BeneluxSpoor.net forum
Vraag en antwoord => Elektronica en analoog => Topic gestart door: Bjor op 15 August 2017, 12:17:53
-
Hallo,
Ik maak voor mijn kleinzoons een simpel speelbaantje met twee ovalen en twee trafo's. Bij vol vermogen gaan de treinen wel erg hard, dus zou ik de maximale uitgangsspanning van de trafo's met 25 tot 30% willen verlagen. Hoe doe ik dat? Ik heb een oude potmeter gebruikt, maar de motor laat zich daarmee niet geleidelijk sneller of langzamer regelen en bovendien begon de potmeter rooksignalen te geven :P
Ik heb al op dit forum en elders gezocht naar een oplossing en begrijp dat een weerstand tussen de gelijkstroomaansluiting en de rails ook geen oplossing biedt.
Hoe kan ik dit het beste aanpakken? Mijn elektronicakennis gaat niet veel verder dan U=I*R, dus als iemand een oplossing heeft, dan a.u.b. in lekentaal :-\
Ben
-
Een simpele manier is een aantal diodes in twee richtingen in serie te zetten. Heb ik ook gedaan bij een speelbaantje voor onze club. Per twee tegengeschakelde diodes, bijvoorbeeld de 1N4001, krijg je een spanningsval van ongeveer 0,6 volt. Dus met 2x5 dus 10 diodes in totaal 3 volt, etc.
Nadeel van deze oplossing is dat de draaiknop van de trafo een "dood" stukje krijgt tussen bijvoorbeeld de 0 en 3 volt, maar dit blijkt in praktijk voor de kleine "racers" niet zo'n punt te zijn... :)
Die 1N4001 (of 1N400x met x=1..9) diodes (uit China) kosten een paar cent per stuk, als je wilt kan ik er een zootje voor je in een enveloppe stoppen...
-
Hi Ben,
Dat zou ik ook doen enkele diodes "anti parallel" in serie plaatsen.
En ff in de praktijk testen hoeveel stuks.
groet
Harald
-
Als je niet van solderen houdt en je de spanning lager moet krijgen kun je een variac nemen als voedingsbron voor je treintrafo's. De spanning aan de ingang verlagen werkt 1 op 1 door naar je uitgang. Zie bijvoorbeeld dit:
https://onlinetopgarden.com/nl/klimaatbeheersing/5903-variac-2a.html?gclid=EAIaIQobChMIxr74rqjZ1QIVk5EbCh0sDQk5EAQYAiABEgIxwfD_BwE
Groetjes, Martin
-
... 1N4001 ...
max. 1 A. Bij kortsluiting ben je aan de beurt om het zaakje te vervangen. Een zwaarder type (grotere stroom: 10 A?) lijkt mij beter.
-
1A is misschien wat krap ook al zijn me meeste standaard analoge trafo's <1A dus zal het nooit problemen opleveren. Maar 10A is dan ook weer overdrijven ;D Wil je veiliger zitten kan je 3A pakken :)
Timo
-
Dank aan allen voor de informatie. Ik heb nog wat diodes liggen. Ook 1A, maar in mijn oude baan zaten ze aan de einden van kopsporen, dus de 1,1A van de Trafo kunnen ze prima aan.
Ben
-
De 1N4001 kan trouwens best wat hebben qua sluiting. Heb ik uit ervaring, zitten namelijk in mijn elektronische detectie.
-
Dat klopt wel ja. De 1N400x hebben een forward peak current van 30A voor <5ms. Bij lagere stroom zal die tijd nog langer zijn.
Timo
-
Kortsluitstromen zijn vaak het 7-voudige van de nominale stroom. Soms zelfs meer. Vooral als die kortsluiting niet direct automatisch afgeschakeld wordt, moet met die 7-voudige waarde rekening worden gehouden. Een diode van 6 A kost slechts ca. 80 cent.
Zo heb ik een keer bij een kortsluiting de wielen van de loc aan de rails vast gelast. De trafo leverde nominaal 10 A. Maar bij de kortsluiting liep er meer dan 70 A. Bij ca. 45 A ben je aan het lassen. Naderhand heb ik een stroomrelais (10 A) in de beveiliging van die trafo gezet. Maar voordat het relais de primaire van de trafo heeft uitgeschakeld, loopt er kortstondig (2 s) toch nog een stroom van 70 A.
-
Gelukkig kan een diode in piek al wel eer aan, de 1N400x al 30A+. Nu zal een analoge trafo waarschijnlijk beveiligd zijn met een bimetaal dus niet heel snel zijn. Maar aan de andere kant, veel kleine rijtrafo's hebben al moeite om de normale stroom te halen ;D Dus als je nog 1N400x hebt liggen zou ik die gewoon proberen. En anders zou ik 1N540x pakken. 3A normaal en 200A half sine peak. Alles meer lijkt me voor normale trafo's overdreven. In de trafo zitten zelfs waarschijnlijk ook maar 1A diodes, misschien 3A voor een wat zwaardere 8)
10A naar de rails is naar mijn mening al vragen om problemen. :angel: Zeker als je het beveiligd met een bimetaal, een glaszekering of iets anders traags.
Timo
-
Naar aanleiding van deze discussie heb ik even een Fleischmann trafo opengetrokken. De rijstroom is nominaal 0,5A en de bruggelijkrichter die er in zit is 1500/1000mA. Daar zit dus ook niet al te veel overcapaciteit in.
Kortsluitstroom meten is nog niet gelukt. Mijn universelmeter heeft het op het hoge stroombereik begeven.
-
Toen ik jong was, zat ik met het zelfde probleem. Ik heb toen een keramische weerstand gekocht met een verschuifbaar metaaltje. Zo kwam ik erachter dat als je ongeveer 5K Ohm (iets minder dan de helft van de instelbare afstand) op de bochten zet, geen trein er meer uit vloog. Die weerstand bestond uit een holle porseleinen pijp met daarin draad, en een metalen schuifje met schroefklem en lasoogje.
Ik vermoed dat het apparaat inmiddels bij het antiek industrieel afval behoort, en wellicht toen ook al.
Dus een centrale weerstand op de secundaire prik (plus) uitgang van de trafo, en de draden vandaar af alleen trekken naar plekken waar de trein trager moet (bogen, dalingen, afbuigende wissels)
Alle andere secties gewoon rechtstreeks bedraden vanaf trafo naar sectie.
En racen met die hap. (Maar ja, dat was 3-rail). ;D
-
Zo kwam ik erachter dat als je ongeveer 5K Ohm op de bochten zet, geen trein er meer uit vloog.
5k? Dan stoppen ze toch?
-
5k? stoppen
De 3013 van Marklin (NS1100) niet hoor, die reed nog bijna volle kracht door.
Maar ik gebruik het ding niet meer sinds ik Lima locs heb.
En vroeger is 45 jaar geleden: dus dat van die K Ohm weet ik niet meer zeker.
Hij moet nog ergens zijn, alleen geen idee waar (in de rechterachterhoek onder de doos met scenery, onder een houtstapel, onder de baan).
Belangrijker is waarvoor hij diende: toen was een trafo net zo duur als een loc. Nu koop je een trafo voor een tientje, tweedehands. De weerstand verving feitelijk de aanschaf van een extra trafo voor de plekken waar de trein niet hard mocht.
Zo'n 2e trafo grendel je af met een schroefje bij de draaiknop opdat hij niet hoger gedraaid kan dan de gewenste maximum snelheid van de snelste loc (analoog dan altijd).
-
Volgens mij bedoel je 5 ohm, en niet 5k.
-
5 ohm, niet 5k.
the pace is not what matters, it's the direction that you go (y)
Scheelt factor K. ;D
Vragensteller geeft aan weinig diepgang in deze materie te willen.
De richting van het advies is dus niet:
zet een weerstand neer tussen trafo en probleemsecties (wat ik vroeger deed),
maar neem een tweede trafo voor die probleemsecties ("duur" advies).
-
Vragensteller geeft aan weinig diepgang in deze materie te willen.
Inderdaad Jan-Willem en ik ga ook eerst maar eens een paar 1A diodes antiparallel schakelen en dan eens kijken wat dat oplevert. Ik heb nog een breadboardje liggen, dus ik kan makkelijk wat experimenteren. Ik heb met veel plezier alle reacties gelezen. De oplossingen worden geleidelijk aan steeds "zwaarder".
Het speelbaantje waar het om gaat bestaat uit twee ovaaltjes op een plaat van 160 x 90. Ieder ovaaltje wordt gevoed door 1 trafo. Het langste rechte eind is minder dan 80 cm lang. Bovendien zijn mijn kleinzoons als de baan deze winter klaar is 3 en 5 jaar en dan is 1 trafo voor de rechte stukjes en 1 voor de bochten wel wat complex voor de mannen.
Dus 4 of 6 1A diodes gaan het worden en dan maar eens testen. En ik maak ze ook met een schakelaar overbrugbaar, want ooit krijg ik te horen: "Opa, ze moeten harder!" : ::)
Opa...ehh Ben
-
Gewoon deze regelaars er tussen zetten.
http://www.ebay.at/itm/Eheim-Brawa-2-x-regler-weiss-creme-fur-Trolly-bus-/382077546691?hash=item58f598b0c3:g:kjwAAOSw5cRZEod2
Gr Silvolde
-
Silvolde,
Dank voor de suggestie. Zoals ik al aangaf zal ik eerst de oplossing met diodes eens proberen. Ik denk dat die afdoende zal zijn.
Ben
-
De allersimpelste oplossing voor kortsluiting: een 12v autolampje, voor rijstroom gebruik ik 21watt lampje.
Bij normale stroomafname gloeit het lampje nauwelijks op. Maar bij kortsluiting brand hij fel. De stroom is dan direct begrensd.
Je hebt dan gelijk een kortsluitmelding.
-
@ Ronald,
Het gaat me niet om het detecteren van kortsluiting, maar om het verminderen van de maximale spanning van de trafo's.
@ allen: ik heb inmiddels in een testopstelling uiteindelijk 9 st. 1A diodes in serie gezet, zodat ik tenminste in één rijrichting e.e.a. kon testen.
Met 9 diodes is de maximale spanning meer dan gehalveerd en rijdt de lok nog voldoende vlot - maar zonder kans op ontsporing - door de R1 bogen.
Ik heb 40 diodes en een printplaatje besteld, zodat ik voor twee trafo's (voor iedere kleinzoon is er een eigen ovaal met eigen voeding en lok) de diodes kan monteren.
Namens mijn kleinzoons dank voor de heldere adviezen.
Ben
-
Hallo,
Ik maak voor mijn kleinzoons een simpel speelbaantje met twee ovalen en twee trafo's. Bij vol vermogen gaan de treinen wel erg hard, dus zou ik de maximale uitgangsspanning van de trafo's met 25 tot 30% willen verlagen. Hoe doe ik dat? Ik heb een oude potmeter gebruikt, maar de motor laat zich daarmee niet geleidelijk sneller of langzamer regelen en bovendien begon de potmeter rooksignalen te geven :P
Ik heb al op dit forum en elders gezocht naar een oplossing en begrijp dat een weerstand tussen de gelijkstroomaansluiting en de rails ook geen oplossing biedt.
Hoe kan ik dit het beste aanpakken? Mijn elektronicakennis gaat niet veel verder dan U=I*R, dus als iemand een oplossing heeft, dan a.u.b. in lekentaal :-\
Ben
Of je neemt een trafo voor het Marklin Z systeem die heeft een maximale spanning van 9V.
Mvg
Wim.
-
Hoi Wim,
Dank, goed om te weten. Alleen heb ik nog twee trafo's liggen en de diodes en een printplaatje inmiddels in huis.
Als ik geen trafo's zou hebben, zou het een mooie oplossing zijn, maar ik houd het maar bij de bestaande trafo's en een stel diodes.
Allen dank voor de adviezen. Ik ga bouwen........
Ben
-
Je kan natuurlijk ook een extra (schakelen na de "gewone" transfo) transfo(ootje) gebruiken, bv een transfo die 12V naar 6V kan overzetten, of gelijk welke 2 deling,
Leopold
-
Nog een opmerking bij het gebruik van een transfo 6/12v, als daar ook een "primaire" wikkeling van 220v op zit dan komt daar een hoge spanning op te staan, dus goed isoleren!!!
Leopold
-
Leopold,
Dank voor je waarschuwing, maar zoals ik eerder al schreef: het probleem heb ik met een handjevol diodes achter mijn Trafo's voor een paar Euro's al opgelost.
Ben
-
Dat klopt, Ben, een paar diodes is eenvoudiger en goedkoop, maar daarmee heb je een constant spanningsval (0.7v maal het aantal diodes), met een transfo heb je een spanningsdeling,
Leopold
ps: dus altijd met zorg uitvoeren!
-
Het is maar de vraag wat voor trafo Ben heeft. Ik heb de indruk dat hij 2-rail gelijkstroom rijdt. Daar kan je geen 12/6V trafo achter schakelen.
-
Dag Klaas,
Ja, inderdaad. Ik rijd met gelijkstroom. Ik heb twee Fleischmann 6735 trafo's. Eén voor ieder ovaaltje. Mijn vraag heeft duidelijk heel wat losgemaakt, gezien het aantal reacties.
Maar voor de duidelijkheid: het is opgelost. Ik gebruik een diodeschakeling en dat gaat prima.
Allen hartelijk dank voor de vele adviezen.
Ben
-
In dit draadje:
https://forum.beneluxspoor.net/index.php/topic,75883.0.html
heb ik verslag gedaan van de bouw van de baan voor onze kleinkinderen. De baan was met de Kerstdagen en de jaarwisseling een groot succes. De jongens vonden het fantastisch!
Minder was dat de snelheidsbegrenzers met 1A diodes het daarna hebben begeven. Blijkbaar toch te licht. Ik heb inmiddels 3A diodes in huis en maak twee nieuwe printjes en dan kunnen de mannen zich weer uitleven.
En LEDss aansluiten op wisselspanning bleek toch ook niet zo'n goed idee. Op Nieuwjaarsdag gaven de ledjes in de seinpalen een voor een de geest. Inmiddels heb ik daarvoor een oude 5V telefoonlader bestemd en heb ik nieuwe leds in huis. Dat komt dus wel goed.
Ben
-
Het lijkt me sterk dat wisselspanning alleen zo snel de oorzaak van het doorbranden van de LEDs is geweest: menig modelbaan is er mee uitgerust (dat kun je zien aan de vele filmpjes op internet, waarbij interferentie tussen de LEDs en camera duidelijk zichtbaar is)
Weet je zeker dat je niet een theoretische waarde voor de voorschakelweerstand hebt genomen waardoor de stroom gewoon veel te hoog is? Min of meer hetzelfde maar, is de wisselspanning gewoon niet hoger dan je denkt? Vergeet niet dat je bij wisselspanning een effectieve en topwaarde hebt. De topwaarde is ongeveer 1,4 maal hoger dan de effectieve waarde!
-
Menno,
Dat zou kunnen, want de leds komen uit mijn rommeldoos waarin er een stel lagen die ik in de loop der tijd uit oude pc's e.d. had gesloopt. Inmiddels heb ik nieuwe gekocht, met een weerstandscalculator de juiste weerstandwaarde berekend (560 Ohm) en gebruik ik toch maar gelijkstroom. Die voeding had ik toch liggen.
Ben
-
....(dat kun je zien aan de vele filmpjes op internet, waarbij interferentie tussen de LEDs en camera duidelijk zichtbaar is)
Kan ook komen doordat enkelzijdige gelijkrichting is toegepast zonder afvlakking.
-
Inmiddels heb ik nieuwe gekocht, met een weerstandscalculator de juiste weerstandwaarde berekend (560 Ohm) en gebruik ik toch maar gelijkstroom. Die voeding had ik toch liggen.
Je kunt daar het beste een beetje mee oppassen. Het zal echt niet de eerste keer zijn dat je met een berekende waarde op maximale stroom in de praktijk veel hoger uitkomt. Ik ben er laatst, zelfs met een conservatieve waarde van de stroom (12 mA in plaats van 20 mA) lelijk de mist mee ingegaan toen de stroom veel en veel te hoog bleek. Bleek de LED toch een beduidend lagere doorlaatspanning te bezitten dan ik dacht.
@ Klaas: dat kan natuurlijk ook. Het probleem verandert er niet door en wordt (voor de LED) zelfs nog erger ;)
-
Menno, die laatste opmerking begrijp ik niet.
-
Je kunt daar het beste een beetje mee oppassen. Het zal echt niet de eerste keer zijn dat je met een berekende waarde op maximale stroom in de praktijk veel hoger uitkomt.
Menno,
Bedoel je dat de waarde die de fabrikant opgeeft wel eens niet kan kloppen? Daar is dan weinig aan te doen, anders dan andere - goede - leds kopen lijkt me.
Zoals ik al schreef waren de ledjes afkomstig van oude pc's e.d. en de spanning over de leds en de stroom waren niet bekend.
Ik heb de gegevens van de nieuwe er nog even bijgepakt. Die 560 Ohm uit mijn vorige bericht klopte niet. Die zitten nu in de baan bij de seinen die defect zijn geraakt.
Bij nieuwe rode en groene leds die ik heb gekocht heb ik de weerstand als volgt berekend:
Voedingsspanning: 9V
Spanning over de led: 2,2V, resp 2,25V
Stroom door de led: 25mA
Berekende weerstandswaarde: 270, resp 272 Ohm
Te gebruiken weerstand: 330 Ohm
Ik heb even een ledje aangesloten op de 9V voeding en met een 330Ohm weerstand en het ledje brandt niet te fel en niet te zwak. Probleem opgelost dus. :D
Ben
-
Nouwwww, dan zit je aardig krap ;) Ten eerste omdat 25mA voor de meeste leds echt het absolute maximum is. Voor stabiel gebruik wil je daar dus echt nooit overheen. Daarmee zegt de fabrikant, "bij meer dan 25mA kan het direct afgelopen zijn met de led". In de regel wordt 20mA dus gezien als bruikbaar maximum. Daarnaast houdt je geen marges afgezien van het afronden. Maar als je 270Ω had gebruikt en de spanning was 9,5V geworden samen met de tolerantie van de weerstand had het zomaar al 28mA kunnen zijn.
En als je moderne ledjes gebruikt geven deze echt heeeeeeeel veel licht bij 20mA. Meer dan je gemiddeld nodig hebt op de modelspoorbaan.
Samengevat, ik zou zelf niet het risico willen lopen. Ik zou voor 500Ω of meer gaan. :police:
Timo
-
Dit bericht over leds kan weg.
-
@ Timo,
Wat bedoel je met " moderne" LEDs? Ik heb deze gemonteerd:
https://www.budgetronics.eu/index.php?action=article&aid=11743&group_id=10000010&lang=NL
5mm in doorsnede, dus geen SMD ledjes, want die branden heel fel; dat weet ik.
De 5mm leds kunnen volgens de weerstandscalculator met 272 Ohm toe, ik gebruik dus een 330Ohm weerstand en de LED brandt zeker niet fel.
Hoe kom jij dan bij >500Ohm? Dat is bijna 2x zo veel?
Ben
-
Weerstand waarde verhogen zal altijd tot vermindering van het licht leiden ;) Maar dat effect is niet lineair. Daarnaast zien wij licht niet lineair. Gevolg, je moet (mag ;)) de stroom enorm knijpen.
Heeft overigens niets met de behuizing te maken. Ook moderne ledjes met een niet heldere behuizing kunnen (en in de regel zullen) veel meer licht geven.
Wat bedoel je met " moderne" LEDs?
Nagenoeg alle nu geproduceerde ledjes. Maar een shop als dat kan best nog en oude batch hebben. Daar ze 100mcd noemen is dat waarschijnlijk het geval. Zou me niets verbazen als ze 10+ geleden geproduceerd zijn. Dat verklaard ook waarom je ze niet zo fel vindt. 8)
dus geen SMD ledjes, want die branden heel fel; dat weet ik.
Heeft dus niets met de behuizing te maken. Alleen vroeger maakte ze (nagenoeg) geen SMD dus de kans dat een SMD led dus modern is is wel nagenoeg 100% ;D
Hoe kom jij dan bij >500Ohm? Dat is bijna 2x zo veel?
De 5mm leds kunnen volgens de weerstandscalculator met 272 Ohm toe, ik gebruik dus een 330Ohm weerstand en de LED brandt zeker niet fel.
Hoe kom jij dan bij >500Ohm? Dat is bijna 2x zo veel?
[/quote]
Aangezien de webshop geen datasheet geeft maar wat specificaties "uit zijn duim zuigt" ga ik liever uit van 2V spanningsval (daar 2,25V waarschijnlijk de maximale spanningsval is). Daarnaast van max 15mA om marge te hebben. Je zou nog 20mA kunnen doen maar zoals ik al aan gaf, de genoemde 25mA is echt het absolute maximum, niet het bedrijfsmaximum. (7V - 2V) / 15mA = 466Ω => 500Ω
Maar aangezien je waarschijnlijk oudere ledjes hebt zou ik (tot) 20mA rekenen (met 2V spanningsval). Maar bedenk wel dat een beetje meer voedingsspanning dan al wel voorbij de 20mA kan gaan.
Timo
-
Dit bericht over leds kan weg.
-
Peter,
Ik snap niet goed wat je hiermee wilt zeggen. (Maar dat kan ook aan mij liggen :P) Reageer je nu op de hiervoorstaande opmerkingen, of stel je iets anders aan de orde? In dat laatste geval is het handiger als je die in een nieuw draadje zet.
Ben
-
@Timo,
Ik kan dus niet uitgaan van de juistheid van de opgaven van de leverancier. Heel fijn voor mensen met (zeer) beperkte elektronicakennis zoals ikzelf. ::) Dank dat je me daar op wees. Het zou vervelend zijn als de seinen het weer zouden begeven. Mijn kleizoons zijn er juist dol op. Leuk om de trein van je broertje te laten stoppen en die van je zelf groen licht te geven. De teleurstelling was groot toen bleek dat ze het niet meer deden.
Maar gelukkig heb ik ook 560Ohm weerstanden, dus die zet ik er in. De lichtopbrengst is iets minder, maar het is nauwelijks waarneembaar.
Ben
-
Dit bericht kan weg ,Ben had gelijk. :D
Groeten ,
Peter
-
Nouwja, niet kunnen vertrouwen is een groot woord. Maar zou er geen vergif op innemen ;D Maar strikt genomen is het ook niet fout maar gewoon niet volledig. Zou best kunnen dat de maximale spanningsval inderdaad 2,25V is en de absoluut maximale stroom 25mA. Maar dat zijn niet de waardes waar je mee wilt rekenen :-\ Daarvoor wil je typische (of nog veiliger, minimale) spanningsval gebruiken en onder de absolute maximale stroom plannen.
Timo
-
Timo,
Dat vergif zal ik dan maar niet doen. Ik neem het dan wel met een korreltje zout en blijf dan maar wat aan de voorzichtige kant. ;) Dan blijft de zaak tenminste heel.
Dank voor je commentaar. Ik heb er in ieder geval weer wat van geleerd.
Ben