BeneluxSpoor.net forum
Overige spoorzaken => Grootspoor => Topic gestart door: sneek op 23 November 2012, 23:34:36
-
Plan K in de dieseldienst
Kan dat dan? Jazeker, het kwam voor!
De jongste loot aan de stam van Nederlandse modelspoorfabrikanten, Elotrain, heeft onlangs de fraaie NS-rijtuigen Plan K in H0 uitgebracht.
Op de modelbaan zijn ze niet alleen in een elektrisch getrokken trein op hun plek, maar ze kunnen zelfs werkelijkheidsgetrouw op een diesellijn worden gebruikt. Bij de NS duurde die inzet, eigenlijk een noodgreep, maar kort zoals we onderstaand schetsen.
Het ambitieuze plan Spoorslag’70 van de NS voorzag in een verbeterde dienstuitvoering met veel meer treinen als voordien. Het gestegen vervoer zorgde op de diesellijnen voor een gebrek aan treinstellen. Dus werd besloten treinen te formeren met rijtuigen Plan E en 2200’en als tractie. De 2200 was sterker dan een 2400 en kon een maximale snelheid van 100 km/u. halen. In 1969 werd besloten op de trajecten Zwolle-Enschede, Groningen-Nieuweschans en Leeuwarden-Groningen dergelijke treinen in te zetten. Als rijtuigen waren de Plan E’s aangewezen, welke speciaal voor de dieseldienst moesten werden aangepast.
Bij de start van Spoorslag’70 waren er nog geen AB-rijtuigen gereed en werden er spitstreinen van andere samenstelling gemaakt. En daar kwam Plan K in beeld!
Als AB-rijtuig deed in die treinen tijdelijk een Plan K-rijtuig dienst en dit werd gekoppeld met 3 Plan E B-rijtuigen. Soms reed zelfs een blauwe Blokkendoos mee als versterking! De beide 2200 stonden voor de trein en moesten aan de eindpunten omlopen omdat de Plan K geen stuurstroomkabel bezat. Deze uitzonderlijke combinatie is zichtbaar op de foto, gemaakt in Leeuwarden in de zomer van 1970. Op spoor 6 rijden machinist Sierk Vellinga en voorman-rangeerder Jan de Haan de trein via de Schransoverweg naar perronspoor 5. Er gaat zelfs nog een derde 2200 mee in opzending; een behoorlijke overcapaciteit aan tractie voor het vijfrijtuigttreintje. De 3 Plan E’s zijn achteraan zichtbaar.
Zo werd dus gestart als prille voorloper van de ons allemaal zo bekende dieseldienst met trekduwtreinen!
Intussen werden in Frankrijk energiewagens besteld. Op basis van onderstellen van door de NS geleverde standaardgoederenwagens type Gs. Aanvankelijk dacht men aan vier wagens genoeg te hebben, uiteindelijk werden er zeven gebouwd bij het Alsthom-onderdeel Soulé. Deze wagens leverden 1500 Volt gelijkstroom voor de verwarming en 380 V draaistroom voor de bijvoeding van de batterijen van de Plan E-rijtuigen. Door het vele stoppen op de diesellijnen zouden de batterijen voor de verlichting van de Plan E’s nooit voldoende worden opgeladen tijdens de rit en dus was de inzet van een energiewagen noodzakelijk. In de winterdienst 1970/1971 waren de energiewagens nog nooit afgeleverd en bij het invallen van de kou moest de NS improviseren met inderhaast gehuurde verwarmingswagens van de SNCF (Jouef had een model van die blauwe tweeassers). De Plan E’s werden daarbij even vervangen door Plan K en Plan N-rijtuigen!
Vanaf maart 1971 werd begonnen met de eerste DE-rijtuigen Plan E in de dienst tussen in stuurstroom bediende 2200’en. In feite werd daarmee een soort treinstel geformeerd; de machinist bediende de beide locs vanaf de voorste en liep op het eindpunt naar de achterste loc om de terugreis te aanvaarden. Toen alle aangepaste rijtuigen door de werkplaats Haarlem waren afgeleverd waren er voor de dienst 1972/’73 tien stammen (=een vaste rijtuigsamenstelling) beschikbaar in de combinatie B+AB+B.
De vertraging in de aanpassing van de Plan E-rijtuigen zorgde dus voor een bijzondere inzet van de blauwe Plan K (en zelfs dus even Plan N!) rijtuigen achter 2200’en. Zo heeft u een legaal excuus om deze rijtuigen op de modeldiesellijn te laten rondtoeren!
Op de foto’s ziet u de bijzondere combinatie onder anderen bij vertrek uit Leeuwarden, tijdens de kruising met een Rode Duivel in Veenwouden en bij een treinkruising in Hoogkerk-Vierverlaten.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel1jpg.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel1jpg.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel2jpg.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel2jpg.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel3jpg.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel3jpg.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel4jpg.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel4jpg.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel5jpg.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel5jpg.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel6jpg.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel6jpg.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel7jpg.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls/diesel7jpg.jpg)
Ik wilde jullie dit stukje documentatie over een zeldzame inzet, waarover nooit veel is gepubliceerd, niet onthouden.
grtz,
Wim
-
Dank voor deze informatie Wim! (y)
mvg,
Gert
-
Geweldige reportage Wim.Helaas is die goede tijd voorbij.
-
Och Kees, op de Jankelijn zou je deze combi zo maar kunnen inzetten (y)
-
Zeer interessant Wim (y)
Eigen foto's neem ik aan?
gr Ed.
-
Nooit geweten dat deze bijzondere combo hier zo vlakbij gereden heeft. Nuttige info, bedankt!
-
dit is maakt me wel heel nieuwsgierig ! ik zal hem vanavond eens door lezen (y)
mag zo eerst werken :)
-
Dit is zeker een interessant stukje.
en nu ook leuk op de modelbaan na te maken (y)
bedankt voor de info
Groeten Arjen
-
Bedankt voor de erg intersante info Wim!
Kan ik ze met een gerust hart inzetten op het diesellijntje in de Westereen ;D
-
Prachtige foto's Wim. Misschien een idee voor Ariva om met deze combinatie te gaan rijden tussen Sneek en Stavoren.
Volgens de Leeuwardercourant zijn ze met een onderzoek bezig . Mocht de stoomtrein niet haalbaar zijn dan zouden ze
onderzoeken om eventueel met oude dieseltreinen te gaan rijden.
Joeke
-
@ wijbe, ja en in deze koude periode kun je dus ook een Plan N aanschaffen ;D
@ joeke, sja het onderzoeksrapport rept zelfs over Plan U. Je vraagt je af of Arriva daar op zit te wachten. Scheelt wel in kosten kopmaken etc. maar er blijft dan van een stoomtreinidee niet veel meer over. We zullen zien waar het schip (trein) strandt...
-
@ wijbe, ja en in deze koude periode kun je dus ook een Plan N aanschaffen ;D
Heb ik al. ;D Alleen de 2200 ontbreken nog.
Werden de plan K + N soms ook nog gecombineerd met een blauwe blokkedoos? Zou het feestje helemaal compleet maken ;D
-
Ik kan het fout hebben, maar volgens mij staan er NS2400 lok's voor de trein.
Wat is de reden voor 2 loc's? 1 loc zou het toch wel alleen af kunnen?
Gerrit
-
Gerrit, het zijn wel degelijk NS 2200 loc's die op de foto's staan afgebeeld. Niet twee maar zelfs drie stuks voor de stam rijtuigen. Heeft waarschijnlijk te maken met de snelheid van optrekken. Een andere rede kan ik niet bedenken.
-
In het stukje staat dat de derde loc in opzending was.
-
Exact. Setjes van twee waren omlooptechnisch al ingedeeld voor de trekduw, de andere 2200kon mooi meeliften naar Groningen.