte rijtuig dankzij de gewichtige treeplanken nu een stuk dieper ligt.
(https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhE9PPpwLiVXZuVfCP8GbJrb5MN6-FTmq3SvBXgCvi-E4EJ6JdUv6kMuOG3WfuVXsOmU35II9fQInkneEDvf6zxc0PBwGKFtI1RTP9sPTW12yr7kwAaQnyGDMNshPIHPPTYQNcA7UyPq95sMiVp9HPJAv7OErW75ojlxhtMIX-F3SmEwCBs0BskV2hO/w640-h480/Waan-B51-nieuwetreeplank.jpg)
-
Met die nieuwe treeplanken is het rijtuig een flink stuk opgeknapt. Echt mooi strak gedaan!
En waar ik benieuwd naar ben: lijmde je die nieuwe treeplank op de bestaande steunen, of soldeerde je deze? Dit met het oog op de kartonnen basis.
Wolter
-
Dankjewel, Wolter.
De steunen voor de treeplanken aan weerszijden van de bak vormen telkens één geheel. Het zijn messing strips die onder de vloer doorlopen. Daar zijn de strips aan het karton gelijmd, met een in houtlijm gedrenkt papiertje eroverheen. Dat gaat niet zomaar meer los.
De fosforbronzen treeplanken zijn op de uitstekende delen van de messing steunen gesoldeerd. Dat is zó gebeurd, en leverde geen schroeischade op. Hopelijk beantwoordt dit je vraag!
(https://live.staticflickr.com/65535/53125032299_a67fe8071c_z.jpg) (https://flic.kr/p/2oWtFfK)
Waan-B51-steun-treeplank (https://flic.kr/p/2oWtFfK) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
-
Je plaatje met uitleg maakt alles duidelijk. Dank je, Rob!
Wolter
-
Vierassig motorrijtuig A22 van de Waanse tramwegen werd gebouwd in 2008 en bezocht in 2012 voor het laatst de werkplaats. Inmiddels was er achterstallig onderhoud ontstaan dat nodig aangepakt moest worden. Het rijtuig is gebouwd naar het voorbeeld van Winter Saloon 22 van de Manx Electric Railway, een beeldbepalend tramtype dat op het Eiland Waan dan ook niet verstek mag laten gaan.
De polystyreen wiegbalk van het loopdraaistel van motorrijtuig 22 was gebroken. Het draaistel kreeg een nieuwe wiegbalk, nu van dubbelzijdig printplaat. Van de gelegenheid werd gebruik gemaakt om ook de stroomafnemers achter de wielen, die van dun fosforbronsdraad waren, te vervangen. De nieuwe zijn fosforbronsstrips die op de flenzen drukken en zo ook nog de assen afveren, die enige vertikale bewegingsvrijheid hebben.
Verder is de nog uit de analoge tijd stammende voorschakelweerstand voor de motor verwijderd. De decoder werd opnieuw ingeregeld.
Aan het uiterlijk van de tram is ook gesleuteld. De pantograaf, naar het voorbeeld van een Belgische buurttram-panto, is een tikje naar achter geplaatst, precies boven de binnenste as van het voorste draaistel. Dat ziet er beter uit, en maakt voor het volgen van de bovenleiding nauwelijks iets uit. De panto stond eerst boven het draaipunt van de truck (draaistel) - ook een gangbare praktijk - maar dat was op het uiterste puntje van het lichtkapdak. Dat zag er niet overtuigend uit. Ook rust de beugel nu op twee langsbalken, in plaats van precair te balanceren op de dakronding.
Tenslotte kreeg de motorwagen frontseinen. Het ILT van het Eiland Waan vond het na vijftien jaar wel eens tijd dat ook deze tram aan de voorschriften ging voldoen.
Onderstaand: voor en na het klein onderhoud
(https://live.staticflickr.com/65535/53140673751_bd4f4052b2_c.jpg) (https://flic.kr/p/2oXRQUX)
Motorrijtuig A22 Eiland Waan (https://flic.kr/p/2oXRQUX) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr
(https://live.staticflickr.com/65535/53141146898_2415828367_c.jpg) (https://flic.kr/p/2oXUgyE)
Motorrijtuig A22 Eiland Waan (https://flic.kr/p/2oXUgyE) by Rob Kievit (https://www.flickr.com/photos/robkievit/), on Flickr