BeneluxSpoor.net forum
Vraag en antwoord => (Her)beginners => Topic gestart door: John-Me op 11 februari 2017, 16:22:14
-
Hoi,
Al op meerdere plaatsen zitten kijken en lezen maar ik heb nog geen duidelijk antwoord kunnen vinden. Is het mogelijk om op een analoge baan met meerdere trafo's te werken. Ik heb gepoogd een plaatje te uploaden maar helaas, ik zal wel iets verkeerd doen, lukte dat niet. Daarom maar een tekstuele vertaling van mijn vraag. Het hoofddeel van mijn baan (N-spoor) zal bestaan uit twee grote ovalen. Aan de binnenste ovaal wil ik een zijspoor aanleggen voor het station. Via een wissel van de ovaal af en een stuk verder met een wissel weer terug naar de binnenste ovaal. Mijn idee was om één trafo aan te sluiten op de binnenste ovaal. Het zijspoor wil ik tussen de wissels met isolatielasjes afsluiten van de binnenste ovaal en bijbehorende trafo. Tussen de isolatielasjes wil ik een tweede trafo aansluiten. De tweede trafo staat dan op een lagere stand zodat bij het oprijden van het zijspoor de snelheid lager wordt en middels een schakelaar wil ik dan de spanning van het zijspoor halen (stoppen op station). Daarna met de schakelaar weer stroom op het zijspoor (lagere snelheid) en vervolgens zodra de isolatie voorbij is gaat de snelheid weer omhoog zoals die van de trafo van de ovaal staat ingesteld.
Mijn vraag is gaat dit zo werken of zie ik iets over het hoofd. Ik hoop dat mijn verhaal een beetje een duidelijk beeld van mijn vraag weergeeft.
Alvast bedankt voor jullie reacties
John
-
John,
Ja, wat jij wilt kan heel goed. Of het bevredigend is, kun alleen jij beoordelen. Op deze manier remt de trein met een schok af als hij het zijspoor op rijdt en stopt ook ineens abrupt. Ook het wegrijden en snelheid vermeerderen als hij het ovaal op rijdt gaat heel abrupt. Maar als jij dat niet erg vindt, gewoon doen. Er zijn wel mogelijkheden om het remmen en optrekken gelijkmatiger te laten plaatsvinden. Zie bijv: https://www.conrad.nl/nl/bouwpakket-199354.html?sc.ref=Homepage
Als je digitaal zou gaan rijden, zijn er ook veel fraaiere (lees: natuurlijker ogende oplossingen mogelijk.)
Ben
-
John, Amerikaanse analoogrijders gebruikten vroeger veel het zgn "dual cab control' systeem voor. Daarbij gebruik je bv 2 trafo's en een serie schakelaars om sectie's spoor met de ene of de andere trafo te verbinden en zo met meer locs te kunnen rijden. Plaatje:
(http://www.building-your-model-railroad.com/images/2cabwiring2.jpg)
En een (Engelse) uitleg op de NMRA site: http://www.nmra.org/beginner/extended
Als je digitaal zou gaan rijden, zijn er ook veel fraaiere (lees: natuurlijker ogende oplossingen mogelijk.)
Maar dat vraagt de TS niet. Die wil analoog rijden.
-
Dit had ik eigenlijk ook al zelf bedacht, maar dan ook voor de '-' pool van de trafo... ??? ???
dus dan schakelaars die beide polen op dezelfde manier schakelen.
Je hebt dan ook extra onderbrekers op de 'zwarte' rails nodig.
maar....
als je gewone ordinaire fleischman trafp's hebt, kun je dan zo maar de '-'-en aan elkaar koppelen?
ben electrotechnisch niet zo sterk en hoor het dus graag van de specialisten ;)
groet,
paul
-
John,
Kom komende week maar een keer met de tekening langs op 3 links.
Groeten,
Werner
-
als je gewone ordinaire fleischman trafp's hebt, kun je dan zo maar de '-'-en aan elkaar koppelen?
Die trafo's hebben niet echt een min, want als je de knop de andere kant op draait wisselen plus en min van plaats. Maar je kan inderdaad één kant van alle trafo's aan elkaar koppelen. Maar als je dan over een scheiding tussen twee trafogebieden rijdt moet je wel zorgen dat de knoppen dezelfde kant op staan.
-
Hoi Werner,
Tot volgende week vanaf 3 rechts naar 3 links.
Groeten,
John
-
Bedankt voor jullie reacties. (y)
-
Dit draadje is al heel oud, toch zou ik er iets aan toe willen voegen.
Het analoge deel van de encyclopedie van beneluxspoor.net is nogal beperkt, want de meeste forumleden rijden digitaal.
Analoog worden drie soorten schakelingen van voedingen beschreven:
https://de.wikipedia.org/wiki/Modelleisenbahnsteuerung
A-schaltung
Ü-Schaltung
Z-schaltung
A-schaltung houdt in dat je de baan opdeelt in een hoofdbaan en zijtakken.
De hoofdbaan krijgt een trafo, en de zijbaan krijgt er een of meer.
De trafo's moeten in fase staan.
Volgens deze wikipedia pagina was het een onbruikbaar idee, en tot in de jaren '70 in gebruik.
Ü-schaltung houdt in dat je de baan opdeelt in blokken, en dat je aan blokken of blokreeksen een aparte trafo toekent. In het 3-rail systeem van Marklin werd tot de jaren '80 veelal van de Ü-schaltung gebruik gemaakt, met aparte trafo's voor de bovenleiding, aparte trafo's voor de middelrails, en aparte trafo's voor blokken, rangeersporen, stationssporen.
De trafo's moeten in fase staan. Een bijzondere vorm hiervan bracht Titan in de jaren '60 op de markt: een trafo waaraan je een reeks rijregelaars in serie kunt klikken, elke handregelaar voor een eigen baanvak(reeks).
Z-schaltung houdt in dat je de baan opdeelt in rijwegen, en aan elke rijweg een schakelaar toekent die bepaalt met welke trafo je rijdt. De trafo's moeten in fase staan.
In het 2-rail systeem werd deze methode vaak bepleit omdat hij meer de werkelijkheid benadrukt, en omdat je met handregelaars (http://www.k.f.geering.info/modellbahn/technik/handregler.htm) kunt werken: voor elke loc een eigen regelaar.
Net als de Titan uitvinding voor AC-treinen maar dan per trein in plaats van per baanvak.
De Zweidrahtschaltung is de beste methode voor analoog veeltreinen bedrijf gebleken: elke trein apart bestuurd. Maar met als direct gevolg: veel meer bedrading, veel meer relais of veel meer elektronica.
Trafo's in fase zetten
Trafo's in fase zetten is vooral bij wisselstroom (de primaire stroomkring, bij wikkelelingen de primaire wikkeling genoemd) van belang.
De stekkers van de trafo's in het lichtnet(=wisselstroom) moeten zo aangesloten worden dat je de massa (min) van die trafo's (secundaire stroomkring, bij wikkelingen de secundaire wikkeling genoemd) veilig kunt doorverbinden.
Alleen dan kan een trein veilig van spoor met trafo I naar spoor met trafo II rijden.
Dat speelt in het bijzonder als je, zoals bij de Z-schaltung gebeurt, via een relais of schakelaar schakelt tussen een trafo waarmee de trein met de klok mee rijdt, en een trafo waarmee de trein tegen de klok in rijdt. Oftewel met een analoge schakeling die het ompolen van de rijrichting schakelaar/relais afhankelijk maakt.
De A en Z-schaltungen vind je ook Die Grundschaltungen A und Z (http://www.modellbahnhobby.eisenbahnrelikte.de/53376298951019e27/5337629895101c32d/53376298951021d39/index.html) uitgelegd.
De Z-schaltung vind je o.a. bij http://www.k.f.geering.info/modellbahn/technik/grundlagen.htm
Wellicht vind je hier ook inspiratie: Der gemeinsame Null-Leiter (http://www.modellbahnhobby.eisenbahnrelikte.de/53376298951019e27/5337629895101c32d/53376298a60f05402/index.html)
Er bestaat nog een andere, minder bekende schakeling, de S-schaltung.
De S staat voor Segment. Elk baansegment (of module) krijgt een eigen trafo, en beschikt daarmee ook losgekoppeld over een eigen analoge besturing.
Ook dan horen de trafo's in fase te staan.
-
Bijzondere verhaal. ???
Ik leg het zo uit, met mede de artikelen uit de MIBA nog goed in mijn geheugen:
A-Schaltung = AB-Schaltung
Eén trafo voor alles, met schakelaars om (zij)sporen AF te kunnen schakelen.
Ü-Schaltung = Überfahrschaltung
Meerdere trafo's, ieder op een eigen stuk modelbaan aangesloten, dus trafo's moeten in fase staan als je wilt overrijden van het ene op het andere circuit.
Z-Schaltung = ZU-Schaltung
Meerdere trafo's, meerdere secties. Iedere sectie is op iedere trafo BIJ te schakelen met bijv. draaischakelaars. Eigenlijk maakt de stand van de trafo's onderling niet uit, want je hoort hier netjes alle schakelaars in relatie tot wisselstanden vooraf goed te zetten (discipline). Veel gebruikt bij de Fremo voordat zij digitaal gingen rijden.
De A-Schaltung en de Ü-Schaltung zijn natuurlijk ook te combineren.
-
Plaatje van Cab control met 3 trafo's om 3 loks tegelijk te kunnen bedienen, en met 4 draaischakelaars voor 4 secties in je baan:
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/3trafos4secties_2.jpg)
Het aantal schakelaars en daarmee het aantal secties is natuurlijk naar wens uit te breiden.
-
@Dirk J.
Dat is een mooie toepassing!
MIBA (...)
Bedankt voor bevestiging en correctie. Ik moet de MIBA er eens op na slaan.
Zit ik met een klein probleempje wat ik niet kon terugvinden: de spoorstaafisolatie tussen secties (of blokken) die door verschillende trafo's worden gevoed. Oftwel op de overgangen.
Verschilt dat per type Schaltung?
Isolatieraillas, diode of blok, 1 railstaaf of beide railstaven?
Uitleg?
Lima locs en rijtuigen hebben vaak stroomafname (+) op een draaistel, en stroomteruggave (-) op het andere draaistel.
(https://werthof.home.xs4all.nl/treintjes/l/l309161lk(veer).jpg)
Voorbeeld: Lima L 309161 BDt SBB
(https://werthof.home.xs4all.nl/treintjes/l/l309161lk(ovp).jpg)
De afstand tussen het ene en ander draaistel bedraagt ruwweg zo'n 20 cm.
Als je een spoorstaaf isoleert (met isolatieraillasje of diodes), dan overlapt dit rijtuig zodanig dat hij beide trafo's verbindt.
Bij Überfahrschaltung hoort dat geen probleem te zijn, maar bij ZU-Schaltung wel.
Of ben ik nu in de war?
Ik vraag het omdat ik analoog 2+3 rail combineer, en uitga van Überfahrschaltung (met wat Z-schaltung specifieke schakelingen). Daardoor kan een trein pas uit het huidige blok vertrekken als aan het volgende blok de zelfde besturing is toegekend als aan het huidige.
Een trein kan ook alleen maar van richting veranderen als hij volledig binnen een blok stil staat. Vanwege 2+3 rail DC gebruik zijn beide spoorstaven bij de blokgrenzen geisoleerd, in plaats van slechts 1 spoorstaaf (wat bij 2-rail gebruikelijk is).
Maar hoe zit dat dan bij ZU-Schaltung?
Op deze manier remt de trein met een schok af als hij het zijspoor op rijdt en stopt ook ineens abrupt. Ook het wegrijden en snelheid vermeerderen als hij het ovaal op rijdt gaat heel abrupt.
Daar bestaat ook een analoge oplossing voor: Trager rijden kun je aanpassen met behulp van diodes (voorbeeld: 1N4001 - 1N4007-serie). Elke diode vermindert de rijspanning met 0,7 Volt. Als je diodes in serie zet, dan kun je die waarden optellen: 0,7+0,7+0,7=2,1 volt daling van de rijspanning.
Handig is in dit verband om een railstuk op te delen in een aantal secties (met behulp van isolatieraillasjes), en de rijspanning met telkens een diode meer te doen afnemen. Als je dat via een relais doet, met b.v. 4 stroomkringen, dan kun je in 4 stappen vertragen en versnellen of de vertraging/versnelling uitzetten als die niet nodig is.
Digitale oplossingen zijn meestal afgekeken van analoge oplossingen, en hooguit wat verbeterd en verfijnd (b.v. met nog meer tussenstapjes, zonder railisolatie). Analoog kan er veel meer dan je denkt.