BeneluxSpoor.net forum
Wat zijn we aan het bouwen? => Materieel => Topic gestart door: Rob Bennis op 23 February 2025, 20:44:18
-
Hoi,
Ik heb een mat'46 ElD-4 en een ElD-6 gemaakt uit de bouwsets van FRIE. De beschrijving van de bouw heb ik in dit draadje beschreven. (https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=102162.0)
Hier een foto van de ElD-4
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/46-177-67bb6e27645dc.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/46-177-67bb6e27645dc.jpg)
En hier de ElD-6
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/46-316-67bb6f5245104.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/46-316-67bb6f5245104.jpg)
Beide treinstellen hebben na de bouw naar tevredenheid gereden op mijn baan, echter na verloop van tijd begonnen er de eerste ontsporingen op te treden. De oorzaak bleek te liggen in de Karst-o-matics van de Jakobs draaistellen. Deze kwam niet voldoende terug in de middenstand of bleef gewoon haken. Het bleek slijtage te zijn van een aantal cruciale punten zoals de geleide pin en sleuf. Dit geprobeerd te verhelpen maar het maakte het alleen maar erger. Vervangen door nieuwe mechaniekjes leverde even verbetering op maar het probleem kwam al weer snel weer terug. Het probleem is volgens mij terug te voeren op een ontwerpfout van de mechaniekjes. Normale kortkoppelmechaniekjes tussen rijtuigen brengen alleen trekkrachten over. De Kast-o-matics voor de Jakobsdraaistellen brengen niet alleen de trekkrachten over maar ook het rijtuig rust met zijn volle gewicht op het mechaniek. De weerstand hiervan is voldoende om het soepel bewegen te belemmeren zeker als de geleiding ook niet meer zo fris is.
Hier een foto van zo een draaistel
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/46-287-67bb73b788cfe.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/46-287-67bb73b788cfe.jpg)
Later begonnen de ander mechaniekjes in het midden ook problemen te veroorzaken, de ene bak tilde de andere bak uit het spoor omdat er te weinig speling was om verticale oneffenheden op te vangen in het spoor.
Kortom een grote teleurstelling. Ik heb de treinstellen van de baan gehaald en opgeborgen in afwachting van een oplossing.
En die oplossing is er gekomen in de vorm van de mat' 36 ElD-3 (https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=112456.0) van de bouwset van MK-Modelbouwstudio's.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/ElD3-99-67bb7621da379.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/ElD3-99-67bb7621da379.jpg)
De oplossing voor de Jakobsdraaistellen was zo verbluffend eenvoudig dat ik de mogelijkheden zag van dit concept om het toe te kunnen passen voor de Jakobsdraaistellen van mat' 46. Ook het kieren van de vouwbalg in bogen was bij deze oplossing verleden tijd, iets wat mij stoorde bij de Karst-o-matics. Een nadeel had deze oplossing en dat het niet geadviseerd was voor R2 bogen. Ik heb het uiteindelijk werkend gekregen voor R2 maar beter is R3.
Hier nog twee foto's uit het bouwdraadje van de ElD-3 die het een en ander laten zien.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/ElD3-57-67bb791ddc2da.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/ElD3-57-67bb791ddc2da.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/ElD3-56-67bb791deab86.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/ElD3-56-67bb791deab86.jpg)
Dus heb ik de ElD-6 maar eens tevoorschijn gehaald om het nader te bestuderen van wat er allemaal mogelijk is. Ook had ik nog een vervangend messing onderstel liggen voor het AB rijtuig dat een tijdelijk kunststof onderstel had. Dus die dan ook maar in elkaar zetten.
Maar eerst de Ck/Bk en de Cr/Br aanpakken, die zijn het makkelijkst aan te passen.
Dat ga ik de volgende keer beschrijven
Rob
-
Toevallig heb ik vanavond ook zitten puzzelen hoe Maykel dit bedacht / bedoeld heeft
Volgens de tekening en de foto zou ik dan nog extra gaten moeten boren voor de bus en schroef bij nummer 2
Voor de ElD-3 kan ik het met 1 centraal draaipunt monteren , maar weet nog niet of dit goed gaat werken
-
Gewoon even wachten tot morgen, dan laat ik zien hoe het werkt en hoe ik het heb nagemaakt
Rob
-
Doe ik .
Heb ondertussen het ElD-3 draadje nogmaals doorgelezen en zie dat jij die nieuwe busjes erop hebt gesoldeerd .
-
Dat is natuurlijk weer minder Rob.
Heb je net alles voor elkaar en dan laat zo een mechaniek het af weten. :(
Ik ben ook benieuwd naar de oplossing.
Kees.
-
Een goede oplossing zo te zien (y)
gr. Rob
-
Goed ik ga weer verder, het maken van de nieuwe mechaniekjes gebaseerd op de oplossing van MK Modelbouwstudio ElD-3. Het principe hiervan is een gemeenschappelijk draaipunt voor de bakken en een excentrisch gelegen draaipunt voor het draaistel.
Voor de afmetingen in het onderstel heb ik de maten van de Karst-o-matics model laten staan.
Het bestaat uit twee rechthoekige plaatjes kunststof op elkaar gelijmd. Bij het metalen onderstel van FRIE bestaat het uit twee plaatjes van elk 2 mm dik, bij het Lima onderstel van de Ck/Bk bestaat het uit een plaatje van 2 mm en een van 1 mm. Dit is nodig om de dikte van het Lima onderstel te compenseren.
Een paar uitgangspunten hierbij zijn, het draaistel wordt vast gemaakt aan de Ck/Bk dit in verband met de plaats van de functiedecoder in de Ck/Bk zodat er voldoende stroomafnamepunten zijn als het rijtuig alleen wil testen. De afstand tussen rijtuigen heb ik als volgt bepaald: origineel is de afstand tussen de stalen uiteinden van de bakken 520 mm, de rubber flappen zijn groter en hebben een oversteek van 100 mm ter weerszijde bij het Jakobsdraaistel. Totaal dus 720 mm wat op schaal ruim 8 mm is. Het bakdraaipunt komt dan op 4 mm gerekend uit de kopwand.
Het draaistel draaipunt ligt daar 9 mm achter, wat de afmeting is van de MK oplossing. Dus hiermee aan de slag.
Een paar plaatjes om het een en ander te illustreren.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-04a-67bccf185f2be.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-04a-67bccf185f2be.jpg)
Hier de twee samengestelde plaatjes
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-05a-67bccf1dc29d8.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-05a-67bccf1dc29d8.jpg)
De montage van het samengestelde plaatje in het FRIE onderstel
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-06-67bccb7018c7e.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-06-67bccb7018c7e.jpg)
Hier het Lima onderstel met de draaipunten gemaakt uit 3 mm messing buis
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-07-67bccb703ea27.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-07-67bccb703ea27.jpg)
Beide onderstellen hier samen met het draaistel. Je ziet dat het FRIE draaistel ook flink is aangepakt. Je ziet het excentrisch draaipunt zitten maar ook wat heel belangrijk is de twee glijstukken waarop de samengestelde plaatjes rusten. Verder zijn er 9 mm wielen geplaatst waardoor de bak lager komt te zitten. Toont gewoon beter.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-08-67bcd566a7c8b.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-08-67bcd566a7c8b.jpg)
Hier het draaistel onder de Bk
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-09-67bcd566a09c4.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-09-67bcd566a09c4.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-10-67bcd566f3de1.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-10-67bcd566f3de1.jpg)
Ja en dan moet er een proefrit worden gemaakt.
https://www.youtube.com/v/79OpBKcGflE
https://www.youtube.com/v/flq_TbMCMyQ
Je ziet dat de bakken in een R2 elkaar raken maar niet ontsporen.
Dus nu verder met de rubberbalg en de aanpassingen die daarvoor nodig zijn aan de bakken.
Rob
-
Ik had dit van mijn levensdagen niet bedacht Rob, maar als het werkt ben ik gelijk om. Simpel en elegant. (y)
-
Mooi hoor , en netjes uitgelegd (y)
-
Netjes hoor Rob.
Ik hoop dat je balg tussen de rijtuigen het gat afdicht als het geheel door R2 loopt.
Ga je die balg nu aan het draaistel vast zetten zodat deze hiermee mee beweegt ?
Ik ben benieuwd. ;)
Kees.
-
Nu de mechaniekjes hun werk naar behoren doen kan ik naar het volgende deel van de verbetering. De MK oplossing bestaat uit een vouwbalg die vast is verbonden aan één bak en die steekt uit in de andere bak. Nu heeft alleen de mat'46 geen vouwbalgen maar rubberen dekzeilen als stroomlijn buitenbalg.
De aanpassingen aan de bakken zijn aanzienlijk, althans aan een van de twee bakken, want één kopwand moet er uit om ruimte te maken voor de buitenbalg.
De buitenbalg heb ik gemaakt van twee Karst buitenbalgen op elkaar gelijmd, Vervolgens in het midden doorgezaagd zodat hij smaller wordt en binnen de kap past. Om de sterkte er weer in te krijgen heb ik aan de achterkant, de kant waarmee het aan de kap bevestigd wordt, een plaatje kunststof gelijmd. Dit is ook meteen handig voor de bevestiging aan de kap met een boutje.
Vervolgens de buitenbalg afschuinen om het weg draaien in de andere kap mogelijk te maken. Een paar plaatjes illustreren het verhaal.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-16-67be0eee92417.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-16-67be0eee92417.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-15-67be0ef335bf5.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-15-67be0ef335bf5.jpg)
De andere kap moet behoorlijk aangepast worden. De bestaand kopwand moet er uit om ruimte te maken voor de buitenbalg. Maar voordat je dat gaat doen moet je eerst een nieuwe tussenwand plaatsen om de sterkte in de kap te houden. De plaats is daarvoor de eerste tussenwand na de kopwand. Op de foto kan je het een en ander zien.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-17-67be19844d2c3.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-17-67be19844d2c3.jpg)
Om verder ruimte te maken voor de buitenbalg moet je het onderstel aanpassen. De foto's laten zien wat allemaal weg moet.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-12-67be1b45468ff.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-12-67be1b45468ff.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-13-67be1b4d26b6f.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-13-67be1b4d26b6f.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-14-67be1b5e2ac39.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-14-67be1b5e2ac39.jpg)
Een behoorlijke aanpassing dus. Maar het resultaat is dan wel dit.
https://www.youtube.com/v/RdgkRXHvnSY
Dan vervolgens de tweede bakovergang aanpassen en weer een proefrit maken, gesleept door de ElD-5.
https://www.youtube.com/v/6KHeS89S5EE
Dan nog drie foto's om de bakovergang te zien in normale situatie, een binnenbocht en de buitenbocht. Keurig gesloten treinbeeld.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-22-67be1e047bd9c.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-22-67be1e047bd9c.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-23-67be1e047d2a1.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-23-67be1e047d2a1.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-24-67be1e04a9cfc.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-24-67be1e04a9cfc.jpg)
Rob
-
Ziet er pico bello uit, Rob.
Alle eer!
-
Netjes hoor Rob. (y)
Kees.
-
De aanpassing aan het Jakobs draaistel en de buitenbalg was niet de enige verbetering die ik heb gedaan.
Ik had voor de AB tussenbak een tijdelijk onderstel gebruikt, in afwachting van een messing exemplaar van FRIE. Die is al een tijdje geleden binnengekomen maar nog geen zin gehad om hem in elkaar te zetten. Maar nu is het moment aangebroken. Het is an sich een bijzonder onderstelletje want hier zou de tractie installatie zich hebben bevonden. Dus vele ventilatieopeningen voor de remweerstanden. Dus lekker weer even solderen en oppoetsen en dan krijg je dit.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-02-67bf7195f3a98.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-02-67bf7195f3a98.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-01-67bf719b00566.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-01-67bf719b00566.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-03-67bf71a49680b.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-03-67bf71a49680b.jpg)
Je ziet er geen barst van als de groene rups voorbij rijd op een paar meter afstand maar toch je weet dat het er is en daar gaat het om.
Een andere verbetering die heb gemaakt is de stijfheid van het draaistel. Vanuit de kit is de draaistelzijkant een geëtst plaatje waarin de puntlagers worden gesoldeerd en daar tegenaan een gietstuk. Het blijkt echter dat na verloop van tijd de zijkanten uitbuigen door het gewicht van messing kap. Dit heb ik geprobeerd op te vangen door op de kop van het draaistel een dwarsbalk te maken. Maar het zat me toch niet lekker. Ik had nog wat extra messing zijkantjes liggen en besloten om nieuw draaistelzijkanten te maken door twee plaatjes op elkaar te solderen om daarmee meer stijfheid te krijgen. Dat verbeterd ook het soepel lopen van de wieltjes in de puntlagers. Daarnaast heb ik de 11 mm wielen vervangen door 9 mm wielen. Het treinstel toont dan ook meteen beter. Op de ElD-3 van MK heeft ook 9 mm wielen en dat beviel me zo goed dat ik het ook hier heb toegepast
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-11-67bf771339e26.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-11-67bf771339e26.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-08-67bf77bee9dbc.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-08-67bf77bee9dbc.jpg)
De volgende keer zijn de andere verbeteringen aan de beurt
Rob
-
Mooi wordt het zeker wel.
Waarom niet balkjes of opstaande plaatjes (als ribben) centraal in het draaistel?
Daarmee voorkom je toch ook het uitbuigen van de wangen?
Ronald Visser
-
Ronald,
Ik moet werken met de beperkingen van de ets plaatjes. Ik heb nog onderzocht of dit met een messing strip te verbeteren was maar ik liep tegen de beperking van de afstand tussen wiel en draaistelzijkant. Daar kan je niet voldoende mee uit de voeten. Uiteindelijk besloten om twee zijkantjes op elkaar te solderen en dat maakt welliswaar het draaistel ietsje breder maar veel stijver en daar was het mij om te doen.
Verder met de verbeteringen. Na de bakovergangen met de Jakobsdraaistellen is nu aan de beurt de andere/ gewone bakovergang. De karst-o-matic functioneert hier redelijk goed maar toch had ik hier twee dingen tegen. Ten eerste de stijfheid van de koppeling, Het onderling kantelen van de bakken is onmogelijk geworden waardoor in bochten de boel gaat wringen en leid tot ontsporingen, of draaistellen worden uit het spoor getild. Ten tweede vind ik het optisch niet mooi in de bocht, dan heb je tussen twee bakken een vrijstaande vouwbalg.
Ik heb voor mijn mat' 40 de ElD-2 en de ElD-5 de kortkoppeling mechanieken gebruikt van de Piko Hondekop en de bevallen goed. Stroomvoerend en kort gekoppeld. Dus die heb ik hier ook toegepast.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-29-67c4b6f4b1a83.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-29-67c4b6f4b1a83.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-27-67c4b6fb052ad.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-27-67c4b6fb052ad.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-28-67c4b7068c6b2.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-28-67c4b7068c6b2.jpg)
De buitenblagen heb aangegeven door strookjes kunststof strip. De afmeting heb ik bepaald door de bakken in een bocht te plaatsen en te meten wat de afstand is tussen de kopbakken.
Dan nog een verbetering en wel de aandrijving. Mijn oplossing was om de aandrijving toe te passen van de Roco OBB 2045 dieselloc, echter de snelheid was niet bepaald een sneltrein maar een gewone dieselloc met een maximum snelheid van 90 km/u. Nu heb ik daar niet zo direct moeite mee, modeltreinen die ik zie rijden visueel gezien te snel. Maar om die 90 km/u te halen moest het motortje en de decoder wel heel erg hard werken en werden dan ook flink heet. Dus de Piko hondekop aandrijving werd hier ook toegepast.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-25-67c4ba3ca30a6.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-25-67c4ba3ca30a6.jpg)
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-26-67c4ba4230ef7.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-26-67c4ba4230ef7.jpg)
Je krijgt dan een mooi soepele aandrijving die goed regelbaar is. De maximum snelheid is dan 160 km/u maar als je hem dan op 80 km/u laat rondrijden dan is dat veel rustiger.
Kijk maar
https://www.youtube.com/v/D0Sr0GO4Q80
Rob
-
Dan nog één verbetering gedaan, dit keer niet aan het treinstel maar aan mijn baantje. Ik heb de R2 bochten vervangen door R3. Het treinstel gaat hier er soepeltjes doorheen (y)
https://www.youtube.com/v/0qM-g9Zkb60
https://www.youtube.com/v/RC82E8l8Fpg
Dan nog een ander ding. Van de mechaniekjes die ik heb gemaakt voor de bakovergang van get Jakobsdraaistel heb ik een extra exemplaar gemaakt voor onze grote vriend FRIE.
Hij gaat dan exemplaren afgieten en exemplaren maken met een 3D printer. Ik bedoel deze mechaniekjes.
(https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-18-67c8a909b04d9.jpg) (https://images.beneluxspoor.net/bnls_2025/verbetering-18-67c8a909b04d9.jpg)
Als je een exemplaar wilt hebben dan moet je even een mailtje/PBtje sturen naar FRIE.
Rob
-
Knap werk Rob (y) (y)