BeneluxSpoor.net forum

Vraag en antwoord => Algemeen => Topic gestart door: Han Zijlstra op 19 augustus 2008, 14:26:26

Titel: Schaal en tijd
Bericht door: Han Zijlstra op 19 augustus 2008, 14:26:26
Naar aanleiding van het NZH AHOB draadje.
Vele van ons rijden op de juiste correcte schaal. 1:160,1:87 etc.
Minder rijden er op schaalsnelheid. (Regelaar eens wat minder ver openzetten etc)

nog minder rijden volgens een schaaltijd oftewel een versnelde klok . ipv 1 uur in werkelijkheid neem je daar voor 1 kwartier.

Als je dat nu eens aanhoudt dan is het neerlaten van een overweg boom, het luiden van een bel en het aangloeien van een lamp allemaal in 1 kwart v d normale tijd gestopt. ( en valt het dus niet meer op als dat gelijktijdig gebeurd.)

Overigens zijn er ook maar heel weinig  liefhebbers die naast boven genoemde schaal kenmerken ook met schaalgewicht rijden.

Wie op dit forum gebruikt alle bovenstaande zaken in zijn modelbaan?

dus Schaal , Versnelde klok, Gewicht?


Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: KroKo op 19 augustus 2008, 14:31:35
Schaaltijd is volgens mij een apart geval, omdat die volgens mij niet verschaalt hoeft te worden. Als ik het goed beredeneer en je verschaalt de snelheid en de afstand, dan blijft de tijd gelijk.
Tijd verschaal je alleen om de baan levendig te houden en het comprimeren van de afstanden te corrigeren.  Klopt dit?

Groet Erik
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: santerdam op 19 augustus 2008, 14:39:39
De versnelde klok heeft betrekking op het uitvoeren van dienstroosters - de vertrektijden van treinen. Met een 'twee treinen per uur' rooster zou het anders te rustig zijn op je baan.

Op fenomenen als timing van openen en sluiten van bomen en knipperlichten heeft de versnelde klok geen betekenis. De bomen moeten gewoon dicht zijn als de trein inmiddels op x afstand is genaderd - de bomen gaan open als de trein x afstand gepasseerd is.
De aan/uit tijden van de knipperlichten zijn tijdsafhankelijk van de boombewegingen - even tevoren aan en weer uit als de bomen geheel geopend zijn.

Sander
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: 1op160 op 19 augustus 2008, 14:54:52
Aan wat voor berekening moet ik denken als je het hebt over schaalgewicht? Ik rij in schaal N (1op160). Maar als je het gewicht zou delen door 160 zou ik mijn locjes nog niet kunnen optillen... is hier een standaard formule voor?

Gr, Michel
(www.1op160.nl (http://www.1op160.nl))
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: RJ op 19 augustus 2008, 15:06:39
Ik denk dat je drie keer door 160 moet delen dan...
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Marcel (BR643 Talent) op 19 augustus 2008, 15:10:56
In schaal 1:160 worden zowel de lengte, de breedte, als de hoogte van je treintjes 160 keer zo klein. De inhoud van een loc wordt dus 4.096.000 keer zo klein (inderdaad 160x160x160). Op die manier geredeneerd, zou een N-spoor loc dus ook maar 1/4.096.000 van het gewicht van een echte loc moeten hebben.

Een moderne loc (bijvoorbeeld een BR145) weegt 80 ton = 80.000.000 gram. Een model van deze loc zou dan dus 19,5 gram moeten wegen. Het echte model is wel zwaarder dan dat, maar het scheelt geen ordegroottes.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Klaas Zondervan op 19 augustus 2008, 15:19:47
Je moet inderdaad het gewicht delen door de derde macht van de schaalverhouding. Als je dat doet voor een loc van 100 ton, vertaald naar schaal N, dan kom je uit op 24 gram. Dat is te licht voor een goede trekkracht,en ik weet zeker dat de meeste N-locs een stuk zwaarder zijn. Dus schaalgewicht is geen goed idee.

Wat de tijd betreft, die hoef je niet te verschalen. Maar bij de aansturing van een overweg krijg je wel een probleem. Een AHOB in het echt begint te werken als de trein nog ongeveer 1500 meter weg is. Op een H0 baan komt dat neer op ruim 17 meter. Die lengte heeft bijna niemand. Op mijn eigen spoorbaan heb ik ook een AHOB voorzien, en daar ben ik ook tegen dat probleem aangelopen. Daarom heb ik noodgedwongen de tijden een beetje krapper gemaakt. Het bellen en knipperen voordat de bomen dalen duurt in het echt ongeveer 10 seconden, dat heb ik teruggebracht tot 2 seconden. Het dalen van de bomen is afhankelijk van de boomlengte. Lange bomen hebben meer tijd nodig dan korte. Variëert in de praktijk tussen 5 en 12 seconden. Dat heb ik teruggebracht naar 3 seconden.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Marc tramt op 19 augustus 2008, 15:40:36
Gewicht verschalen is altijd een aardige discussie. De eigenschappen van een materiaal laten zich nou eenmaal niet verschalen (denk maar eens aan water).  Dus een gewicht door de schaal3 delen is niet reëel.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: 1op160 op 19 augustus 2008, 15:52:28
Je moet inderdaad het gewicht delen door de derde macht van de schaalverhouding. Als je dat doet voor een loc van 100 ton, vertaald naar schaal N, dan kom je uit op 24 gram. Dat is te licht voor een goede trekkracht,en ik weet zeker dat de meeste N-locs een stuk zwaarder zijn. Dus schaalgewicht is geen goed idee.

Ik ben het helemaal met Klaas eens. Als het gewicht zo laag wordt gaat dit tenkoste van de rijeigenschappen... en dat is iets waar zeker in de kleinere schalen (zoals N) meer rekening mee gehouden moet worden. Ik merk bij sommige locs en wagons die stroom afnemen dat ze beter contact maken met de rails als ik er extra gewicht in leg. Hier is helaas niet altijd ruimte voor. Schalen in gewicht lijkt me dus niet erg zinnig. (je ziet het trouwens toch niet). Tijd moet je denk ik variabel schalen (bijv. afhankelijk van het formaat van de baan) tot het er mooi uitziet.

Gr, Michel
(www.1op160.nl (http://www.1op160.nl))
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Marc tramt op 19 augustus 2008, 16:11:26
Tijd verschalen gaat echt niet lukken, dat wil zeggen de tijd door 87 of 160 delen. De snelheid van de treinen wordt dan namelijk hoger. Als een échte trein 30 seconden over 1000 meter doet, doet hij in schaal ook 30 seconden over (1000/87=)  11,5 meter.
Wat ik zelf ooit (vroegâh) deed was de tijd versnellen. Een uur in 12 minuten. Eerst een hele dienstregeling in elkaar bouwen en dan met versnelde tijd afdraaien. Maar misschien is dat wat voorgaande posters al bedoelden.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Sicco Jan op 19 augustus 2008, 22:20:30
tijd verschalen of tijd versnellen is natuurlijk hetzelfde. Wat bedoelt wordt is dat intervallen ingekort wordt. Een dienstregeling van 1x per uur wordt 1x per kwartier. Daarna houdt je (of je doet dat niet  ;D ) de schaalsnelheid weer aan.

Heel gemakkelijk: als je op een geschaalde afstand een werkelijke dienstregeling wil rijden met evenveel materieel als in het voorbeeld, moet je de normale tijd aanhouden. Zodra je de tijd schaalt moet je of evenredig meer materieel inzetten of evenredig harder rijden om de dienstregeling aan te laten sluiten.

Is meteen de reden waarom we in het model best met een kortere interval kunnen leven/werken: onze trajecten zijn niet 1:87, hoe graag we dat ook willen.

Ik ben nog aan het plannen aan mijn baan, maar zal waarschijnlijk overal een loopje nemen met de schalen.

Groet, Sicco Jan
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: henk op 19 augustus 2008, 23:00:57
Wat de tijd betreft, die hoef je niet te verschalen. Maar bij de aansturing van een overweg krijg je wel een probleem. Een AHOB in het echt begint te werken als de trein nog ongeveer 1500 meter weg is. Op een H0 baan komt dat neer op ruim 17 meter. Die lengte heeft bijna niemand.

Maar dan hebben we voor de liefhebber nog altijd het schaduwstation om lengte te suggereren. Bij gebruik van een schaduwstation zou een modeloverweg even snel of traag kunnen functioneren als een echte.
Ieder zijn lol. Persoonlijk vind ik die snel dichtklappende modeloverwegbomen altijd een raar gezicht.

Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Han Zijlstra op 19 augustus 2008, 23:21:25
Zelfs de nmra geeft geen RP voor schaal gewicht, Wel een RP (ik meen 20.1) voor het berekenen van wat voor gewicht een wagon moet hebben om een beetje goed te kunnen rijden.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: JAB van Ree op 20 augustus 2008, 00:00:49
Schaaltijd : onzin... tijd verandert niet omdat iets kleiner uitgevoerd is. Juist gezien onze toch al te korten baanvakken zou je minder treinen willen laten rijden... Immers, als ik bijvoorbeeld EdeCentrum-EdeWageningen op mijn zoldertje nabouw, is de tussenafstand niet 1:87, kortom al houd ik WEL de juiste wachttijd op de eindpunten en rijd ik schaalsnelheid, toch heb ik per uur meer treinbewegingen doordat ik minder (schaal)afstand afleg.

Schaalsnelheid : tuurlijk. Gewoon heel simpel omrekenen. Snelheid is een-dimensionaal, eenvoudig.

Schaalgewicht : helemaal onnozel. Klaas heeft het over dat gewicht dan bijvoorbeeld bij h0 met 87^3 moet afnemen, dat zou voor een 1600 bijvoorbeeld op circa 127 gram uitkomen... ben ik blij dat mijn Roco zwaarder is :D

Alles in deze hobby is wat relatief... materieel willen we graag exact op schaal hebben, met rijlengte gaat ons dat nooit lukken als we ook echt wat leuks willen uitbeelden. Echter : een 1:100 model tov een 1:87 model pikken we er snel uit. Een perron wat een eind is ingekort valt bijvoorbeeld minder snel op. Mits goed toegepast valt selective compression amper op...

Straks begint iemand nog over schaalvoltages en amperages... voor NL baan in h0 wil17 volt nog wel maar meer dan 10A per lok wordt toch lastig, laat staan als je geen NS maar SNCF rijdt met 25kV :)
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Jeroni op 20 augustus 2008, 00:06:11
Met die laatste reactie ben ik het wel eens. Ik heb ook een draadje hier, en ene meneer Kras schreef daar ooit in dat wat 'we met een modelbaan een illusie willen creëren'. Nou, dat ben ik dus compleet met hem eens. Het ging toen over foto's nemen geloof ik, enfin: als iets veel lijkt op hetgeen wordt nagebootst valt dat sneller op dan wanneer het perron in het echt 2000 stoeptegels heeft, en in model dus ook.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: 1op160 op 20 augustus 2008, 00:36:54
Het lijkt me wel duidelijk... het komt er op neer dat je niet alles in schaal moet gaan doen... als het er maar goed uitziet. (een illusie dus).

Puur uit nieuwsgierigheid heb ik net toch even een van mijn locs op een keukenweegschaaltje gezet en deze woog rond de 100gram.
Het ging hier om een schaal N loc (BR 128).
(http://www.1op160.nl/images/treinen/small/br128_12x.jpg)
Volgens berekeningen in dit draadje zou dat dus 4 a 5 keer tezwaar zijn.  ;)

Gr, Michel
(www.1op160.nl (http://www.1op160.nl))
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: stig op 20 augustus 2008, 02:38:59
wat voor gewicht een wagon moet hebben om een beetje goed te kunnen rijden.

Dat lijkt me ook vel praktischer. Als een model op tafel staat, heb je toch geen notie van gewicht, dus why bother...
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: .Vincent op 03 maart 2015, 08:08:22
Snelheid is natuurlijk goed om te rekenen. Voor gewicht en tijd zou ik dat niet doen.

Een opmerking die je op expo's veel hoort, "is dat er iets te doen moet zijn op de baan". Er moeten dus altijd wel ergens
treinen op de baan aan het rijden zijn/te zien zijn. In de echte situatie is dat natuurlijk veel minder het geval. Op de meeste
trajecten 2 intercity en 2 stoptreinen per uur per richting. Stoptijden van minuten op de stations.

Op een baan zou dat allemaal erg statisch (saai?) worden.

Er zijn mensen die met een eigen dienstregeling rijden om zo een min-of-meer realistische uitbeelding van de werkelijkheid te
geven in tijd. Dus niet zwart/wit omgerekend, echt enkel om ook de dienstregeling in tijd reëel uit te proberen te beelden.
Wat mij betreft een mooi compromis.

Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: dh3201 op 03 maart 2015, 09:15:46
En helemaal als je tijdperk I of II rijdt, met een dienstregeling met 4 treinslagen per etmaal....

Alhoewel, tegenwoordig zijn er ook nog spoorlijnen met 1 trein per week!
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: MarcNL op 03 maart 2015, 09:33:11
Tijd hoef je niet te verschalen.
Als er dan maar 1 trein per dag komt, gebeurt er de andere 23:59 uur niets. En dat is dan dus 100% realistisch (maar wel saai).


Bewegingen verschalen is iets anders.

Alles wat massa heeft, en waarvan de beweging niet 100% in de hand is, beweegt onnatuurlijk, zoals:
- water
- last aan een kraan
- rook uit een schoorsteen
- zijdelings schommelen van rijtuigen
- etc.

Er bestaan wel schaalregels, die worden gebruikt voor bv. het uitvoeren van experimenten op laboratorium-schaal. Daarmee kunnen dan bepaalde aspecten van bewegingen wel dusdanig worden weergegeven dat je een uitspraak kunt doen het gedrag in "1:1" .

Het realistisch uitbeelden van veel soorten bewegingen op schaal (als de voorbeelden hierboven genoemd), is echter een utopie.
De natuurkunde laat het gewoon niet toe...
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Thai-Bundesbahn op 14 augustus 2015, 09:00:56
Er zijn mensen die met een eigen dienstregeling rijden om zo een min-of-meer realistische uitbeelding van de werkelijkheid te
geven in tijd. Dus niet zwart/wit omgerekend, echt enkel om ook de dienstregeling in tijd reëel uit te proberen te beelden.
Wat mij betreft een mooi compromis.

Op mijn baan heb ik op het hoofdtraject 2 schaduwstations die elk een virtuele stad zijn. Daar tussenin ligt mijn zichtbare hoofdstation. Treinen vertrekken en komen terug vanuit beide richtingen. Nu kan ik natuurlijk alles lekker automatisch laten verlopen terwijl ik me ondertussen met rangeren bezig houd. Toch lijkt me ook wel eens leuk om het treinbedrijf op het hoofdtraject handmatig te bedienen en te werken met een dienstregeling. Om met een realistisch verloop van de tijd te kunnen "spelen" lijkt me deze tool wel handig. Je kan de tijd naar eigen wens comprimeren.
Er zijn ook andere leuke "fast clocks" op het web te vinden, maar deze is gratis.

(https://images.beneluxspoor.net/bnls/Screen_Shot_2015_08_14_at_14257_PM.png) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/Screen_Shot_2015_08_14_at_14257_PM.png)
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: ex44 op 14 augustus 2015, 11:20:19
Tijd, zou je kunnen zeggen, is door de mens bedacht. Uitgaande van een natuurkundige omstandigheid (het draaien van de aarde om z'n eigen as en z'n baan om de zon, de trillingen van atomen) wordt een schaalverdeling bedacht, bijvoorbeeld jaar-maand-week-etmaal-uur-seconde. Japanners gebruikten ooit een andere schaal: het uur van het paard, hond, aap, tijger etc, die elk ongeveer twee van 'onze' uren besloegen.
Toch is tijd ook een gegeven. Wat voor naam je er ook aan geeft, de absolute hoeveelheid tijd die de aarde nodig heeft om een rondje om de zon te voltooien blijft hetzelfde.

Maar goed, dat heeft allemaal niet zoveel te maken met de vraag of je de tijd op je baan op schaal zou moeten maken. Het is goed om dat met een voorbeeld te illustreren, en dan zo concreet mogelijk.

In het echte Lümmeln is de afstand tussen de lokloods en de kantine precies 87 meter. De machinist Klätzmaier doet er -eveneens precies, toevallig hè?- 87 seconden over om die afstand lopend af te leggen.
Goed, dat is de echte situatie. Nu gaan we dat omzetten naar onze H0-baan: de afstand lokloods -kantine komt uit op precies één meter. Gaan we echter de tijd (87 seconden) ook door 87 delen, dan zou de Preiser-Klätzmaier die afstand dus in één seconde moeten afleggen. Ik denk dat hij een behoorlijke stofwolk achter zich zou opwerpen. Nu kunnen Preisertjes niet lopen, maar stel je eens zo'n fietsertje (met zo'n ketting onder de baan) voor.
Hou je echter de schaal 1 : 87 voor afstand wel en voor de tijd niet aan, dan zou je creatie een zeer realistische indruk geven.Echter, die ene meter tussen lokloods en kantine is wel een beetje veel op mijn baan in de toch al krap bemeten ruimte. Ik zal dus concessies moeten doen.

En dat is nu de essentie: omdat je in je hobbyruimte niet alles exact op schaal kunt nabouwen, is het zaak (althans, voor degenen die daar waarde aan hechten) met de mogelijkheden die tot je beschikking staan een realistisch ogend geheel neer te zetten.
Daar, op dat punt van concessies doen, ligt de oorzaak van zovele discussies. Waar Klaas (Zondervan) tevreden is met de 3 seconden die zijn spoorboom er over doet om neer te dalen, neemt een ander alleen genoegen met de volle 12 die de echte boom ook neemt.

Even terzijde: Eise Eisinga's planetarium (https://nl.wikipedia.org/wiki/Koninklijk_Eise_Eisinga_Planetarium) in Franeker geeft het zonnestelsel op schaal weer, maar ook daar doet het bolletje wat de aarde voorstelt er een jaar over om een compleet rondje te maken.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Klaas Zondervan op 14 augustus 2015, 11:29:39
Waar Klaas (Zondervan) tevreden is met de 3 seconden die zijn spoorboom er over doet om neer te dalen, neemt een ander alleen genoegen met de volle 12 die de echte boom ook neemt.
Ik heb ook uitgelegd waarom ik genoegen neem met die 3 seconden. Er is op de gemiddelde modelspoorbaan te weinig lengte om er 12 seconden over te doen. Laat staan voor de 45 seconden die daarna nog volgen voordat de trein daadwerkelijk op de overweg aankomt. Wat dat betreft ben ik net zo'n onbezoldigd pragmaticus als jij. :)
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: ex44 op 14 augustus 2015, 11:35:22
Dat had ik gelezen, Klaas. Mijn bedoeling was niet je te bekritiseren, ik heb juist geprobeerd aan te tonen dat dat ook volkomen in orde is.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Thai-Bundesbahn op 14 augustus 2015, 11:41:17
Hallo ....eeeeh ... 44?

Bedankt voor je uiteenzetting. Waar het mij vooral om gaat is hoe lang een trein virtueel onderweg is naar een volgend station en weer terug.

Bijvoorbeeld: In mijn geval vertrekt er een trein van Funkenheim Hbf spoor 3 naar Bad Bergstein (schaduwstation). Deze trein komt naar verloop van tijd ook weer terug in Funkenheim Hbf op spoor 4.
Als dat al na 10 minuten (grote mensen tijd) is, dan komt dat een beetje raar over op mijn schema. Comprimeer ik de tijd met factor 6 dan doet hij er in Preiser-tijd 60 minuten over.
Dat ziet er in mijn modelspoor-dienstregeling al wat geloofwaardiger uit, ook al is hij in 10 minuten al weer terug.  ;D
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: henk op 14 augustus 2015, 11:45:29
De primaire logica van modelbouw is dat je de eerste, tweede en derde dimensie verschaalt, maar de tijd niet. Vervolgens zijn er praktische redenen om daarvan af te wijken en dat geheel volgens eigen voorkeur. Dus de lengte al of niet inkorten wegens plaatsgebrek. En al of niet meer actie (treinen, overwegbomen) in dezelfde tijd stoppen. Uiteindelijk berust het resultaat op illusie.

Alleen is bij mij de illusie gelijk weg bij van die high speed spoorbomen.   ;D
Dat zal Klaas dan weer een zorg zijn en ik kies ervoor om geen spoorbomen in de baan op te nemen.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Hans Grasmaijer op 14 augustus 2015, 11:50:31
Verschalen van lengte gaat lineair, x1
Verschalen van oppervlakken gaat kwadratisch, x2
Verschalen van lichamen (volumes) gaat met machtsverheffen tot de derde macht, x3

Verschalen van tijd gaat met de vierkantswortel, x0,5

Neem het voorbeeld van het vallen van een voorwerp. Indien we de invloed van de luchwrijving buiten beschouwing laten,
kunnen we met de 2 basis kinematische formules de valsnelheid en de valtijd berekenen.

Wie kent ze niet? Met de eenheden: m,sec,kg, g=10m/s2
1  Vt=V(0)+g.t
2  St=V(0).t+0,5.g.t2

Stel Ruud K laat van een hoogte van 1m een Roco E03 vallen, wat God moge verhoeden, het is slechts als voorbeeld. Kalm blijven Ruud..
Met formule 2 kunnen we uitrekenen hoelang de Roco lok erover doet om de vloer te bereiken:
1=0+0,5x10xt2
Hieruit volgt: t=0,4472sec
Ingevuld in formule 1:
Vt=0+10x0,4472=4,472m/s.

En laat nu diezelfde avond een preisertje een lege fles johnny walker ook van 1 meter hoogte vallen. Maar zijn 1 meter is 1000/87=11,49mm tov van de ongelukkige Ruud.
Met dezelfde formules komen we op:
valtijd= 0,04795sec
valsnelheid= 0,4795s.

De waarden van Ruud zijn 870,5 =9.336 maal zo groot, oftewel het verschil is de vierkantswortel uit de waarde van de schaal.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: ex44 op 14 augustus 2015, 12:02:54
Citaat van: Ed
Als dat al na 10 minuten (grote mensen tijd) is, dan komt dat een beetje raar over op mijn schema. Comprimeer ik de tijd met factor 6 dan doet hij er in Preiser-tijd 60 minuten over.

Wat je dus in feite doet is de tijd anders noemen: de trein doet er absoluut de hoeveelheid tijd over die we normaal gesproken 10 minuten zouden noemen. Jij noemt het echter 60 minuten. De tijd blijft hetzelfde.

Citaat van: Henk
De primaire logica van modelbouw is ... illusie.

Ja.

Citaat van: Henk
Dat zal Klaas dan weer een zorg zijn en ik kies ervoor om geen spoorbomen in de baan op te nemen.

Ja, precies: suum cuique.

@Hans: dat moet ik eens even op me laten inwerken voordat ik kan zeggen of ik dat snap of niet en, afhankelijk daarvan, of ik daarmee in kan stemmen.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Reinout van Rees op 14 augustus 2015, 12:05:44
Het zal niet lukken om één schaal-tijd aan te houden. Je wilt toch ongeveer met schaalsnelheid rijden en niet bijvoorbeeld 8x te hard omdat je de tijd 1:8 doet.

Snelheid en bewegingen kunnen prima 1:1. Misschien dat je inderdaad je overwegbomen wat rapper wilt laten dalen enzo.

Waar tijd wèl geschaald kan worden is met de vertrektijden van de treinen. Maar het heeft alleen zin om het expliciet op een schaal te doen als je een echte dienstregeling hebt. 1:8, 1:6, 1:12, zoiets. Maar ook daar zul je wat flexibel met de tijdschaal om moeten gaan. Bij het rijden tussen stations moet je met de tijdschaal compenseren dat de afstanden zo kort zijn. Maar de tijd die je nodig hebt voor rangeren begint dan wel uit de klauwen te lopen, want rangeren gaat meer richting 1:1 qua tijd...

Volgens mij hebben ze het bij FREMO, waar ze met dienstregeling rijden, opgelost door inderdaad ruim de tijd te nemen voor rangeren. Een schaal-uur bijvoorbeeld waar je normaliter een kwartier zou verwachten.

Je kan tijd ook op een andere manier verschalen: het simpelweg als een opeenvolging van gebeurtenissen zien. Eerst rijdt een trein van A naar B. Dan komt de trein van C naar B. Dan gaat de eerste trein weer verder. Daarna gaat de tweede trein rangeren. Enz. Prima om er tijdstippen aan te hangen ("Van 13:42 tot 14:05  rangeren"). Als het qua gebeurtenis tijd is om te rangeren is het dan "dus" 13:42. Oorzaak en gevolg omdraaien :)

Dit zet me wel aan het denken. Zou het niet leuk zijn om op mijn eenvoudige baantje ook eens volgens dienstregeling met schaal-tijd te rijden? Nu doe ik alles in volgorde achter elkaar zonder dat er pauzes tussen zitten. Wat is het effect als ik een keer een minuutje moet wachten en niets te doen heb? Tijd om eens rustig van de baan te genieten? Rustgevend? Saai? Ik weet het niet. Ik ga wel een keer experimenteren :)

Reinout
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Klaas Zondervan op 14 augustus 2015, 12:48:12
Verschalen van tijd gaat met de vierkantswortel, x0,5
Hans, wat valbewegingen betreft heb je gelijk, en ik snap voldoende van natuurkunde om je berekening te volgen. Maar bij treintjes gaat het meestal om horizontale bewegingen, en die moet je qua tijd niet verschalen. Als een trein van een bepaalde lengte een bepaald aantal seconden nodig heeft om aan mij voorbij te rijden, dan moet een modeltrein van vergelijkbare lengte er net zo lang over doen, anders komt het onnatuurlijk over.

Een mooi voorbeeld van een valbeweging is een schommel. De natuurlijke slingertijd is evenredig met de wortel uit de lengte. Ga je dus in H0 een schommel vrij laten bewegen, dan zal hij 9 à 10 keer sneller gaan dan in het groot. Dat is geen gezicht. Een schommel op een modelbaan zal je dus een gedwongen beweging moeten geven om het er normaal te laten uitzien.

Dus mijn conclusie: tijd kun je niet verschalen, maar soms moet je een oogje dichtknijpen.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Bert van Gelder op 14 augustus 2015, 16:43:57
Beste allen,

Een beetje streng zijn, dit valt namelijk niet onder ditjes-en-datjes..
Vriendelijk verzoek on-topic te blijven.

Gr, Bert
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Marc tramt op 14 augustus 2015, 19:01:56
De waarden van Ruud zijn 870,5 =9.336 maal zo groot, oftewel het verschil is de vierkantswortel uit de waarde van de schaal.
Grappige redenering met één cruciale denkfout. De zwaartekracht is in h0 wel hetzelfde maar heeft een andere getalswaarde. Immers een TGV die 300 km/u rijdt vliegt niet met dezelfde snelheid over je zoldertje omdat de afstanden 87 kleiner zijn.
Bij zwaartekracht heeft een vallend voorwerp na 1 seconde een snelheid van 10 m/s. In h0 ook, alleen is die meter dan op schaal 870 meter..... 
Reken nog maar eens.  8)

Overigens heb ik in het verleden, toen ik een jaar of 12 was, wel gewerkt met versnelde tijd zoals Reinout dat beschreef. Ik maakte toen complete dienstregelingen voor de fun en speelde die na. Gebruikte voor de versnelde tijd gewoon een kookwekker, 12 minuten voor een uur. Veel plezier mee gehad.  (y)
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Sicco Jan op 15 augustus 2015, 08:44:21
Betekent dat je niet de tijd maar de versnelling moet schalen. En dat klopt, want daar zit de meter in en die delen we door 220, 160, 87, 35, etc. naar gelang de door ons gekozen schaal.

Je kan niet voorkomen dat de Preiser zijn fles in 1 seconde herschaald 870 meter laat vallen (als je voor H0 gekozen hebt tenminste!), precies daarom moet je de schommel ook geforceerd laten zwaaien.

Groet, Sicco Jan
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: henk op 15 augustus 2015, 08:46:41
Het lijkt me in ieder geval onverstandig als een Preiser zijn fles schnapps 87 keer sneller leegdrinkt.
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Sicco Jan op 15 augustus 2015, 09:22:25
 ;D
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: tijgernootje op 15 augustus 2015, 10:05:38
Het lijkt me in ieder geval onverstandig als een Preiser zijn fles schnapps 87 keer sneller leegdrinkt.
Hangt er vanaf op welk deel van de dag dat hij dat toch probeert,doet hij dat s' avonds laat of midden in de nacht,dan heeft hij bij meer dorst een probleem,de winkels zijn dan immers dicht.  :P
Doet hij dit in de morgen begin van de middag dan is er tijd genoeg om zelfs kruipend nog een nieuwe fles elders te gaan scoren  ;D

Effe serieus,ik denk dat het afhangt van wat voor jouw gevoel klopt.
Tijd verschalen werkt simpelweg vaak niet en ik zou ook niet weten wie er met interesse zou gaan staan kijken naar bv een spoorboom die er b.v. 10 minuten over doet om te zakken,maar dat is mijn mening  :)
Titel: Re: Schaal en tijd
Bericht door: Thai-Bundesbahn op 15 augustus 2015, 11:10:58
Voor mij werkt het wel, want als ik van a naar b en vervolgens van b naar a reis en dit alles in 10 minuten kan doen, kan ik beter op de fiets gaan ipv met de trein. Dus als ik met een dienstregeling werk dan is het een leuke toevoeging aan mijn speelgenot. Tenminste......in mijn wereld beleef ik dat zo. Ieder het zijne....toch?