BeneluxSpoor.net forum
Vraag en antwoord => Modeltreinproblemen en -vragen => Topic gestart door: Hens op 15 December 2014, 11:40:48
-
Hallo spoorvrienden, mijn naam is Hens Schonewille, ik ben zestig en een bescheiden verzamelaar van modeltreinen uit mijn jeugd en andere in ons land weinig voorkomende merken. Ik woon op een schip, ruimte om te bouwen ontbreekt, maar in het verleden heb ik dat wel veel gedaan.
Reden om me tot jullie te wenden, is een merkwaardig Nederlands treinstel dat ik onlangs in bezit kreeg. Het gaat om een wat primitief, maar tegelijkertijd zeer charmant model van een NS Mat35 of 36, waarvan ik de herkomst probeer te achterhalen. Mijn zoektocht leverde al aardig wat informatie op, mijn dank gaat vooral uit naar Rainer Haug van de Duitse site Spur00.de, een site geheel gewijd aan zogenoemde Kaufhausbahnen, blikken 00 treintjes als Bub en Dressler, waarvan ik er ook enkele bezit.
Van Rainer leerde ik dat mijn trein vermoedelijk kort na de oorlog in een kleine serie werd gemaakt in opdracht van de bekende winkelier Merkelbach uit Amsterdam. Ze werd verkocht met een cirkel rails onder de naam Maple Leaf. Dit vermoedelijk ter ere van onze Canadese bevrijders. Het treinstel heeft een onjuist middendeel, waarschijnlijk om het met de grote motor mogelijk te maken door krappe modelbochten te rijden.
De trein heeft binnenverlichting en rijdt op wisselstroom. De rijrichting wordt bepaald met een schakelaar op de motor. Rainer Haug zijn er drie exemplaren van bekend, twee in Nederland, een in Zwitserland. Inmiddels heb ik gehoord dat zo n Maple Leaf stel inderdaad bij Merkelbach in een vitrine stond.
Van een Marklin-verzamelaar leerde ik dat de bijgeleverde messing rails van de Zwitserse fabrikant Micro-Maag afkomstig zijn. Die produceerde na de oorlog korte tijd modeltreinen onder het merk Junior volgens het wisselstroomsysteem. De rails van deze firma lagen op drie bakelieten dwarsliggers. Ik bezit een restant van een doos waarop het bedrag 8,95 staat en bovendien een transformator met een houten kast, die zou destijds echter los moeten zijn bijgekocht.
Welnu, welk forumlid kan bovenstaande bevestigen, dan wel meer informatie verschaffen? Met alle informatie ben ik blij, de trein is er leuk genoeg voor.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/DSCF1044_1.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/DSCF1044_1.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/DSCF1051_1.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/DSCF1051_1.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/DSCF1062_4.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/DSCF1062_4.jpg)
-
Wat een leuk treintje. Volgens mij moet je dit bericht plaatsen in de sectie Algemeen of zo, want (en ik kom daar net ook achter) alles dat in Persoonlijk wordt geplaatst, verschijnt niet in de Recente berichten lijst aan de linkerkant van het scherm. Zo zien veel mensen dit bericht niet. Normaal gezien is er altijd wel iemand die iets van dit soort zaken weet.
-
Hallo modelbaan-vrienden, na mijn eerste bericht over het Nederlandse treinenmerk Maple Leaf, kan ik -inmiddels vijf jaar later- het verhaal wat aanvullen.
Bij de nogal onregelmatig ondernomen zoektocht naar de achtergronden, kreeg ik hulp van vrienden uit zowel ons land als het buitenland. We hebben gezocht in oude krantenartikelen en hobbybladen. Het blijkt hier te gaan om een kort na de oorlog ondernomen poging aan een grote vraag naar speelgoed en modelbouwartikelen te voldoen. Er leek op dat moment een gat in de markt te bestaan, omdat Marklin en Trix nog niet konden leveren. Het onvermijdelijke einde kwam dan ook, toen de grote merken rond 1949 terugkeerden in de winkelschappen.
Het verhaal begint drie jaar eerder, in 1946. De Amsterdamse koopman B.L. Peuschgens startte aan de Prinsengracht zijn eigen speelgoedfabriek. De naam was de Mechanische Speelgoedfabriek Maple Leaf of ook wel Metaalwarenfabriek Maple Leaf. Het bedrijf zou ooit dertig medewerkers hebben gehad. Het kostte de firma een jaar om de trein te ontwikkelen. Vooral de eigen motor was een uitdaging. Ook het foutloos draaien van de wielen was gecompliceerd, zo schrijft een hobbyblad in die jaren. In ieder geval wist de eigenaar van Maple Leaf in 1947 het resultaat te presenteren op een beurs in Utrecht. Zelfs de bezoekende Koningin Wilhelmina zou toen interesse in het treintje hebben getoond. Gezegd werd dat er ook uit het buitenland vraag naar de Nederlandse modeltrein was, genoemd worden Zweden en Brits Indie.
Aanvankelijk lukte het niet de productie op te starten, want het wachten was op draaibanken en ponsmachines uit Amerika. Na de komst van dat gereedschap kwam de fabricage later in 1947 alsnog op gang. Het doel was 200 trein-sets per maand te maken, bestaande uit de trein zelf, rails en een transformator. Ze werden aan meerdere winkels geleverd, een advertentie van een zaak uit Hilversum leert dat de verkoopprijs 115 gulden was. De Maple Leaf treinen werden met de hand beschilderd en er is zelfs sprake van een Belgische variant. Het zou dan gaan om het model in de kleuren blauw en geel en werd aangeprezen als "de Bliksemtrein" tussen Brussel en Antwerpen. Of deze Bliksemtrein ook werkelijk in aantallen is gemaakt, is mij niet bekend. Maple Leaf zou verder een Jeep en een bakfietsje hebben geproduceerd. Beide met opwindmotor.
In de zomer van 1949 was het voorbij. Maple Leaf was failliet en in juli van dat jaar werden de machines van het bedrijf per opbod verkocht. De kranten van destijds schreven over de fabricage van speelgoed in Nederland, dat het grootste probleem de te kleine thuismarkt was.
Hens Schonewille
-
Interessant verhaal (y)
-
Nou, in zekere zin was dit treinstel de tijd ver vooruit met zo'n midden power-unit met opgelegde bakken. Hartstikke leuk! (y)
Erik.
-
Dit topic inspireerde mij de laatste 10 jaar tot het zoeken naar een Maple Leaf Mat 35. Afgelopen week zag ik er een te koop staan en zojuist zat hij bij de post. Met doos en rails.
Een beetje kruipolie verder zit er leven in het motortje, en als je de beide rijtuigbakken erop legt brandt daar zelfs licht in! Het rijwerk is wat je ervan verwacht op een herfstachtige dag. Veel slipwerk en weinig vaart...
Desondanks een bijzonder staaltje oud NS materieel.
-
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/1000059546-691db39fe64a3.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/1000059546-691db39fe64a3.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/1000059548-691db39fe91dd.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/1000059548-691db39fe91dd.jpg)
-
Hallo Boerammetje, wat een mooie koop. Het treinstel lijkt nog in goede staat. Het doorslippen komt mij bekend voor, het hoort er kennelijk een beetje bij....
-
Gaaf dat dit soort spul gemaakt is en overleeft en dat jullie dat hier laten zien (y)
Groetjes Michiel
-
Fantastisch mooi!
Ben wel benieuwd naar de (verdere) geschiedenis van deze Nederlandse fabrikant.
-
Super leuk! En dan nog écht jaren 50 speelgoed made in NL (y)
Mvg Koen
-
Echt geweldig!!
Heel interessant om de achtergrond ervan te lezen!
En vooral mooi dat dit al deze jaren heeft overleefd en vooral dat er nog van genoten kan worden. :)
-
Inderdaad wat een mooi Treinstel in zon nette staat ook nog, en dat ook nog uit de 50-er jaren.
Fijn om te zien dat ook tinplate nog steeds gewaardeerd word.
Het treinstel lijkt tijdloos en zijn tijd ver vooruit, geniet er van!
Gr Tino (y)
-
Fantastisch mooi!
Ben wel benieuwd naar de (verdere) geschiedenis van deze Nederlandse fabrikant.
Historische achtergrond (samenraapsel van alles wat op WWW te vinden is momenteel)
Productieperiode: Eind jaren 1940, waarschijnlijk rond 1948, kort na de Tweede Wereldoorlog.
Naam en betekenis: De set werd verkocht onder de naam Maple Leaf speelgoed, vermoedelijk als eerbetoon aan de Canadese bevrijders van Nederland.
Verkoopkanaal: Volgens verzamelaars werd de set in opdracht van Merkelbach, een bekende Amsterdamse winkelier, gemaakt en daar ook in een vitrine tentoongesteld.
Kenmerken van de set
Type: Een drieledig elektrisch treinstel van blik (Spur 00, vergelijkbaar met schaal 1:76).
Model: Gebaseerd op NS Mat ’35 of ’36, maar met een afwijkend middendeel om scherpe bochten te kunnen nemen.
Techniek:
Wisselstroomaandrijving met een grote motor.
Binnenverlichting aanwezig.
Richtingsschakelaar op de motor.
Rails: Messing rails van de Zwitserse fabrikant Micro-Maag, op drie bakelieten dwarsliggers. Micro-Maag produceerde kort na de oorlog modeltreinen onder het merk Junior.
Transformator: Houten kast, los bijgekocht.
Prijs destijds: Een doos met rails en trein kostte ca. ƒ 8,95 (gulden).
Zeldzaamheid en verzamelwaarde
Er zijn slechts enkele exemplaren bekend: twee in Nederland en één in Zwitserland.
Volgens het ModellBahnArchiv is er officieel maar één complete set gedocumenteerd, inclusief rails en verpakking. [www.modell...narchiv.de] (https://www.modellbahnarchiv.de/Modelle/Niederlande/MapleLeaf/index.shtml/NoMenu)
Door deze extreme zeldzaamheid is het een topstuk voor verzamelaars van Nederlandse blikken treinen. Waardebepaling is lastig, maar vergelijkbare unieke sets uit die periode kunnen op veilingen honderden tot duizenden euro’s opbrengen, afhankelijk van staat en compleetheid.
Waarom bijzonder?
Het is een van de weinige Nederlandse blikken elektrische treinen uit de wederopbouwperiode.
De naam Maple Leaf en het ontwerp maken het een historisch object met een sterke link naar de bevrijding en de Canadese invloed.
-
Een deel komt uit bovenstaande post, dat is duidelijk maar er waren nog 1 a 2 extra dingen te vinden.
-
Prachtig, ik ben dol op dit soort nostalgie. En inderdaad heel bijzonder om een (redelijk) compleet exemplaar aan te treffen. Van de grote fabrikanten is goed bewaard spul uit die tijd al schaars, van Hollandse grond meer dan uniek.
Ik vind verzamelwaarde dan ook altijd zo'n dooddoener, het feit dat er een mooi exemplaar bewaard is en bij een liefhebber terecht komt is naar mijn mening veel belangrijker.
-
Montanbahn, dank voor de informatie. En rond 1948, net zo oud als ik. (y)
-
Mooi authentiek speelgoed, zelfs met binnenverlichting - eind jaren veertig wel bijzonder. Zelfs de verpakking is prachtig.
-
Hens, mooi gevonden en boeiende informatie. En @Boerammetje, heel bijzonder dat je zowaar een tweede exemplaar hebt gevonden
Een deel komt uit bovenstaande post, dat is duidelijk maar er waren nog 1 a 2 extra dingen te vinden.
Behalve dat de informatie over de prijs nu wel erg uiteenloopt; 115 gulden (met globale bronvermelding) of 8,95 (zonder bron). Hoe zit het nu? Wat is de bron voor het lage getal?
115 gulden was in 1948 .... echt heeel veel geld! :o
Volgens de CBS calculator equivalent aan 1552,99 euro nu
https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/prijzen-toen-en-nu
Welke gezinnen zouden in de na-oorlogse schaarste zo'n bedrag aan een speelgoedtrein hebben uitgegeven? Klopt die informatie echt?
-
Schaarste ...
Er was schaarste aan veel, dat wil niet zeggen dat men het arm had.
Er was geen of nauwelijks werkeloosheid, volop werk.
Kortom, werkenden hadden geld om aan uit te geven, maar waaraan? Misschien zo'n treinstel!
Het blijft natuurlijk een dure trein...
-
Hens, mooi gevonden en boeiende informatie. En @Boerammetje, heel bijzonder dat je zowaar een tweede exemplaar hebt gevonden
Behalve dat de informatie over de prijs nu wel erg uiteenloopt; 115 gulden (met globale bronvermelding) of 8,95 (zonder bron). Hoe zit het nu? Wat is de bron voor het lage getal?
115 gulden was in 1948 .... echt heeel veel geld! :o
Volgens de CBS calculator equivalent aan 1552,99 euro nu
https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/prijzen-toen-en-nu
Welke gezinnen zouden in de na-oorlogse schaarste zo'n bedrag aan een speelgoedtrein hebben uitgegeven? Klopt die informatie echt?
In de originele post (van 2014) staat de 8,95. Die 115 noem ik niet.
-
Ik wil nog even reageren op wat ik gisteren las over het Maple Leaf treinstel.
Geweldig mooi dat er zoiets na bijna 80 jaar weer tevoorschijn komt en dat er dan ook nog iemand is die daar meer over kan schrijven.
Ik waardeer die info over onze hobby uit die tijd, al is het nog van voor mijn eerste opwindtreintje!.
Leuk om te zien hoe alles is ontstaan en hoe zich dat verder ontwikkeld heeft.
Met groet, Jan
-
Schaarste ...
Er was schaarste aan veel, dat wil niet zeggen dat men het arm had.
Er was geen of nauwelijks werkeloosheid, volop werk.
Kortom, werkenden hadden geld om aan uit te geven, maar waaraan? Misschien zo'n treinstel!
Het blijft natuurlijk een dure trein...
Aan de eerste levensbehoeften. Volop werk of niet, de lonen werden strak in de hand gehouden. Wederopbouw was belangrijker dan consumeren. De groep mensen die dergelijke bedragen aan een treinset konden en wilden besteden was niet heel groot. De productie van de set ook niet, begrijp ik.
-
Johan Voermans had er een te koop:
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/afbeelding-6920429fe4d19.png) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/afbeelding-6920429fe4d19.png)
Bij deze advertentie horende afbeelding van de set uit google images kunnen halen:
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/maple-leaf-treinset-692042ee02563.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/maple-leaf-treinset-692042ee02563.jpg)
Een veilinghuis heeft/had een kavel met een set (inzet 100 euro):
https://ha-europe.com/nl/bladeren/Fine_Art_and_Collectibles_September_2025/1285
Verder is er een leverancier onder dezelfde bedrijfsnaam op zoek naar meer informatie over deze set, zoals te lezen is in dit blog van het bedrijf:
https://www.mapleleaftrains.com/blog/october-10th-2019-torontonians-john-street-interlocking-tower/
In het stuk wordt (een deel van?) een e-mail van "a nice man from Holland, Mr. Schonewille" geciteerd.
Uit de Gooi- en Eemlander (11-3-1949, via Delpher . nl):
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/imagingService-6920483a6f041.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/imagingService-6920483a6f041.jpg)
De productie van het speelgoed is in elk geval tot een halt gekomen rond 28-06-1949, getuige deze advertentie uit Algemeen Handelsblad (ook via Delpher):
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/imagingService-6920494abebc1.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/imagingService-6920494abebc1.jpg)
-
In de originele post (van 2014) staat de 8,95. Die 115 noem ik niet.
Ter vergelijking:
De Märklin CCS800 (Krokodil) kostte in Duitsland in 1949/1950 90 DM, in 1953 100 DM. In Nederland kostte de loc in 1953 150 gulden. (bron oude Märklin catalogi)
De wisselkoers in 1946 26,53 gulden/100 RM, in 1950 90,48 gulden/100 DM. https://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandse_gulden (https://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandse_gulden)
In de eerste jaren varieerden de koersen nogal door inflatie, herwaardering etc.
De vraag is van wanneer de prijzen 8,95 en 115,- dateren. Hoewel mij 8,95 erg laag lijkt voor een complete treinset.
In de bijdrage uit 2014 staat "restant van een doos", misschien mist er ook een stuk van de prijs? (bv 108,95???)
-
Als het inderdaad juist is die 8,95, is het misschien wel een stikkertje van een verkoper die het later als 2de hands verkocht of is jouw aanname de juiste en betreft het een stukje prijsstikker. Die info kun je echter niet uit de eerste post halen en ook de later genoemde 115 laat ook voldoende vragen bestaan.
-
Dit is de advertentie met de prijs van Hfl 115, Nieuwe Haarlemsche Courant 18-10-1947
https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=MMNHA03:179233016:mpeg21:a00124
Volgens de CBS rekentool zou dat ca Eur 730 zijn. Nog steeds een behoorlijk bedrag voor een speelgoedje.
-
En als je de advertentie ernaast bekijkt is dat net iets minder dan de goedkoopste stofzuiger (120), of pakweg tien strijkbouten. ;)
-
Ach, in die net naoorlogse periode reisden er ook weer mensen per Etoile du Nord naar Parijs. Had je geld, dan kon je dit soort leuke dingen zonder probleem betalen. Het is nou niet alsof iedereen aan de armoedegrens zat.
-
En als je de advertentie ernaast bekijkt is dat net iets minder dan de goedkoopste stofzuiger (120), of pakweg tien strijkbouten. ;)
En stofzuigerslang van vooroorlogse kwaliteit voor Fl 5,95. Die dingen zijn nu in Euro's ongeveer net zo duur gebleven dus eigenlijk heel goedkoop geworden dus.
Maar je hebt nu dan ook geen vooroorlogse kwaliteit meer. ;D
Stephan.