BNLS-Werkspoor - SS 1006, een Nederlandsche pacific

[Eelco Storm]

Nadat ik met hulp van ene F. Dilz en een paar geplotte stukken styreen, er zowaar in slaagde een 1C tenderlocomotief van de Nederlands Indische Staatsspoor- en Tramwegen in elkaar te frotten, kon een nieuw project niet achterblijven.

Bij de Nederlandse Spoorwegen hebben nooit locomotieven van het type 2C1 (pacific) gereden (er is wel ooit een ontwerp gemaakt), maar de NEderlandse industrie heeft wel een dergelijke machine ontworpen en gebouwd voor de Staatsspoor en Tramwegen op Java. Het werden viercilinder compoundlocomotieven en ze vormden de serie JSS 1001 – 1020 (later C5301 – 5320). Ze werden gebouwd in de periode 1917 – 1921. Het waren de enige sneltreinlocomotieven die zowel in Nederland ontworpen als gebouwd zijn.

Op Java werden ze de paradepaardjes van de Staatsspoorwegen. Ze kenden hun zwakheden, maar er zijn ritten gereden waarbij deze locs met 120 km/u over Kaapspoor scheurden. Hoewel de stokers toen geen schep kool meer in het vuur kregen, toch een prestatie van formaat. De serie 1000 was vanaf 1929 de belangrijkste trekkracht van de zogenaamde Eendaagsche Expres. Een trein die in 12 uur tijd van Batavia naar Surabaya kon rijden.


SS1002, rond 1930 met proef-windleiplaten (eigen verzameling)

Ik ben ruim een half jaar geleden begonnen met het bouwen van de loc, maar twee jonge kinderen en andere drukte zorgen er helaas voor dat ik maar sporadisch kan werken. Deze loc gaat nummer 1006 krijgen omdat ik de trotse bezitter ben van een Werkspoor fabrieksplaat van deze loc:



Als de loc klaar is komen deze platen er ook in model op. Als basis gebruik ik een Flm Br 01 voor de wielen:



en een Piko Br 38 voor de stoomverdeling:



Als eerste heb ik het frame teruggebracht tot het strikt noodzakelijke. Daarna heb ik het frame naar voren en naar achteren verlengd en een draaistel voor de loopwielen uit styreen gesneden:



De cilinders van de Br38 heb ik omgebouwd tot cilinders voor de 1006. Een beetje gemakzuchtig en het levert wat gepriegel op (vooral als kleine maar zeer essentiële onderdelen afbreken en bij het opnieuw vastplakken blijkt dat bewegende delen ook vast zitten, maar het uiteindelijke resultaat kan er mee door (foto is even kwijt)

Als basis voor de ketel heb ik een stukje koperen buis genomen en daar 1mm styreen omheen geplakt. Om de ketel zit een extra laagje styreen. De rookast had een kleinere diameter dan de ketelbeplating. Met een beetje rommelen paste het geheel aardig op het cilinderblok. Nadat de zijwanden van het machinstenhuis gesneden zijn en de 'looplanken' langs de ketel zijn gelegd, begint het al bijna op een stoomloc te lijken:



Dit is de stand totnutoe. De grap is dat als je er even voor gaat zitten, het allemaal redelijk gaat. Ik hop op korte termijn weer een aanvulling te doen. Dit is de eerste keer dat ik helemaal vanaf nul begin met het bouwen van een loc. Sommige dingen zitten nog niet helemaal zoals ik het zou willen, maar het is een leerzaam oefenproject (en ook een vrij ambitieus beginnersproject).

Groet,

Eelco

[JaJo]

Ben heel benieuwd naar het vervolg Eelco.

Groet Jaap

[Tomasso]

Mozeskriebel zeg dat! Maar het is wel een superstoer ding Ben retebenieuwd...

[Gert Arkema]

  Prachtug!

[sander1985]

Dat ziet er al goed uit Eelco

Mijn tip: als je over een bepaald onderdeel niet helemaal tevreden bent maak het dan gewoon opnieuw, als je het laat zitten ga je je er toch aan ergeren en als een onderdeel een tweede of derde keer wel helemaal naar je zin is geeft dat toch meer voldoening.

Sander

[Richey]

Mag ik vragen wat je met het stangenwerk van de BR01 hebt gedaan...? Vooral dat kleine bovenste stangetje...?

Groet,

Richey

[Eelco Storm]

@ allen, dank voor de reacties, ik hoop zoals gezegd snel weer verder te kunnen. Ben benieuwd hoe ik het aanbrengen van de detaillering van de loc ga ervaren... 

@ Sander, dank voor de tip. In het geval van het cilinderblok ga ik niet overnieuw beginnen en neem ik het op de koop toe dat het niet helemaal klopt. De basis is namelijk het cilinderblok van de Br38 die ik in styreen geplakt heb. Die eruit krijgen (of een nieuwe vinden) gaat me teveel moeite kosten vrees ik...

@ Richey Het stangenwerk van de Br01 is nog redelijk compleet aanwezig in de rommelbak. Interesse?

Eellco

[Eelco Storm]

Nog even een stukje levensloop van deze serie. Het was een ontwerp van de Nederlandse industrie, gebouwd door Werkspoor. Een bedrijf dat in 1917 eigenlijk maar weinig ervaring had met het bouwen van locomotieven. De machines waren lastig in gebruik. Zoals gezegd konden ze theoretisch 120 km/u, maar werd de gang bij 90 km/u al onrustig en 'misselijkmakend'. Er is begin jaren '30 overwogen het compoundprincipe te verwijderen en er gewone viercilinder locomotieven van te maken. Door de crisisjaren kwam dit er niet van.

Kort na de oorlog zijn deze machines, vanwege hun complexe techniek, nauwelijks ingezet. In het boek 'Het Indisch spoor in oorlogstijd'  staat een foto van de C5313 die desondanks wel werd opgeknapt door de Indonesiers. Daarna zakten deze machines snal af naar de lokaalspoordienst. Gedurende de jaren 60 werd de serie afgevoerd. Alleen de C5317 (ex-SS1017) ontsprong de dans. Deze staat nu in Taman Mini, Jakarta.

De loc in betere jaren, als laatste van haar serie:


(C5317 te Surabaya Sidotopo, 1972, uit het archief van de NVBS)

Eelco

[sander1985]

Het heeft als je de achterste loopas van de loc wegdenkt en daarmee de ketel ook wat inkort heel veel weg van de 4000 serie die na de oorlog voor de NS heeft gereden trouwens.

Sander

[guest7823]

Vraagje:

Kan je het waarom uitleggen van het feit dat je het de wielen van de ene loc gebruikt en het drijfwerk van een ander type. Beide loc's hebben buitenliggende cilinders met Walschaerts schaaraandrijving, dus ik zie de reden voor het gebruik van twee loc's voor onderdelen levering niet voor me.

Verder erg benieuwd naar het eindresultaat. Wordt weer eens iets anders.

[Eelco Storm]

Het belangrijkste was dat de Br38 dubbele leibanen heeft, de Br01 heeft er maar eentje, dus die was niet 1:1 te gebruiken voor dit model. Vandaar.

[Beached]

Een veelbelovend project
Ik zal dit draadje met interesse volgen.

De locs zijn qua concept aardig gelijk aan 'onze' A class uit 1906; DeGlehn compound 2'C1' machines die op kaapspoor rijden, al was de A class ook bedoeld om goederentreinen te trekken. Het zou me niks verbazen dat de ingenieurs van Werkspoor eens goed naar deze locs hebben gekeken.
Om te vergelijken:

Geleend van http://www.trainweb.org/nzsteam/a_4-6-2.html


Rick

[Eelco Storm]

@Beached: één van de oorzaken van de tegenvallende prestaties van deze machines, was dat de ontwerpers en Werkspoor juist niet naar andere machines hebben gekeken... 

[Beached]

Dat zou best kunnen, want de A's waren populaire machines, die na ombouw tot tweecylinderlocs het tot de jaren '70 hebben gehaald, en twee bestaan nog, waarvan een rijvaardig.

[Eelco Storm]

Zo, weer een klein beetje verder. Vooral detailgehannes waar veel tijd in gaat zitten.

De voorwandjes van met machinstenhuis waren een leuk puzzeltje, het uitvissen hoe ze rond de ketel lopen was een aardig klusje. Maar ook dat is gelukt. Ze staan er nog even los op tot de ketel definitief vastgezet kan worden.

Daarna door met de inrichting van het machinstenhuis. Het is een open loc, dus daar moest wel wat in. Het ketelfront heb ik opgesierd met wat leidingwerk, vuurdeur en wat metertjes:



Tot slot de dom in elkaar gezet. Plakjes styreen stapelen, lijmen en snijden/schuren,slijpen maar! Het resultaat tot zover:



Zo bouwende komt het model wat gedronger over dan het origineel, maar lengte en hoogte kloppen vrijwel exact. Het enige dat ik kan bedenken is dat de wielen een tikje kleiner zijn dan de originele op schaal waardoor het oorspronkelijke evenwichtige ontwerp wat veranderd is.

.

Eelco