BeneluxSpoor.net forum
Vraag en antwoord => Elektronica en analoog => Topic gestart door: Steen op 13 September 2008, 14:08:11
-
Hallo medespoorders,
Kan iemand mij helpen aan een schema voor een opkom-vertraagd relais? Ik bedoel dus een relais dat, nadat het onder spanning gezet is, (liefst 12 V gelijkspanning) nog pakweg 3 á 4 seconden wacht voordat het opkomt.
Google bood geen soelaas en circuits-on-line gaf ook het schema niet.
Mvg: Steen
-
Hallo Steen, misschien heb je deze schakeling (relaisvertraging) over het hoofd gezien: http://www.circuitsonline.net/circuits/view/68 ? Greetz, Paul
-
Dag Paul,
Zeker weten dat ik die schakeling over het hoofd heb gezien. Het is niet helemaal precies wat ik zocht; de afvalvertraging is in mijn geval juist ongewenst, maar die kan ik vrij eenvoudig achterwege laten.
Dank, dank, dank!!
Mvg: Steen
-
hmm, intressante schakeling om een overweg mee te schakelen, maar mij rijst wel een HUUUGE vraagteken boven m'n hoofd.
ik probeer de werking te begrijpen, en ik ben tot de conclusie gekomen, dat je 1 contact (maak) van het relais gebruikt om de transistor open te sturen.
het opladen van de condensator wordt geregeld door de var. weerstand, is dat een podmeter in dit geval? omdat ik em niet zie in de onderdelenlijst, en 't op de gok zeker niet goedkomt...
het ontladen zorgt ervoor dat de spoel afvalt, en de snelheid van het ontladen wordt geregeld door P2, van 10K.
zit de diode onder de spoel en de transistor daar om ervoor te zorgen dat je geen positieve spanning terug laat lopen? ik heb nl het idee dat je dan kortsluiting krijgt, maar daar ben ik niet zeker over.
misschien begrijp ik het wel helemaal verkeerd, dan hoor ik dat graag, want ik wil erg graag weten hoe dit "precies" werkt, zodat ik het zelf ook eens kan gaan gebruiken, net als de knipperlichtjes installatie die OOK van Circuits online komt...
Timo
-
Timo, een paar antwoorden op je vragen:
P1 en P2 zijn potmeters (met een t, want het is een afkorting van potentiometer). Maar aangezien de loper met één van de uiteinden is verbonden werken ze hier als regelweerstanden.
Ze komen inderdaad niet voor in de onderdelenlijst.
Het contact wordt niet gebruikt om de transistor open te sturen, maar om om te schakelen naar het ontlaadcircuit. Het contact kan nl. pas dicht al het relais op is, en het relais komt pas op als de transistor geleidt. De transistor wordt opengestuurd doordat C1 oplaadt via P1 en R1.
De diode is ervoor om de transistor te beschermen. Een relaisspoel is een zelfinductie, en bij afschakelen probeert die de stroom door de spoel in stand te houden. Maar dat kan normaal gesproken niet, en dan bouwt de zelfinductie een hoge piekspanning op over de spoel, een spanning die dan over de transistor komt te staan, en die kan daar niet tegen. Om nu te zorgen dat die piekspanning niet kan opbouwen moet je de inductiestroom een weg geven, en die weg loopt door de diode.
Mocht het nog niet geheel duidelijk zijn, gewoon doorvragen.
-
ik begrijp dus goed dat de diode er zit ter bescherming van de transistor, maar dus omdat de spoel zijn stroom in stand probeert te houden, en dit dan via de transistor zou gaan doen, wat niet kan, omdat die diode daar zit.
bij de potmeter, de loper, is dat het pootje wat je bij wijze van zeggen draait? waarom het als regelweerstand werkt, dat begrijp ik niet, ik zou zeggen dat als je het middenste pootje neemt, en een van de twee zijpootjes, dan krijg je toch ook een variabele weerstand? vanwaar die koppeling tussen de common en de geregelde?
het relaiscontact, werkt dat hier ook als overneemcontact dan? dat begrijp ik nog wel (overneemcontacten enzo, ik heb wel een aantal motorschakelingen gemaakt op school, sterdriehoek, automaat, omkeer, thyristor, dus vandaar dat ik met relais wel enigszins bekend ben, maar ik gebruik ze eigenlijk nooit op deze manier in combinatie met elektronica!).
volgende vraag, je stlt, dat de transistor wordt opengestuurd doordat C1 oplaad via P1 en R1, dat snap ik, het opladen, je sluit de stroomkring via de schakelaar, en vervolgens gaat de condensator opladen, maar kun je andersom ook stellen dat de transistor parralel gestuurd wordt met de condensator? 't lijkt me namelijk dat de transistor opgengestuurd wordt doordat er een stroompje gaat lopen, niet omdat de condensator gaat opladen (tuurlijk, het is oorzaak en gevolg, maar in essentie?) als de stroom loopt, dan duurt het even voordat de condensator is opgeladen (afhankelijk van weerstand P1), en zodra deze is opgeladen, wat gebeurt er dan met die stroom? als ik het zou bedenken ,dan zou ik zeggen dat er DAN pas een stroompje gaat lopen door de spoel, maar waarom, wordt de weerstand van de condensator dan zo hoog dat de weg via de spoel en de transistor de weg met de laagste weerstand is?
en het ontladen, dat is dan afhankelijk van de lading van de condensator, tenminste, van de snelheid van het ontladen, wat via de P2 ingsteld wordt?
wat ik me verder nog afvraag, waarom zitten er in serie met de potmeters nog een weerstand, is dat omdat de potmeter niet een juiste weerstand heeft, en je dit moet opvangen?
hmm, toch meer vragen als ik zelf dacht, elektronica in de les was al niet m'n sterkste punt, en ik kan me dan ook niet herinneren dat we ooit iets anders hebben gehad als weerstandjes uitrekenen (met het befaamde J rekenen :-X), hoe een condensator werkt (handig bij Cos Phi compensatie), en het een en ander over boolse algebra en aanhangende IC theorie (boooringggg, ik snapte dr geen pannekoek van, hoe kom je nou van een waar en een niet waar naar een voltje, die link, die hebben ze nooit uitgelegd, misschien komt dat later nog eens?)
bestaat er een boek, elektronica voor dummies, waar ik me eens kan verdiepen in dit soort "redelijk eenvoudige" schakelingen, zodat ik de essentie van de elektronica wat beter snap? ik geloof dat ze bij ons in de bieb de elektuur hebben, leuk om te lezen, maar veeeel te ingewikkelde schakelingen!
Timo
-
// Bestaat er een boek, elektronica voor dummies, waar ik me eens kan verdiepen in dit soort "redelijk eenvoudige" schakelingen, zodat ik de essentie van de elektronica wat beter snap? ik geloof dat ze bij ons in de bieb de elektuur hebben, leuk om te lezen, maar veeeel te ingewikkelde schakelingen! // Timo
Timo, vroegah kreeg ik voor mijn verjaardag nog wel eens een Philips EE experimenteerdoos (tot ca. 1985). Bij deze dozen zaten heerlijke (uren leesplezier) dikke handleidingen :D met een uitgebreide instructie en dito uitleg in begrijpelijk Nederlands. Misschien is dat wat? Zie ook deze site voor de instructieboeken/ handleidingen: http://www.sjelab.nl/ Wellicht zijn er (via Conrad) tegenwoordig ook "modernere" versies leverbaar.
Greetz, Paul
-
Timo, je stelt een heleboel vragen in één keer. Maar ik zal proberen er wat commentaar op te leveren.
Regelweerstanden: het is waar dat je eigenlijk dat ene pootje niet hoeft aan te sluiten. Maar vaak wordt dat wel gedaan, want als er een vuiltje tussen het lopercontact zit zou je anders een waarde oneindig krijgen, en nu wordt dat begrensd op de waarde van de potmeter.
De weerstanden in serie met de potmeters zorgen er voor dat je niet tot nul kunt terugdraaien.
De transistor wordt in deze schakeling inderdaad parallel gestuurd met de elco. Daardoor loopt de spanning op de basis langzaam op. De spanning op de emitter loopt daar achteraan, met een verschil van ongeveer 0,6V. Dus de spanning op de relaisspoel loopt ook op, tot het moment dat die hoog genoeg is om het relais te laten opkomen.
Voor nu laat ik het hier even bij, als er nog vragen zijn blijven liggen, dan hoor ik dat wel.
-
't zijn inderdaad heel wat vragen in een keer, maar hoe dieper ik erover ga nadenken, hoe meer vragen er boven komen borrelen.
ik ga dit in ieder geval even laten zakken en inwerken, en straks in de bieb even zoeken naar een paar boeken, zodat ik me er nog wat meer in kan verdiepen, ik was er wat bang voor, maar 't is toch eigenlijk best aardig om mee bezig te zijn!
Timo
-
Waarom koop je niet gewoon een instelbaar opkom vertraagd relais?
-
Hallo Steen en Timo
Conrad heeft mss ook een oplossing voor jullie
Kijk maar bij artikelnummer 195901 - 89
En dan bij de gebruiksaanwijzing
Groetjes
Arthur