BeneluxSpoor.net forum
Vraag en antwoord => Algemeen => Topic gestart door: Klaas Zondervan op 05 March 2025, 10:00:08
-
Concrete vraag: wat is de gangbare hoogte van de bovenleiding bij modeltrams? En hoe laag kun je gaan?
Achtergrond: op de clubbaan (H0) willen we een trambaan onder een viaduct door laten gaan. Zoals de zaak er nu voor staat is er een vrije hoogte van 70 mm. Is dat genoeg? Ik heb de indruk dat in het echt de trambovenleiding veel hoger hangt dan bij de spoorwegen. We zijn nu in het stadium waarop er nog wat aangepast kan worden.
-
Klaas,
Bij de masten van Sommerfeldt is de draadhoogte zo'n 8 cm.
De hoogte van de draad in de bekende viersporige tramremise Dresden van Pola hangt op 6,5 cm.
-
Ik voeg even de link toe naar een situatie bij een viaduct waar de tram onder het viaduct door gaat.
https://www.google.com/maps/@52.0803045,4.3438589,3a,75y,149.12h,89t/data=!3m7!1e1!3m5!1s6mBPhXlfA8Nj4tAgt2gsuA!2e0!6shttps:%2F%2Fstreetviewpixels-pa.googleapis.com%2Fv1%2Fthumbnail%3Fcb_client%3Dmaps_sv.tactile%26w%3D900%26h%3D600%26pitch%3D0.9953449959493952%26panoid%3D6mBPhXlfA8Nj4tAgt2gsuA%26yaw%3D149.1249381702876!7i16384!8i8192?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDMwMi4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D
Omdat het tramspoor vlak voor het viaduct nog een aftakking heeft, is ter plaatse een hoogtebeperking ingesteld voor het wegverkeer.
Vanwege het wegverkeer zal de bovenleiding normaal gesproken hoger moeten hangen om alle wegverkeer goed onder de bovenleiding door te laten gaan. Normaal mag het wegverkeer niet hoger zijn dan 4 meter.
Groeten,
Jelmer
-
Hallo.
Bij onderdoorgangen hangt de bovenleiding vaak lager. Onderdoorgang bij treinviaducten laag de stoomafnemer bijna, nog net niet helamaal, plat op de wagen. Bijvoorbeeld spoorviaduct bij HS in Den Haag. Bij Rijswijkseweg.
Groet,
Niek
-
Dit zijn voorbeelden uit het grootbedrijf. Daaruit kan ik concluderen dat die 70 mm ruim voldoende is. Maar waar ik eigenlijk naar zoek is een norm voor modeltrams. Is die er? En hoe gaan de fabrikanten hier mee om? In de NEM gaat het alleen over spoorwegen.
-
Klaas,
Trail and error: maak je de daling van de bovenleiding te steil dan kan dat effect hebben op de rijkwaliteit van de tram vanwege de weerstand vd stroomafnemer. Snelheid wordt gereduceerd of de tram ontspoort.. Ook afhankelijk vd opwaartse druk vd stroomafnemer..
-
Volgens mij is er geen norm voor trams, tenminste ik ben die de afgelopen 20 jaar nog niet tegengekomen.
Lastige is dat er bij het grootbedrijf heel veel verschillende standaarden zijn in hoogte rijdraad,
PVR en meer van dat soort zaken. NEM voor grootspoor aanhouden komt een eind in de buurt maar werkt niet voor alle modellen is mijn ervaring. De hoogte van de rijdraad oogt bij trams vaak ook hoger omdat de trams zelf wat kleiner zijn dan een trein.
Proefstuk maken op basis van de trams waarmee je gaat rijden is mijn advies. Komen er na aanleg nog andere trams bij dan wordt het eventueel spelen met de panto’s.
-
Er valt nog helemaal niks te proberen. Die tram op onze clubbaan is een van de laatste dingen die worden aangepakt. Er is alleen een vaag plan voor een trambaan. Daarom hoopte ik dat iemand uit ervaring kon vertellen wat de praktijk is.
Al zoekend via google vond ik een topic uit 2007 waarin ik zelf (!) beweerde dat in het grootbedrijf 6 meter gebruikelijk is. Maar ik weet niet meer waar ik toen dat getal vandaan haalde.
-
Hangt ook van het trambedrijf af. Volgens mij hangt de bovenleiding in Amsterdam hoger dan in Den Haag en Rotterdam
-
Dit:
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/Screenshot-2025-03-05-at-13-17-36-Microsoft-Word-Regeling-Werken-Trambaan-RET-v1-4-16-5-18-docx-regeling-werken-trambaan-ret-v14-pdf-67c841092a982.png) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/Screenshot-2025-03-05-at-13-17-36-Microsoft-Word-Regeling-Werken-Trambaan-RET-v1-4-16-5-18-docx-regeling-werken-trambaan-ret-v14-pdf-67c841092a982.png)
plaatje vond ik in een PDF van de RET (https://corporate.ret.nl/media/2083/regeling-werken-trambaan-ret-v14.pdf) Klaas.
Wellicht kan je er wat mee.
-
Hangt ook van het trambedrijf af. Volgens mij hangt de bovenleiding in Amsterdam hoger dan in Den Haag en Rotterdam
Ik vond ergens dat in Amsterdam de originele hoogte van 7,5 meter is verminderd naar 5 meter. Dat is een tamelijk drastische aanpassing.
Eric, dat is een handig plaatje. ik neem aan dat de hoogste maat de maximale hoogte is van de bovenleiding. Hopelijk kunnen de stroomafnemers nog een eind zakken.
Ik gok er maar op dat de 70 mm die we nu hebben voldoende is.
-
Tram is per bedrijf verschillend.
Er is gewoon geen standaard.
In Amsterdam liggen de panto's bij veel viaducten plat op het dak.
Bij een proeftram uit Duisburg jaren terug kwam toen de panto ook niet meer omhoog.
Rob Boeser heeft bij Waelstede 65mm boven spoor gehanteerd.
Oogt prima.
-
Ah ja
Die 7.5 was ook belachelijk hoog.
De lyrabeugels waren daarom behoorlijk lang.
En de NZH had daardoor gigantische schaarbeugels.
Maar met 5 meter is dus in model iets van 58mm?
-
70mm op schaal, dus 6090mm in werkelijkheid, dat lijkt mij meer dan genoeg om op een realistische manier de bovenleiding te laten zakken en ook nog voldoende doorrijhoogte voor het wegverkeer te behouden.
Een voorbeeld in de Amsterdamse Dapperbuurt (https://maps.app.goo.gl/3yQvmKZDnMEb4pE47).
-
:)
Volgens mij is er heel wat info te lezen in het boek "moderne sneltrams" van HP Kaper.
Uitgave Wyt. 1976.
Isbn 0060085587.
Groene kaft.
Ik had het boek, 40 jaar terug opgeruimd.
-
Ik kon ook geen standaard vinden en heb vanaf foto's een maat bepaald.
Op mijn nieuwe modeltrambaan komen de rijdraden tussen de 65 en 69 mm boven de spoorstaaf.
In het verdekte gedeelte is dit 65 mm en door oplopend spoor plaatselijk minimaal 55 mm. Die minimum maat is natuurlijk ook afhankelijk van het materieel.
https://pccmodelbaan.blogspot.com/p/bovenleiding.html (https://pccmodelbaan.blogspot.com/p/bovenleiding.html)
met groet, Jan
-
Jan, dit is al een hele geruststelling. Met de 70 mm die we nu hebben zal het wel lukken.
-
Klaas, hier bij mij hangt de bovenleiding op 65mm, ruim voldoende dus, de pantograaf kan nog makkelijk 10 mm zakken en wellicht nog iets meer.
(https://live.staticflickr.com/65535/53856520148_b7df0ab4d0_c.jpg) (https://flic.kr/p/2q47K7d)IMGP4065a (https://flic.kr/p/2q47K7d) by G. van Vliet (https://www.flickr.com/photos/modelspoorvliet/), on Flickr
-
Schaf een modeltram aan (of kom even langs), bepaal de maximale uitslag en minimale inklapping die functioneren mogelijk maakt en je hebt je maten.
Overigens horen trams op de voorgrond 🙂
-
Een pantograaf kan flink op en neer, dus de hoogte kan verschillend zijn op verschillende plekken. Op mijn Don Sibley-baan gaat het spoor onder een poort door en gaat de draad een stuk omlaag. Ik zou geen bovenleiding installeren voordat je de beoogde tram hebt en kan testen.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/3623812C-17FD-4D1F-829E-A9E6ED22BDEA-1-105-c-67c954ed6ad88.webp) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/3623812C-17FD-4D1F-829E-A9E6ED22BDEA-1-105-c-67c954ed6ad88.webp)
-
Overigens horen trams op de voorgrond 🙂
De trams komen ook op de voorgrond. Maar ergens verdwijnen ze door een tunnel naar de achtergrond om ergens anders weer op de voorgrond te komen.
Intussen weet ik genoeg. 70 mm is voldoende.
-
In Rotterdam hing de bovenleiding in de Statentunnel zelfs zo laag, dat niet alle tramtypes daar mochten rijden. Maakt nu niet meer uit want ook daar kunnen überhaupt geen trams meer rijden.
-
Ik vind 70mm wel heel hoog. Sommige van mijn trams zouden de draad niet eens raken. Bij Don Sibley is het niet hoger dan 65mm.
-
Dat is een concreet getal waar ik wat aan heb. Zoals ik al eerder stelde: de 70 mm die we nu aanhouden is ruim genoeg.
-
Ruim genoeg als profielhoogte, neem ik aan. Test met de tram die je wilt laten rijden en voorkom een teleurstelling, is ons advies.
Sven, de tram op je foto heeft een klapbeugel, zo te zien. Dat vereist ook weer een aparte hoogte 😇
-
Ik wil nog helemaal geen tram laten rijden, iemand op de club wil dat. Maar die tram is er nog niet en het kan nog wel een jaar duren voordat die komt. Maar omdat ik bezig ben met aanleg van een sporenbundel waar die tram onderdoor moet, wilde ik weten hoeveel ruimte er nodig is.
Er zijn hier wat voorbeelden gegeven van situaties in het grootbedrijf. Goed bedoeld, maar dat was de vraag niet. De vraag was wat gebruikelijk is in model. Ik verwachtte antwoorden in de trant van: bij mij hangt die op xx mm, maar kan zakken naar yy mm. Sommigen hebben zulke getallen genoemd en daar kan ik mee uit de voeten. Wat mij betreft is de vraag beantwoord.
-
Duidelijk, Klaas. (y)